یک محقق ژاپنی : زلزله اخیر ژاپن در این سطح اصلا قابل پیش بینی نبود

دکتر 'ساتوکو اوکی' محقق و مسوول روابط عمومی دفتر موسسه تحقیقات زلزله شناسی وابسته به دانشگاه توکیو در گفت وگو با ایرنا بیان داشت : اگر چه ما در دراز مدت و طی 30 سال آینده پیش بینی می کردیم که در منطقه توهوکو (شمال شرقی ژاپن )یک زلزله قوی به وقوع بپیوندد.
وی اضافه کرد: محققان ژاپنی این احتمال قوی را می دادند که در استان میاگی زلزله ای به قدرت 7 ممیز 5 ریشتر صورت بگیرد.
اوکی تصریح کرد این که زلزله ای با قدرت 9 ریشتر و آن هم به طول 500 کیلومتر در شمال شرقی ژاپن و با در برگیری چهار استان صورت بگیرد ، را انتظار نداشتیم .
این محقق ژاپنی درهمین حال گفت که بواسطه تجهیزات و سنسورهای نصب شده در نقاط فعال زمین بلحاظ زمین شناسی و زلزله شناسی توانسته بودیم که حدود یک دقیقه قبل از زلزله اخیر در توکیو مطلع شویم .
وی درباره مکانیسم این سنسورها عنوان کرد: قبل وقوع زمین لرزه های بزرگ معمولا زمین لرزه های فرعی و کوچکی آغاز می شود که به اینها موج 'پی ' و زلزله های متعاقب آنها موج 'اس' گفته می شود.
این محقق و کارشناس دانشگاه در ادامه گفت: با شروع موج 'پی ' ما انتظار داریم که برحسب دوری یا نزدیکی به کانون زلزله یک یا دو دقیقه بعد ، موج 'اس ' که دارای قدرت تخریبی زیاد است شروع شود.
وی افزود: دستگاهها و سنسورهای لرزه نگاری قادر هستند که با ثبت موج های پی ، هشدارهای لازم را قبل شروع موج های اس و وقوع زلزله اصلی بدهند.
این محقق ژاپنی درهمین این نکته را مورد تاکید قرار داد که تعیین زمان وقوع دقیق یک زلزله با توجه به دانش کنونی هنوز ممکن نیست و همواره این موضوع هم از سوی ما و هم دولت به مردم گفته شده است .
وی توضیح داد: برای پیش بینی وقوع یک زلزله نیازمند شناخت کامل سه عنصر زمان ، مکان و فرصت هستیم و اما هنوز کسی در جهان قادر نیست که بتواند با شناخت کامل این سه عامل، زمان وقوع یک زلزله را پیش بینی کند اگر چه ما همواره تلاش می کنیم تا بتوانیم تاحدودی به این توانایی دست پیدا نماییم .
وی در خصوص ویژگی های خاص زمین لرزه اخیر ژاپن بیان داشت: علاوه بر اینکه قدرت 9 ریشتری زلزله خود یک ویژگی خاص شمرده می شود ، بلحاظ فیزیکی و براساس داده های' جی پی اس' این زمین لرزه باعث شد که خاک ژاپن 4 متر به سمت شرق گسترش یابد.
این محقق زلزله شناسی اضافه کرد: این امر سبب گردیده که خاک کشور ژاپن وسعت بیشتری یابد .
وی اضافه کرد: بعلاوه این زمین لرزه باعث شد که در استان سندایی سطح زمین در حدود 75 سانتی متر نشست کند که همین امر سبب شده است که آب دریا همچنان در برخی از مناطق سونامی زده باقی بماند که وجود این آبها کار کمک رسانی را مشکل تر کرده است .
اوکی درهمین حال گفت که بدلیل فرونشستن زمین هنوز دقیقا نمی توان گفت که به چه میزان به خاک ژاپن افزوده شده است .
وی در پاسخ به این سووال 'اگر کانون این زلزله به جای اقیانوس آرام در خشکی بود چه اتفاقی می افتاد'، افزود: ما دونوع زلزله داریم آنهایی که کانونشان در دریاست و آنهایی که در خشکی است و براساس برآوردها حداکثر قدرت یک زمین لرزه که کانونش در خشکی باشد 8 ریشتر است و این زلزله مهیبی که اتفاق افتاد کانونش در دریا بوده که تا بیشتر از 9 ریشتر نیز می توانست رخ دهد.
اوکی اضافه کرد: زمین لرزه ای که چند سال پیش در اندونزی به وقوع پیوست نیز از جمله این نوع زلزله ها بود که 9 ممیز 2دهم ریشتر قدرت داشت.
وی بیان داشت : زمین لرزه ای که حدود 50 سال پیش در شیلی رخ داد ، 9ممیز و 5دهم ریشتر قدرت داشت که قوی ترین زلزله تاریخ شمرده می شود.
اوکی اضافه کرد که زمین لرزه اخیر ژاپن جزو پنج زلزله قدرت مند ثبت شده در تاریخ شمرده میشود.
وی درخصوص تاثیرات این زلزله بر مطالعات زمین شناسی و زلزله شناسی در ژاپن گفت: این زمین لرزه علاوه بر ایجاد نظریه های جدید و کسب تجارب و دست آوردهای علمی باعث خواهد شد که در مکانیسم و استانداردهای موجود در ساخت و سازها تجدید نظر کنیم .
