بررسی مشکلات فرهنگی مسلمانان با حضور اندیشمندان جهان اسلام در ششمین کنفرانس بین المللی تقریب

با توجه به اهمیت تقریب بین مذاهب اسلامی در جهان اسلام و وحدت هرچه بیشتر مسلمانان عالم، طی سالیان گذشته تاکنون پنج کنفرانس بین‌المللی با عناوین« تقریب بین مذاهب اسلامی ضرورتی برای مسلمین در عصر حاضر»، «تقریب، راهکار دفاع از قرآن کریم و پیامبر خاتم حضرت محمد (ص)»، « تقریب میان مذاهب اسلامی؛ راهی به سوی تکریم انسان وتقویت اتحاد اسلامی»، «نقش تقریب در تعالی امت اسلامی و ساختن آینده آن» و «بیداری جهانی اسلامی و طرح تقریب میان مذاهب اسلامی» در مرکز اسلامی انگلیس برگزار شده است.
«نقش فرهنگی تقریب در رسیدن به همزیستی اجتماعی» عنوان ششمین کنفرانس بود که روز شنبه، هشتم مهرماه برگزار شد. ششمین کنفرانس بین المللی تقریب میان مذاهب اسلامی با حضور آیت الله اراکی، دبیر کل مجمع تقریب مذاهب اسلامی و حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین معزی، رئیس مرکز اسلامی انگلیس و متفکران و اندیشمندان مسلمان از کشورهای مختلف جهان برگزار شد.
«ارزش‌های صلح اجتماعی از منظر امت اسلام»، «پایه‌های صلح اجتماعی و تأثیر آن در توسعه جوامع بشری» و «ارزش‌های تقریب در رویارویی با تهاجم فرهنگی پیش روی امت» از محورهای مورد بررسی در این کنفرانس بود.

گفت وگو با دکتر علی الأوسی، دبیر ششمین کنفرانس
دکتر علی الأوسی، دبیر ششمین کنفرانس بین المللی تقریب میان مذاهب در گفت وگو با خبرآنلاین با اشاره به اهمیت تقریب بین مذاهب اسلامی در جهان اسلام و وحدت هرچه بیشتر مسلمانان، به ویژه در عصر حاضر که مساله بیداری اسلامی نیز مطرح است، گفت: برگزاری کنفرانس هایی از قبیل کنفرانس تقریب بین مذاهب اسلامی، از اهداف و رسالت های مرکز اسلامی انگلیس به شمار می رود.
وی درباره شرکت کنندگان در این کنفرانس اظهار داشت: اندیشمندانی از کشورهای مصر، انگلیس، لبنان، الجزایر، عراق، مغرب، فرانسه، پاکستان، هند، یمن، استرالیا، ایران، عربستان سعودی و بحرین در این کنفرانس حضور دارند.
وی افزود: ایجاد زمینه های تقریب و وحدت امت اسلامی در حقیقت وظیفه ای اسلامی بر عهده همه مسلمانان جهان و بویژه اندیشمندان اسلامی است و هر کس به اندازه توان خود باید در راه تحقق این آرمان ارزشمند تلاش و کوشش نماید.
در این کنفرانس حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین معزی، رئیس مرکز اسلامی انگلیس در ششمین کنفرانس بین المللی تقریب میان مذاهب اسلامی سخنرانی کرد.
نماینده آیت الله خامنه ای در بریتانیا و رئیس مرکز اسلامی انگلیس در مراسم افتتاحیه ششمین کنفرانس بین المللی تقریب میان مذاهب اسلامی با اشاره به دستاوردهای پنج کنفرانس گذشته تقریب بین مذاهب اسلامی گفت : نشست اندیشمندان و متفکران جهان اسلام ، فرصت مغتنمی برای تقارب افکار و رایزنی در خصوص مسائل و مشکلات جهان اسلام است.

