قرار است چند صفر از پول ملی حذف شود.
این خبر سالهاست در اقتصاد ایران دهان به دهان می گردد اما به طور رسمی و البته قانونی از سال 86 مطرح شده است که به گفته رییس کل بانک مرکزی از همان سال تاکنون بحث های زیادی در این خصوص مطرح شده است و برنامه اصلاح واحد پول کشور در بسته طرح تحول اقتصادی دولت قرار داشت. هرچند برخی سایتها به نقل از مصباحی‌مقدم رئیس کمیسیون ویژه بررسی طرح تحول نوشته اند که او حدود سال 1384 برای اصلاح پول ملی کشور پیشنهاد داده، که مورد استقبال بانک مرکزی قرار گرفت.
حذف صفرهای پول ملی خبر به ظاهر ساده ای است اما کمتر کسی نسبت به عواقب اجرای آن حساس نیست و از آن مهمتر اینکه در میان کارشناسان نظرات به گونه ای متفاوت است که برای بسیاری تعجب آور است.
تفاوت اظهار نظرها هر ناظری را به تردید می اندازد و به قول معروف «آشفته بازاری است در این سرا»
یک نفر این اقدام را به دلیل کاهش هزینه های اجرایی باعث رونق می داند و دیگری آن را بی تاثیر برهزینه های و سومی آن را بی ارتباط با تورم می خواند. کارشناس دیگر معقتد است که این کار باعث بی ثباتی پول ملی می شود و دیگری آن را مشابه تجربه سالهای قبل ایران درقرار دادن نرخ دلار در برابر ریال (برابری یک به یک) می خواند.
از سوی دیگر این برنامه به اعتقاد برخی افراد تنها یک حرکت صوری است و تنها اثر روانی دارد.
در عمل هرچه از سمت کارشناسان مستقل به گروه مشاوران ومدیران بانکی مرتبط با حوزه های تصمیم گیری و مدیریتی نزدیک می شویم شاهد آن هستیم که اظهار نظرها بیشتر رنگ و بوی «کم خطر بودن» پیدا می کند تا جایی که مقامات بانکی آن را یک رخداد «بی خطر» که بر منابع مردم تاثیر منفی نمی گذارد، قلمداد می کنند و این عبارتها به دیدگاه های آنها بسیار نزدیک است « حذف صفر از پول ملی هیچ تأثیری بر ارزش پول مردم ندارد و آنها نباید نگران از بین رفتن سرمایه خود باشند.» یا «حذف چند صفر از واحد پول ملی، نه راهکاری برای مبارزه با تورم است نه این کار موجب ایجاد و یا افزایش تورم می‌شود.»
جالب آن است که این سخن نیز بارها شنیده شده است که «واحد پولی ملی ما باید واحدی باشد که در مبادلات معنا داشته باشد که این اتفاق با حذف 3 یا 4 صفر می‌افتد. »
در این میان یکی از منتقدان شوخ طبع گفته است که ظاهرا قرار است به فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی هم کمک شود چون در روزگاری نه چندان دور، هرکس تعداد رقمهای حسابش از هفت می گذشت میلیونر حساب می شد و البته بسیار صاحب منصب و مهم. اما مدتهاست که «میلیونر» واژه ای بی معنی است و با حذف صفرها این عبارت بازهم معنی پیدا می کند.
البته ظاهرا ماجرا کمی عمیق تر از تقسیم واحد پول ملی بر هزار یا ده هزار است و بهمنی گفته اگرچه حوزه اصلاح واحد پول شامل جنبه های مختلف می‌شود، لیکن توجه عامه برحذف صفر از پول ملی متمرکز است.
نکته قابل توجه آن است که در مواردی دامنه بحث به لزوم یا عدم لزوم اجرای طرح کشیده می شود.
یکی از نمایندگان مجلس که اتفاقا عضو کمسیون اقتصادی نیز هست گفته که تا نرخ تورم به مرز 60 درصد نرسیده نباید به فکر حذف صفر بود و مبنای این تحلیل آن بود که ترکیه این طرح را در زمانی که نرخ تورم در این کشور به ۷۰ درصد رسید اجرا کرد.
البته این استدلال مقایسه ای ضمن مشکلات ماهوی آن با این نقد مواجه می شود که پذیریفتن این رویکرد به معنای آن است که اگر نرخ تورم بالای پنجاه رفت با بازی کردن با اعداد ان را کاهش دهیم.
درکلاس مکاتب اقتصادی یکی از همکلاسی های ما که اکنون مدرس دانشگاه است یک تعریف ساده برای خودش داشت: "اقتصاددانان کلاسیک پول را تنها ظاهر اقتصاد می دانستند که اثری بر اقتصاد واقعی ندارد."
این روزها با مباحثی که از سوی حوزه های مختلف مدیرتی بانکی بخصوص رییس کل مطرح می شود این تعریف در ذهنم باراها تکرار شده است.
اگر قبول کنیم که مسئولان بانک مرکزی بخصوص آقای رییس کل آنچه را که به زبان آورده براساس مبانی عملی و کارشناسی اش بوده و از حوزه سیاسی تاثیر نگرفته است در این شرایط به نظر می رسد آقای رییس کل قصد دارد این تغییر را به پایین ترین سطح از تاثیرگذاری منفی حتی در کوتاه مدت برساند و در این فرایند از هرکاری از جمله تاخیردر اجرا یا وعده آگاه کردن همه مردم خودداری نمی کند.
به نظر می رسد قرار است که این برنامه (تغییر واحد پول) در عمل به گونه ای اجرا شود که آب از آب تکان نخورد و تنها چند متغیر کم اثر یا بی اثر اقتصاد عوض شود مثل یک لباس عوض کردن در ظاهر اقتصاد تبدیل شود.
به عبارت دیگر آقای رییس کل قصد دارد ثابت کند که تغییر واحد پولی هیچ نقشی در شاخص هایی مثل تورم یا قیمت نسبی کالاهای سرمایه ای ندارد...
البته در صورتی که قرار باشد بپذیریم که مسئولان بانک مرکزی قرار است به وعده های خود دراین خصوص عمل کنند سوالات بزرگتری پیش روی ما قرار می گیرد ازجمله اینکه آیامی توان پذیرفت که این همه چالش روانی جامعه فقط برای حذف چند صفر است و هیچ تاثیر دیگری قرار نیست رخ بدهد.
/31222
نظر شما