مریم فکری:
سرعت عبور بورس از اتوبان شاخص‌ها در روزهای ابتدایی دهه ۹۰ به حدی بود که در هفته اول، از مرز ۲۴ هزار واحد گذشت و پس از ۵ روز، در مکان ۲۵ هزار واحد قرار گرفت.
البته این، پایان کار نبود؛ چراکه بورس تهران در هفته سوم کاری خود به شاخص‌کل ۲۶ هزار واحد رسید. اما از همان زمان تاکنون، در این اتوبان دوطرفه ماند؛ گاهی چند واحدی جلو می‌رود و برخی مواقع نیز برگشت دارد.
بازی اعداد
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند که اگر به بازی اعدادی که با آغاز سال جدید در شاخص‌های آماری و تحلیلی وضعیت خرید و فروش سهام در بورس ایران به‌وجود آمد و خودنمایی می‌کرد، نگاه کنید، متوجه می‌شوید که شرایط حال حاضر بورس ایران عادی نیست و حتی آنان، دلیل ماندن بورس در شاخص ۲۶ هزار واحد را حبابی می‌دانند که دیگر در حال ترکیدن است.
مهدی تقوی، نام‌آشنای عرصه پولی و بانکی می‌گوید: رشد شاخص‌های بورس، یک حباب در بازار بود و با این حباب، شاخص‌ها بالا رفت؛ چراکه وقتی بازارهای دیگر در شرایط رکود به‌سر می‌برند، مردم بهترین جایی که برای سود بیشتر سراغ دارند، بورس است، بنابراین شروع به خرید سهام و اوراق مشارکت می‌کنند.
بهمن آرمان، اقتصاددان توضیح می‌دهد: اصولا بورس تاثیرپذیر از اقتصاد کلان یک کشور است. به‌طور معمول در شرایطی که رکود تورمی بر اقتصاد یک کشور حاکم است و نیز نرخ رشد اقتصادی توسط صندوق بین‌المللی پول صفر برآورد شده است، افزایش قیمت سهام و شاخص‌ها معنایی ندارد.
شاهین شایان‌آران، کارشناس بازار هم می‌گوید: رشد شاخص‌های بورس تا حدودی نگران‌کننده است، زیرا دلیل منطقی برای رشد شاخص‌های برای بنده وجود ندارد. شاخص قیمت به درآمد یا P / E به‌شدت بالا رفته و نشان می‌دهد که قیمت سهام به‌طور کلی در بورس نسبت به سودی که می‌خواهند اعلام کنند، بالاتر است.
وی ابراز نگرانی می‌کند: این بستر رشد قیمت‌ها، بستری است لغزنده که در فضای حباب‌گونه حرکت می‌کند. نمی‌گویم هم‌اکنون در بازار سرمایه حباب وجود دارد، ولی در حال حرکت به آن سمت هستیم.
با این حال، شمس‌الدین حسینی، وزیر امور اقتصادی و دارایی این‌گونه اظهارنظرها را قابل قبول نمی‌داند و تاکید می‌کند که رشد بازار سرمایه همواره در ماه‌های اولیه سال پرشتاب است و یک‌سری از عوامل بنیادی این بازار را تقویت می‌کند.
توقف بازی‌ها برای چه؟
حال باید به این نکته توجه کرد که این بازی اعدادی که به برد بازار سهام منتهی شده بود، تقریبا دو هفته‌ای است که متوقف شده است. شاید بتوان یکی از دلایل وضعیت کنونی بورس را بازار سکه و طلا و عبور نقدینگی از کنار تالار شیشه‌ای بورس و ورود به بازار سکه دانست. از همان زمانی که بازار سهام در حال خودنمایی بود، سکه و طلا به‌عنوان رقیبی در کنار بورس شروع به حرکت کردند و چنان اوج گرفتند که سکه در هفته گذشته با قیمت ۱۶۵ تومان به فروش رفت.
محمد کشتی‌آرای، رییس اتحادیه کشوری طلا و جواهر معتقد بود که این روند افزایشی قیمت سکه، حبابی است و این حباب همچنان تا به امروز ادامه دارد و خیال ترکیدن ندارد.
