آذرجزایری: خیز عربستان برای دبیرکلی اوپک از چندماه پیش با معرفی کاندیدای این کشور برای این سمت برداشته شد. اگرچه در آنزمان ایران نسبت به این اقدام هیچ واکنشی نشان نداد اما با نزدیک شدن به اجلاس این سازمان، معرفی کاندیدای دبیرکلی ایران این تحلیل را نزدیک به واقعیت می کند که مسوولان نفتی ایران در تلاشند تا با ایجاد مانع بر سر راه مسوولان نفتی عربستان، دبیرکلی را به رقبای دیگر واگذار کنند.
شاید بتوان علت اصلی اتخاذ چنین سیاستی از سوی ایران را در سفر اخیر رستم قاسمی به عراق و انتشار خبری که البته از سوی مقامات ما تکذیب شد، جستجو کرد. در این سفر خبری تحت عنوان وعده رستم قاسمی برای حمایت از دبیرکلی عراق منتشرشد. براساس این خبر وزیر نفت ایران به مقامات عراق وعده داده بود که از دبیرکلی این کشور در اوپک حمایت خواهد کرد.اما پس از انتشار این خبر،مسوولان وزارت نفت این مساله را تکذیب و تاکید کردند ایران خود کاندیدایی برای این سمت در نظر گرفته است.
در شرایطی که تا پیش از معرفی کاندیدای دبیرکلی ایران همگان دبیرکل آینده اوپک را مجید منیف می دانستند و عربستان را برنده این رقابت اعلام می کردند اما با رسیدن پای ایران به این میدان بسیاری از رسانه های خارجی با تحلیل این اتفاق تاکید می کنند بار دیگر اختلاف دو صادرکننده بزرگ این سازمان بازی را به نفع دو کشوردیگر نامزد شده برای دبیرکلی تمام می کند.
البته در این میان تمام کارشناسان برشانس بالای عراق و اکوادور اتفاق نظر دارند و اینبار نیز تاکید می شود این کشورهای کوچک اوپک خواهند بود که از آب گل آلود ماهی خواهند گرفت.
این درحالی است که عربستان و ایران هیچ یک از روزهای ابتدایی تاسیس اوپک در دهه 1960 تاکنون سمت دبیر کلی اوپک را در اختیار نداشته اند.
ایران زمانی دبیر کلی اوپک را در اختیار داشت که قدرت تاثیر گذاری این سازمان بسیار کمتر از امروز بود فواد روحانی در فاصله سال های 1961 تا 1964 دبیر کلی اوپک را بر عهده داشت.
عربستان نیز سمت دبیر کلی را به مدت 12 ماه توسط محمد صالح جوخدر، در سال 1967 بر عهده داشت که وی بعدا به سمت معاون وزیر نفت عربستان منصوب شد.
در طی تمام این سالها اگرچه این ایران و عربستان سعی داشته اند تا دبیرکلی را به دست بگیرند اما تا کنون این امر به دلیل افزایش روزافزون اختلاف ها میان آنها تحقق نیافته است.بلاخص طی دو سال گذشته به دلیل گرایش بیش از معمول عربستان به سمت سیاست های آمریکا شکاف میان دو کشور افزایش یافته تا جاییکه عربستان این روزها همواره بر تامین نفت ایران در بازار اصرار می کند و تاکید دارد در صورت تحریم نفتی ایران می تواند نفت مورد نیاز بازار را بدون هیچ گونه مشکل تامین کند.
برهمین اساس نیز به نظر می رسد ایران در شرایط فعلی تلاشی بر تصرف جایگاه دبیرکلی ندارد و تنها سعی دارد تا عربستان را از میدان بیرون کند.
بنابراین در چنین شرایطی ریاض و تهران هر دو برای تصاحب این سمت در حال رقابت با یکدیگر هستند. نامزد مورد نظر عربستان مجید منیف، اقتصاددان برجسته و نماینده سابق عربستان در اوپک و گزینه مورد نظر ایران، غلام حسین نوذری، وزیر نفت سابق ایران است.
از سوی دیگر رقابت برای در اختیار گرفتن پست دبیر کلی ممکن است منجر به بروز یک بن بست شود، همانند آنچه که در سالهای 2004 تا 2007 رخ داد و اوپک نتوانست در مورد جایگزین مناسب برای آلواردو سیلوای ونزوئلایی توافق کند. این وضعیت اوپک را برای 3 سال بدون دبیر کل گذاشت تا اینکه عبدالله البدری، توانست این بن بست را بشکند.
البدری، که یک لیبیایی 72 ساله بود و از افراد شناخته شده در صنعت نفت محسوب می شد، اکنون پس از 2 دوره دبیر کلی اوپک قرار است این منصب را در پایان امسال به فرد دیگری واگذار نماید.
از آن زمان تا کنون، یعنی در طی 45 سال گذشته، نه ریاض و نه تهران قادر نبوده اند بر سر یک کاندیدای واحد برای دبیر کلی اوپک با یکدیگر توافق کنند. این رقابت به نفع تولید کنندگان کوچک تر نظیر ونزوئلا و نیجریه تمام شده که همواره نگران تسلط ایران و عربستان بر سازمان بوده اند.
این بار نیز عراق و اکوادور می توانند از این رقابت بهترین استفاده را ببرند. اکوادور، ویلسون پاستور، وزیر نفت خود را برای احراز این سمت مطرح نموده است. اما عراق نیز با مطرح نمودن ثامر الغضبان، از مشاوران نخست وزیر عراق، تلاش کرده تا گزینه ای قوی را برای احراز پست دبیر کلی اوپک معرفی کند. الغضبان یک تکنوکرات است که در دوران نخست وزیری ایاد علاوی در فاصله سال های 2004 تا 2005، وزیر نفت عراق بود.
در شرایطی که اوپک به انسجام و اتحاد نیاز دارد، تا بتواند با بازار نفت و کشورهای مصرف کننده با صدایی واحد ارتباط برقرار کند، این احتمال هم وجود دارد که رقابت بین تهران و ریاض، اوپک را برای یک دوره سه ساله از انتخاب دبیر کل باز دارد.
/22131
نظر شما