حجت الاسلام و المسلمین معزی با بیان اینکه وحدت اسلامی، آرمانی بلند مرتبه و برخاسته از قرآن کریم است که ریشه در فطرت انسانی دارد و تقریب مذاهب، بستری طبیعی و عقلایی برای ایجاد وحدت در جهان اسلام است، اظهار کرد: برگزاری هر ساله کنفرانسی در زمینه تقریب بین مذاهب به ویژه در عصر حاضر که مساله بیداری اسلامی جهانی نیز مطرح است، از اهداف مرکز اسلامی انگلیس به شمار می رود
وی افزود: این وظیفه ای اسلامی است که بر عهده همه اندیشمندان اسلامی است و هر کس به اندازه توان خود باید در راه تحقق این آرمان ارزشمند تلاش و کوشش نماید. چرا که تقریب مذاهب و در نهایت دستیابی به وحدت اسلامی به معنای واقعی کلمه مهمترین و اساسی ترین عامل برای تحقق عزّت،کرامت و سعادت مادی و معنوی مسلمانان است و هرگز نمی توان سعادت اسلامی را در مدار تفرقه و جدایی مسلمانان از یکدیگر جستجو نمود.
در این کنفرانس، در مرکز اسلامی لندن، اندیشمندان مسلمان از کشورهای مختلف جهان به سخنرانی و خواندن مقالات خود پرداختند. در زیر گزیده ای از مقالات و سخنرانی های این کنفرانس را می خوانید:
آیت الله اراکی، دبیر کل مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی: امت اسلامی در هر زمان و مکانی، یک هویت دارد
آیت الله محسن اراکی، دبیر کل مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی در ایران، سخنان خود را با عنوان "شخصیت رسول اعظم(ص) و هویت امت واحده اسلامی" ارائه کرد.
دبیر کل مجمع جهانی تقریب بین مذاهب اسلامی با اشاره به اینکه قرآن عظیم بر یگانگی و وحدت امت اسلامی در گستره تاریخ تاکید می ورزد و این بیانگر آن است که امت اسلامی در طول زمان و در هر مکان با هر رنگ و نژاد و سنت و فرهنگ فقط یک هویّت دارد، اظهار داشت: قرآن کریم بر تفاوت جوهری امتهای مختلف بشری و اختلاف هویت آنان تاکید کرده و شاخص جوهر هر امت را در رهبریتی می داند که آن امت او را به پیشوایی پذیرفته و تبلور ارزشها و آمال خود می داند. ولی امت اسلامی که به حق می توان آن را "امت محمدی" نامید، دارای هویتی اعتقادی و تمدنی و ارزشی است که عصاره وجودی اوست و در شخصیت پیشوای بزرگش حضرت محمد (ص) خلاصه شده است.
شیخ محمود عبدالغنی عاشور، دبیر سابق دانشگاه الازهر مصر: خداوند فرموده که در استنباط احکام دینی از عقل بهره بگیریم
در ادامه مراسم، مقاله شیخ محمود عبدالغنی عاشور دبیر سابق دانشگاه الازهر مصر و عضو مجمع تحقیقات اسلامی با عنوان "تقریب بین مذاهب اسلامی و آثار آن در وحدت مسلمانان" قرائت شد.
شیخ محمود عبدالغنی عاشور به عنوان یکی از مدعوین و سخنرانان اصلی قرار بود در این کنفرانس حضور بهم رساند، ولی در آخرین لحظات بدلیل بیماری، از شرکت در کنفرانس عذرخواهی نمود. وی در مقاله خود آورده است: پیام اسلام نه تنها در ظاهر؛ بلکه در باطن زندگی انسانها را در بر می گیرد و با بهره گیری از ایمان، ارتباط سازنده میان ملتها را نیز شامل می شود. ما در میان متون دینی خود در می یابیم که خداوند متعال به پیامبر خود اجازه فرموده است که در استنباط احکام دینی از عقل بهره گیرد و این مساله در راستای تکریم انسان از سوی خداست که او را به به کارگیری از فکر و اندیشه خود فراخوانده است.