اوکی درخصوص تاثیر زمین لرزه مخرب اخیر با احتمال شروع فعالیت های اتشفشانی در منطقه گفت: بین زلزله و فعالیت های اتشفشانی رابطه نزدیک دارد و طبیعی است که زمین لرزه تاثیر زیادی بر آتشفشان ها داشته باشد اما مطالعه در این خصوص توسط یک آژانس مطالعاتی مربوط به این موضوع صورت می گیرد.
وی بیان داشت: البته پوسته زمین همواره در حال حرکت هست و بلافاصله بعد از زمین لرزه ها ی بزرگ و تخلیه بخشی از انرژی ذخیره شده در انها ، مجددا این پوست ها فعالیت های خود را برای زلزله های بعدی آغاز می کنند و به همین دلیل با ید ما در ژاپن همواره انتظار زلزله را داشته باشیم .
اوکی در پاسخ به این سووال که با توجه به اینکه شرق ژاپن در روی نوار زلزله قرار دارد آیا ساخت نیروگاههای هسته ای در این منطقه می تواند توجیه فنی داشته باشد بیان داشت: به عنوان یک محقق، کمیسیون ناظر بر تاسیسات هسته ای ژاپن با توجه به دو عامل زلزله و سونامی بایستی استانداردهای لارم را در نیروگاه های هسته ای از جمله نیروگاه فوکوشیما مد نظر قرار می دهد.
این محقق ژاپنی اضافه کرد: البته بایستی این نکته را مورد اشاره قرار داد که آنچه سبب تخریب گسترده در مناطق زلزله زده شد نه خود زلزله بلکه سونامی بود.
وی گفت: ساختمان ها در مناطق زلزله زده بخوبی توانسته بودند در برابر زلزله از خود مقاومت نشان دهند.
وی با اشاره به احتمال وقوع زلزله در هر نقطه از خاک ژاپن تصریح کرد: مساله این نیست که نیروگاه هسته ای نسازیم چرا که اگر قرار بر این باشد ما نباید هیچ بزرگراه ، پل ، خانه وسایر تاسیسات از جمله خطوط راه آهن را بنا کنیم .
اوکی افزود: مهم این است که یک استاندارد لازم را برای ساخت هرگونه بنایی از جمله تاسیسات هسته ای لحاظ کنیم و به نظر می رسد که نیروگاه فوکوشیما از این نظر دارای مشکل بوده است.
وی در پاسخ به این سووال که آیا موسسه تحقیقات زلزله دانشگاه توکیو علاوه بر ژاپن بر روی سایر کشورها از جمله ایران نیز مطالعه ای صورت می دهد گفت: به طور کلی ما بر روی تمامی مناطق کار می کنیم و در دوره ای نیز چند تن از محققان این موسسه مطالعاتی را در چارچوب فعالیت های جایکا بر روی مناطق زلزله خیز ایران انجام دادند.
وی اضافه کرد: در دوره دیگری برخی از محققان موسسه بر روی نیوزیلند تحقیقاتی صورت دادند و الان نیز مطالعاتی درخصوص هند و اندونزی در حال انجام است.
اوکی در خصوص تاثیرات این زلزله بر روی سایر مناطق زلزله خیز از جمله ایرا ن گفت: البته این زلزله بر روی ایران تاثیر مستقیمی ندارد اما به هر حال این کشور ، کشوری زلزله خیز شمرده می شود.
این محقق ژاپنی اضافه کرد: پیش بینی ما این است که در دراز مدت احتمال وقوع یک زمین لرزه قوی در ایران قویا وجود دارد و همه این را می دانند.
وی در همین حال متذکر شد: در مورد زمان وقوع زلزله و اثرات آن نمی توانیم پیش بینی کنیم اما می توانیم آثار مخرب آن را کوچک و محدود تر کنیم .
این محقق ژاپنی تصریح کرد: به این منظور لازم است با ایمن سازی ساختمان ها و و آموزش های مستمر و منظم چه به صورت نرم افزاری و سخت افزاری خود را آماده مقابله با زلزله کنیم وایران نیز از قاعده مستثنی نیست.
دکتر ساتو اوکی در این گفت وگو با بیان اینکه چندین موسسه در ژاپن مشغول مطالعه بر روی زمین لرزه هستند گفت که موسسه تحقیقات زلزله توکیو و کیوتو، دو موسسه معتبری هستند که در خصوص زلزله در حال تحقیق و مطالعه هستند.
وی افزود: موسسه تحقیقات زلزله توکیو در سال 1925 میلادی و درست دو سال بعد از زلزله مخرب کانتو تاسیس شده است و در حال حاضر حدود 80 محقق ، استاد و دانشیار در ان مشغول فعالیت هستند.
به گفته وی، در این موسسه بر روی زلزله ، اتشفشان ها و نیز استانداردسازی ساختمان ها، کارهای تحقیقاتی صورت می گیرد.
وی اضافه کرد: مطالعات صورت گرفته بروی ایمن سازی بناها و استانداردهای لازم برای ساختمان سازی در این موسسه در اختیار مهندس ها ، طراحان و معماران و نیز موسسه های ذیصلاح قرار داده می شود.