برابر اصل ۹۳ قانون اساسی، شورای نگهبان در جایگاهی قرار دارد که در صورت نبود این نهاد؛ عملا قانون گذاری غیرممکن، مجلس شورای اسلامی و مصوبات آن نیز از اعتبار لازم برخوردار نخواهند بود. زیرا تمامی مصوبات مجلس از لحاظ عدم مغایرت با موازین اسلامی و قانون اساسی بایستی در این شورا مورد بررسی قرار بگیرد.
همچنین شورای نگهبان ماموریت و مسئولیت مهم نظارت بر انتخابات، اعم از انتخابات ریاست جمهوری، انتخابات مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی را برعهده دارد و مرجع رسمی تفسیر قانون اساسی هم می باشد.
بنابراین حفظ و حراست از احکام اسلامی و صیانت از قانون اساسی جز رسالت های مهم شورای نگهبان بوده و وظیفه ۱۲ عضو منصوب رهبری و مجلس شورای اسلامی که نیمی از آن را فقهای عالی مقام تشکیل داده و از سوی مقام معظم رهبری منصوب شده‌اند و همچنین ۶ نفر حقوق دان که از سوی رئیس قوه قضاییه به مجلس پیشنهاد شده و باید از سوی پارلمان تایید شوند؛ انجام این رسالت ها می‌باشد.
طبق قانون اساسی وظایفی مانند نظارت بر قانون گذاری، نظارت شرعی بر مقررات و قوانین، تفسیر قانون اساسی، نظارت بر انتخابات و حضور در برخی از مراسم و شوراهای مهم کشور مانند حضور شورای نگهبان در مراسم تحلیف رئیس جمهور، حضور شورای نگهبان در مجلس، بازنگری قانون اساسی یا شورای موقت رهبری در قانون پیش بینی شده است.
آنچه بیش از همه مسئولیت های این شورا در جامعه مطرح است، وظیفه این نهاد در نظارت بر انتخابات است و هدف از آن مقابله و پیشگیری از تخلفات انتخاباتی و صیانت از آرای مردم می باشد و طبق اصل ۹۹ قانون اساسی نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و حتی در موارد ضروری مانند رفراندوم یا همه پرسی از جمله وظایفی است که به شورای نگهبان محول شده است.
در این ۴۰ سال گذشته شورای نگهبان توانسته است از پس رسالت های مهم خود بر بیاید هرچند که مانند همه نهادها انتقادهایی بر عملکرد این شورا وجود داشته است. به طور مثال مانند انتقاداتی که از سوی سیاسیون و رسانه ها مطرح شده که می توان به عدم انتقادپذیری آن، سخت گیری های بی مورد، حذف افراد واجد شرایط به دلیل سلیقه ای و عدم ثبات در تصمیم گیری ها و ... اشاره کرد.
در مجموع عملکرد شورای نگهبان بسیار حساس و خطیری است به طوری که می تواند تصمیمات آن در افزایش و کاهش مشارکت مردم در صحنه های انتخابات تاثیرگذار باشد. بنابراین شورای نگهبان باید در چهلمین سال تاسیس خود نگاهی به گذشته داشته و با شنیدن نقدها، در جهت رفع کاستی ها و تقویت این نهاد مهم گام بردارد.
* عضو حزب موتلفه اسلامی
۲۷۲۱۵
نظر شما