دبیر سابق دانشگاه الازهر مصر با تاکید بر اینکه ما در بسیاری از امور مشاهده می کنیم که پیامبر اکرم(ص) با بهره گیری از اجتهاد ، حکم موضوعات مختلف را بیان می کرده است و به همین طریق اجازه اجتهاد را به صحابه خود نیز عنایت فرموده است.
دکتر سید فاضل میلانی، امام جماعت مرکز اسلامی امام خویی لندن: ما دعوت به حکمت و برخورد دوستانه با طرف گفتگو و تکیه بر عدل و انصاف شده ایم
سخنران بعدی این نشست، حجت الاسلام والمسلمین دکتر سید فاضل میلانی، امام جماعت مرکز اسلامی امام خویی لندن بود که سخنان خود را با محور "تقریب چه کمکی به همزیستی اجتماعی می کند؟" آغاز کرد.
امام جماعت مرکز اسلامی امام خویی با اشاره به اینکه در محدوده اجتماعی، ارتباط و برخورد با دیگران دارای سه حالت مختلف می باشد؛ به تشریح این حالتها پرداخت و گفت: حالت اول این است که هرکس در محدوده خود باقی بماند و بی مبالاتی بورزد و این به معنای آن است که در حقیقت همه کانالهای ارتباطی را قطع کرده است. در حالت دوم ایجاد خصومت و دشمنی ورزیدن و سعی هر طرف برچیره شدن بر دیگری است. و حالت سوم گفتگو و سعی برای ایجاد ارتباط و درک سخن طرف مقابل و رسیدن به نقاط اشتراک و برجسته نکردن نقاط اختلاف است.
شیخ خالد عبدالوهاب ملّا، رییس جمعیت علمای عراق:  بهره گیری از عامل تقریب برای ساماندهی زندگی اجتماعی، بسیار مهم است
سخنران بعدی کنفرانس، آقای دکتر شیخ خالد عبدالوهاب ملّا رییس جمعیت علمای عراق و مشاور معاون رییس جمهوری عراق مقاله خود را با عنوان"اهمیت تقریب در رسیدن به وحدت میان امت اسلام" مطرح کرد.
مشاور معاون رییس جمهوری عراق با تاکید بر اهمیت تقریب در رسیدن به وحدت میان مسلمین برای تشکیل امت واحده، به تبیین چگونه بهره گرفتن مسلمانان از تمدن در زندگی جاری پرداخت.
شیخ دکتر خالد عبدالوهاب ملّا بهره گیری از عامل تقریب توسط مسلمانان برای ساماندهی زندگی اجتماعی را بسیار مهم برشمرد و با پرداختن به چالشهای موجود در مساله تقریب میان مذاهب پیشنهادهایی را برای عملی شدن مساله تقریب ارائه کرد.
دکتر عبد علی سفیح، محقق و استاد دانشگاه از فرانسه: هویت و موجودیت از مهمترین پرسش های تفکر نوین اسلامی است
دیگر سخنران این نشست، دکتر عبدعلی سفیح، محقق و استاد دانشگاه از کشور فرانسه بود که نظریه خود را با عنوان "وحدت اسلامی و همزیستی اجتماعی در سایه هویت و موجودیت" ارائه کرد.
این محقق با اشاره به اینکه هویت و موجودیت از مهمترین پرسشهایی هستند که در تفکر نوین اسلامی در ابعاد مختلف مطرح شده اند، تلاش نمود تا با تجربیات زندگی طولانی خود در جامعه غربی پاسخ مناسبی برای این پرسشها ارائه نماید.