در این شرایط، بانک مرکزی که به فکر حراج سکه برای کاهش قیمت آن افتاده بود، حتی با اجرای این برنامه از روز شنبه هفته جاری، نتوانست کار زیادی از پیش ببرد و امروز سوداگری در بازار سکه به حدی است که نقدینگی‌ها به این بازار سرازیر شده است و نگرانی‌هایی با این اتفاق در زمینه خروج ارز از کشور وجود دارد.
به اعتقاد مهدی تقوی، بازارها هیچ‌گاه به تعادل نمی‌رسند؛ مگر آن‌که بازارهای دیگر در حال تعادل قرار داشته باشند. زمانی که همه بازارها در حالت تعادل باشند، نوسان‌ها از بین می‌رود. اما اگر یک بازار از حالت تعادل خارج شود، در بازارهای دیگر نوسان ایجاد می‌کند. به‌طور معمول عده‌ای از این عدم تعادل‌ها برای خود پول می‌سازند.
وقتی رونق در بازار سکه خود نمایی می کند
اما باید پرسید چه شد که بازار سکه، سکه شد و بازار سهام نسبت به آن کمی کمرنگ‌تر؟ آیا دلیل این اتفاق را می‌توان کوچ نقدینگی از بانک‌ها به بازار سکه دانست؟ خیلی دور نیست زمانی که بسته پولی سال ۹۰ تصویب شد که در آن نرخ سود بانکی کاهش پیدا کرد. در این بسته مالی، سود علی‌الحساب سپرده‌های یک‌ساله ۵/ ۱۲ درصد، دو ساله ۱۳ درصد، سه ساله ۵/ ۱۳ درصد، چهار ساله ۱۴ درصد و ۵ ساله ۱۵ درصد است که نشان از کاهش سپرده‌گذاری یک‌ساله از ۱۴ درصد به ۵/ ۱۲ درصد و سپرده‌گذاری ۵ ساله از ۱۷ درصد به ۱۵ درصد دارد.
به‌نظر می‌رسد برخی از سپرده‌گذاران بانکی برخلاف هدف‌گذاری بانک مرکزی مبنی بر سوق دادن نقدینگی مازاد از بانک‌ها به بازار بورس، ترجیح داده‌اند ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا را به جان بخرند؛ هر چند که وزیر اقتصاد هشدار داده است که سرمایه‌گذاری در بازار طلا با انگیزه سوداگرانه با شکست روبه‌رو می‌شود و مردم نباید تحت‌تاثیر پدیده صف قرار گیرند.
به اعتقاد مهدی تقوی، سکه، نوعی سبد دارایی است و کاهش نرخ سود سپرده‌های دارایی در این امر بی‌تاثیر نبود. کسانی که کارشان سفته‌بازی است، به سراغ بازاری می‌روند که سود بیشتری به‌دست آورند و دائما در بازارهای مختلف فعالیت می‌کنند. اگر به نفعشان باشد، پول خود را در بانک می‌گذارند و در آنجا کسب سود می‌کنند؛ وگرنه به سراغ بازار سکه، طلا و سهام می‌روند.
توضیح او این‌گونه است: اگر نرخ سود بانکی کاهش پیدا کند و در مقابل برای مثال ارز بالا رود، سرمایه خود را به این بازار منتقل می‌کنند. دلار پایین آید، سکه بالا رود، پول خود را به بازار سکه می‌برند. قیمت سکه افت کند، سرمایه خود را وارد بورس می‌کنند. در واقع این تغییر سبد دارایی، این بازارها را دچار نوسان می‌کند.
محمد خوش‌چهره، استاد اقتصاد دانشگاه تهران تاکید می‌کند: جابه‌جایی پول از بازارها به یکدیگر، شدنی است. یعنی اگر توجه خوبی برای تعیین نرخ سود سپرده‌های بانکی نشود و نرخ آن مناسب نباشد، نقدینگی وارد بازارهای دیگر می‌شود و در قالب سوداگری خود را نشان می‌دهد. این در حالی است که سیاست‌های پولی و مالی باید به‌گونه‌ای تنظیم شوند که چنین شرایطی را برای بازارها ایجاد نکند.
/39
نظر شما