یونسکو از بازسازی بم راضی است/در بازسازی بم باید اثر زلزله باقی بماند

زهرا تالانی: مساحت ارگ نزدیک به 180هزار متر مربع بود که با دیوارهایی به بلندی 6 تا 7متر و طول 1815متر احاطه شده بود. تمامی ارگ باستانی بم اعم از بنای اصلی ارگ در میان دیوارهای شهر باستانی که به ثبت میراث فرهنگی کشور نیز رسیده بود در زلزله شدید سحرگاه 5دی‌ماه 1382 تحت‌تأثیر قرار گرفت و همچون خانه‌های جدید شهر بم به‌طور کامل از بین رفت. از آن تاریخ تاکنون، مرمت شهر و ارگ قدیم بم به دست مرمتگرانی از کشور ایتالیا و فرانسه و همچنین گروه‌های متخصص ایرانی انجام می‌شود. سازمان جهانی یونسکو نیز پیگیر ماجرای ارگ بم است و بازرسان آن سازمان گزارش‌های خود درباره روند احیا و وضعیت این شهر باستانی را که به ثبت جهانی نیز رسیده است تنظیم می‌کنند.
امسال در سالگرد زلزله بم با افشین ابراهیمی مسئول بازسازی ارگ بم گفت وگویی انجام داده ایم که می خوانید:

چند وقت پیش اعلام شد که یونسکو یک فرصت دو ماهه داده تا مجموعه ی خانه ها و پمپ بنزین نزدیک ارگ بم برچیده شوند. در غیر اینصورت ارگ بم از فهرست میراث جهانی خارج می شود. شما برای این مشکل چه کردید؟
در جریان بازدید اخیر ارزیاب های یونسکو، از اقدامات مرمتی و احیای بافت اظهار رضایت شد اما نکته ای که بیشتر مورد توجه آن ها قرار گرفت، بحث منظر شهری بود، البته این موضوع در کشور، پیگیری و ابلاغ شده است. آنچه اکنون باید در نظر گرفته شود، اجرای محتویات طرح منظر شهری است.
برای حل مشکل حاشیه نشینی و پمپ بنزین جلسه ای با فرماندار، شورای شهر و تیم بازسازی ارگ بم برگزار کردیم و قرار شد که مشکل پمپ بنزین و حاشیه نشینها را حل کنند اما زمان بر است و در نهایت اینکه مشکل یونسکو بر چشم انداز ارگ بم است که فرماندار بم باید تصمیم گیری کند.
البته ساخت پمپ بنزین نیز خلاف قانون و بدون مجوز انجام شده است، زیرا در حریم این اثر قرار دارد. البته ساخت پمپ بنزین به سال های قبل مربوط می شود و اکنون متوقف شده است.

بنابراین بازدیدکنندگان یونسکو از مرمت ارگ بم راضی بودند؟
بله.آنها اعلام کردند که از 90 درصد کاری که انجام شده راضی هستند و ما هر سال در فوریه گزارش جدیدی درباره مرمت ارگ بم ارائه می کنیم که امسال هم حدودا تا یک ماه دیگر باید انجام شود.

در این گزارش چه مسائلی مطرح می شود؟
ما درباره مرمتهایی که انجام شده خبر می دهیم.مثلا امسال بخش حاکم نشین،اصطبل و بخش یهودی نشین را مرمت کردیم.از طرفی ما سعی کردیم که بخشهای کاربردی را مرمت کنیم.چون در گذشته آیینهای مذهبی در اینجا انجام می شد و برای همین ما مسجد جامع و پژوهشگاه و موزه را امسال مرمت کردیم.

اما برخی پژوهشگران و باستان شناسان معتقدند که کار مرمت به کندی انجام می شود و بعضی قسمتها نیمه کاره رها شده اند؟
ما طبق ضوابط ارگ بم را مرمت می کنیم و قرار نیست که ارگ بم مثل سابق مرمت شود بلکه باید به گونه ای ترمیم شود که بخشی از زلزله که تاریخ ملت بم است حفظ شود،یعنی بازدیدکنندگان باید بقایای زلزله را مشاهده کنند.

تاریخ زلزله را به گونه دیگری نمی توان حفظ کرد و حتما باید اینگونه بازسازی شود؟
ما در بازسازی ارگ بم تابع ضوابط جهانی هستیم و طبق مقرارت یونسکو اینگونه باید مرمت شود و این نیست که ما توان بازسازی کامل نداشته باشیم.

پیش بینی می کنید این بازسازی چقدر طول بکشد؟
بازسازی یک اثر تاریخی مانند پروژه عمرانی نیست که ما زمان مشخص کنیم چون بازسازی اصلا قابل پیش بینی نیست. گاهی ما در بازسازی یک قسمت با اوار فراوان مواجه می شویم و یا اینکه باید ایمن سازی کنیم که اینها قابل پیش بینی نیست و زمانبر است. چون ما برای آواربرداری که نمی توانیم بولدوزر بیاوریم.

یعنی برنامه ندارید که مثلا امسال چقدر باید بازسازی شود؟
چرا. سال 89 مشخص کرده بودیم که ضلع جنوبی اصطبل ایمن سازی شود که امسال شده اما نمی توانیم اعلام کنیم که این ایمن سازی مثلا دو ماه طول می کشد یا یک سال.

برای بازسازی از چه مصالحی استفاده می کنید؟
ما یک کارگاه تولید خشت در بیرون محوطه داریم .

چند نفر کار مرمت را انجام می دهند؟
حدود 160 نفر هستند که به تیمهای معمار،باستان شناس، آوار بردار و... تقسیم می شوند.

مرمت این اثر تا کنون چقدر هزینه داشته است؟
در این باره نمی توانم توضیح دهم.
47232