دکتر عبد علی سفیح با طرح این پرسش که چرا با وجود وضعیت و موقعیت ضعیف مسلمانان، اسلام هراسی در غرب فقط به رهبران سیاسی و مسئولان حکومتی منحصر نمی شود ، بلکه دامنه آن به دانشمندان و محققین علوم اجتماعی و تاریخی وفلسفی نیز کشیده می شود؟ ، اظهار داشت: این ترس از نیمه دهه 60 و از آن هنگام که آندریه مالرو یکی از وزرای ژنرال دوگل رییس جمهوری فرانسه ،قرن 21 میلادی را قرن معنویت نامید سرچشمه گرفته وشدّت یافته است و بعدها در اوایل دهه 70 نیز نظریه جنگ تمدنها مطرح گردید و برخی از سیاستمداران و نویسندگان آمریکایی نیز در این خصوص کتابهایی را به رشته تحریر درآوردند.
دکتر شیخ تاج الدین الهلالی، از علمای برجسته اهل تسنن در استرالیا: اگر اسلام نبود، اثری از غیرمسلمانان در سرزمین های فتح شده باقی نمی ماند
از دیگر سخنرانان برنامه صبح کنفرانس تقریب بین مذاهب اسلامی دکتر شیخ تاج الدین الهلالی از علمای برجسته اهل تسنن در استرالیا بود که محور سخنان خود را "چگونگی بهره برداری از مفهوم بیداری اسلامی برای تحقق همزیستی اجتماعی میان ملل جهان" قرار داد.
دکتر الهلالی در سخنان خود با اشاره به اینکه ما به عنوان یک مسلمان به دین اسلام افتخار می کنیم و تلاش می نماییم تا آیین اسلام را به انسانهای عصر معاصر نیز عرضه کنیم چون مطمئن هستیم که اسلام تضمین کننده آزادیها و حقوق در برابر تعصبها و تنگ نظریها است، گفت: در دوره ای که مسلمانان مقتدر بودند و لشکر اسلام سرزمین های مختلفی را فتح کرد، اگر اسلام نبود اثری از غیر مسلمانان در این سرزمینها باقی نمی ماند. امّا واقعیت آن است که اقلیتها در سرزمین های اسلامی باقی ماندند و این بزرگترین شاهد است و از سوی دیگر در کشورهایی چون اسپانیا و پرتغال اثری از مسلمانان باقی نماند و این نیز خود شاهدی بر رفتار غیرمسلمانان با مسلمانان می تواند باشد.
دکتر عبدالعزیز التویجری، مدیرکل آیسسکو: یکی از راهکارهای عملی برای از بین بردن انواع تندروی ها نشر فرهنگ صحیح اسلامی است
در ادامه کار کنفرانس تقریب، مقاله دکتر عبدالعزیز التویجری، مدیرکل سازمان اسلامی تربیت و علوم و فرهنگ (آیسسکو) از کشور مغرب با عنوان "نقش فرهنگی تقریب در تحقق همزیستی اجتماعی" قرائت شد.
در مقاله ارسالی دکتر عبدالعزیز التویجری که به علت گرفتاری کاری از حضور در کنفرانس عذرخواهی نموده بود، آمده است: یکی از راهکارهای عملی برای از بین بردن انواع تندروی ها و افراطها و تکفیرها که متاسفانه در برخی از مجامع اسلامی رایج شده است، نشر فرهنگ صحیح اسلامی و عمق بخشیدن به آگاهیهای درست دینی و بیان حقایق تاریخی به دور از تحریف و کم و زیاد کردن از راه اصلاح نظام های آموزشی و به ویژه نظام آموزش دینی است؛ تا به تدریج نسلهای جدید با تفکّر و اندیشه دینی پیراسته و به دور از کینه وتعصبهای بی مورد و عقده های روانی، پرورش یابند.
حجت الاسلام و المسلمین معزی: اسلام، یک دین جاودانه و جهان شمول و آیینی برای همۀ انسانها است
در نشست بعد از ظهر ششمین کنفرانس بین المللی "تقریب میان مذاهب اسلامی"، حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین معزی، رئیس مرکز اسلامی انگلیس، مقاله را با عنوان "گفتمان وحدت اسلامی در کلام و سیرۀ امام علی (ع)" ارائه کرد.
رییس مرکز اسلامی انگلیس در سخنان خود با تاکید بر اینکه اسلام پیش از آن که یک دین فردی باشد، یک دین جاودانه و جهان شمول و پایان بخش همۀ ادیان و دینی آیینی برای همۀ انسانها از هر نژاد و هر زبان و هر منطقه است و پیش از آن که به ابعاد نیکبختی فردی انسانها توجه کند به سعادت اجتماعی انسانها و به ویژه مسلمانان و ترقی و تعالی آنان نگریسته است، اظهار داشت: جهاد و کوشش جانکاه و همه جانبۀ پیامبر اکرم (ص) برای تبدیل جامعۀ جاهلی که از قبیله ها و جمعیت های متفرق و پراکنده شکل گرفته بود و کارشان جنگ وغارت بود؛ به جامعۀ اسلامی در محیط شبه جزیرۀ عربی و در مدت کوتاه 23 ساله از هر نظر در تاریخ بشریت بی مانند است و همواره کسانی را که به مطالعه و بررسی تاریخ اسلام می پردازند، شگفت زده و متحیر خواهد ساخت و تنها با اعتقاد به معجزه الهی است که می توان این حرکت اجتماعی را پذیرفت.
حجت الاسلام شیخ حاتم ابودیه از کشور لبنان: امام خمینی بر نقش فرهنگی تقریب بین مذاهب تأکید داشت
حجت الاسلام شیخ حاتم ابودیه از کشور لبنان و امام جمعه و جماعات جمعیت مسلمانان لبنانی مقیم بریتانیا در لندن، یکی از سخنرانان ششمین نشست تقریب بین مذاهب اسلامی بود که سخنان خود را با عنوان "تقریب گامی پیشروانه در تحقق گفتگوی مذهبی" آغاز نمود.
حجت الاسلام ابودیه با تاکید بر اینکه برگزاری ششمین کنفرانس تقریب با عنوان نقش فرهنگی تقریب در تحقق همزیستی اجتماعی، موضوعی است که حضرت امام خمینی (ره) از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی همگان را به آن دعوت می نمود، اظهار داشت: این تاکید امام خمینی پیشرفتهای بزرگی را در راه وحدت وتقریب بین مذاهب به ارمغان آورد و هم اینک حضرت آیت الله العظمی خامنه ای نیز در همین مسیر با عزم وجدیّت تمام گام بر می دارند.
امام جماعت جمعیت مسلمانان لبنانی مقیم بریتانیا افزود: این کنفرانس در زمانی برگزار می شود که جهان اسلام در حال تغییر و تحوّل است و نهضتهای اسلامی در سرزمینهای مختلف فعالانه رشد کرده و دست آوردهای بزرگی نیز بدست آورده اند و البته این موضوع موجب افزایش توطئه ها بر علیه امت اسلامی نیز شده و خطرات متعدد ومتنوعی آنان را تهدید می نماید.
دکتر کمال الهلباوی رییس انجمن وحدت اسلامی مصر در بریتانیا: فایده اصلی تقریب، رواج گفتگوی هدفمند دینی و معالجه مشکل افراطی گری است
دکتر کمال الهلباوی رییس انجمن وحدت اسلامی مصر در بریتانیا و از شخصیتهای برجسته کشور مصر، از دیگر سخنرانان بود که محور سخنان حود را "فواید و بهره های تقریب بین مذاهب" قرار داد و با تاکید بر اینکه قرآن و سنّت پیامبر اکرم(ص) مرجع همه مسلمانان و منابع اصلی قوانین اسلامی هستند و پیام اسلام و مسلمانان به جهانیان را از خلال آیات قرآن و احادیث که اختلافی در جوهر معنای آنها بین شارحان و مفسران دینی نیست، می توان فهمید. راه دستیابی به این مفاهیم آنگونه که در قرآن نیز آمده است که: "همانا امت شما امت واحدی است" و نیز "با هم نزاع نکنید که شکست می خورید" و همچنین "به ریسمان الهی چنگ زنید و متفرق نشوید"، می باشد.
دکتر نابی بوعلی استاد دانشگاه معسکر الجزایر: کنفرانس تقریب، بهترین گزینه برای حل مشکلات جهان اسلام است
دکتر نابی بوعلی استاد دانشگاه معسکر الجزایر به طرح نظرات خود با عنوان "تقریب: پاسخی به فراخوانی اسلام به وحدت" پرداخت و با استناد به آیه: "إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ" اظهار داشت: در روزگاری که امت اسلامی مورد هجوم همه جانبه از سوی دشمنان اسلام قرار گرفته است؛ مغتنم ترین فرصت برای پیگیری مسائل جهان اسلام، حضور جدّی و مشارکت فعّال در کنفرانس هایی از قبیل کنفرانس تقریب بین مذاهب اسلامی است که رسالت نهایی آن نیز وحدت و تشکیل امت واحده اسلامی است و قطعاً بهترین گزینه ممکن برای حل مشکلات جهان اسلام ،تقارب افکار میان رهبران مذاهب دینی و اندیشمندان جهان اسلام است.
استاد دانشگاه معسکر الجزایر با اشاره به اینکه همه ملتهای جهان در حوادث مختلف تاریخی خود دچار سختی ها و مشکلات فراوانی می شوند ولی ملتهای بزرگ و آزاده هیچگاه آسیب های وارده به خود را در برابر دیگران پنهان نمی نمایند؛ بلکه با امید و اراده و اعتماد به نفس، عزم خود را برای بازسازی و پیشرفت سرزمین خود بکار بسته و در کوتاهترین زمان ممکن برای مشکلات خود راه حلی پیدا می کنند، گفت: امت اسلامی نیز به دلیل رسالت جاودانی که بردوش دارد؛ از هیچ تلاش و کوششی در این راه فروگذاری نمی کند و با توکل به خدای متعال و به استناد ایه کریمه قرآن که می فرماید: "فان مع العسر یسراً"، امید به آینده دارد و مطمئن است که وعده الهی که همان پیروزی حق بر باطل و پیروزی امت اسلام بر دشمنان و هم پیمانان شیطان است ،روزگاری محقق خواهد شد.
شیخ فیض الاقطاب صدیقی، رییس دانشگاه اسلامی حجاز در بریتانیا: اخلاق حسنه، بُرنده ترین سلاح پیامبر برای نزدیک شدن به یکدیگر است
از دیگر سخنرانان این کنفرانس شیخ فیض الاقطاب صدیقی، رییس دانشگاه اسلامی حجاز در بریتانیا بود که با اشاره به تهاجمات توهین آمیز اخیر و اهانت دشمنان اسلام به ساحت گرامی پیامبر اکرم(ص)، این حرکات را که روز به روز به ویژه در کشورهای اروپایی و آمریکا در حال گسترش است؛ رویکردی نظامند از سوی دشمن به منظور ترویج اسلام هراسی و زشت انگاری مسلمانان دانست و گفت: ما که در این کنفرانس گردهم آمده ایم تا در خصوص تقریب بین مذاهب بحث کنیم باید ببینیم که در سایه این تقریب چه کار گروهی می توانیم در خصوص برخورد با این توهین ها و اهانتها به ساحت پیامبر و مسلمانان جهان، انجام دهیم.
وی افزود: همانطور که بُرنده ترین سلاح پیامبر اخلاق حسنه او بود، ما نیز می توانیم با پیروی از رفتار پیامبر گرامی خود و بکار گیری اخلاق حسنه برای ترویج وتوسعه اسلام عزیز بهره ببریم.
دکتر مریم آیت احمد، رییس بخش ادیان و فرهنگها در دانشگاه ابن طفیل مغرب: مهمترین مشکل مسلمانان ساکن در اروپا، مشخص کردن رابطه بین هویّت و ادغام شدن در فرهنگ غیر است
در بخش پایانی برنامه ششمین کنفرانس تقریب مقاله خانم دکتر مریم آیت احمد رییس بخش ادیان و فرهنگها در دانشگاه ابن طفیل و دانشکده ادبیات و علوم اسلامی قنیطره مغرب که به دلیل گرفتاری کاری نتوانسته بود در کنفرانس حضور یابد قرائت شد.
در مقاله خانم دکتر آیت احمد که با عنوان"چالشهای تربیت دینی و اجتماعی و سیاسی" تنظیم شده بود، آمده است: مهمترین مشکلی که مسلمانان ساکن در اروپا و از مذاهب اسلامی با آن مواجه هستند، مشخص کردن رابطه بین هویّت و ادغام شدن و یا جذب در فرهنگ غیرشدن است. تربیت دینی و اجتماعی مسلمانان و فرزندان آنان بسیار فراتر و مهمتر از آن است که با نگاهی کم توجه ویا بی توجه و یا حتی با بزرگنمایی سطحی به آن نگریسته شود. بلکه بایستی با اندیشه ای عمیق و فعّال و دورنگر، آینده شهروند مسلمان اروپایی را به دور از حساسیت ها و ترس از طرح پرسشهای جدّی بررسی کرد تا پاسخهای مناسبی برای راهنمایی نسلهای دوم وسوم مسلمانان پیدا نمود.

بیانیه ششمین کنفرانس بین المللی تقریب بین مذاهب اسلامی
ششمین کنفرانس بین المللی تقریب بین مذاهب اسلامی کار خود را با صدور قطعنامه ای پایان داد. شرکت کنندگان در این کنفرانس، دیدگاهها و توصیه های خود را تحت بیانیه پایانی این کنفرانس منتشر کردند.
در بخشی از این بیانیه آمده است که تقریب بین المذاهب می تواند بسیاری از موانع را از سر راه بردارد و افقهای جدیدی را پیش رو بگشاید و اوهامی را که مانع دستیابی به درک و موضع مشترک می شود را زائل کند. ولی اگر امت بی اعتناء به تقریب به درگیری و اختلاف مشغول باشد، همزیستی اجتماعی به خطر خواهد افتاد و به دلیل اهمیت پیوسته این موضوع همین عنوان به صورتهای مختلف در پنج کنفرانس پیشین تقریب نیز مورد تاکید قرار گرفت.
شرکت کنندگان با مشارکت فعالانه خود مجموعه ای از پیشنهادات و نظرات و توصیه ها را ارائه کردند از جمله این که تقریب طرحی فرهنگی، یکی از مهمترین عوامل ایجاد وحدت اسلامی است. زیرا همگرائی در افکار و اندیشه ها زمینه ساز وحدت عملی است. می بایستی میان (بیداری اسلامی) و (بهار عربی) که دستهای استکبار به انحاء مختلف سعی در تحریف بلکه به خدمت گرفتن آن برآمده، تفاوت قائل شد. چرا که بیداری اسلامی یعنی بازگشت به پذیرش بلا منازع رهبری و هدایت پیامبر اکرم (ص) و ایجاد امت واحدۀ اسلامی. هرگونه اهانت به شخصیت ها و مقدسات دینی موجب بر هم زدن همزیستی اجتماعی میان انسانها بوده و هیچ ربطی به حق آزادی بیان و اندیشه ندارد. چرا که آزادی تا آنجا مورد تائید است که موجب سلب حقوق دیگران نشود و لذا شرکت کنندگان از همۀ سازمانها و نهادهای ذیربط به ویژه سازمان تعاون اسلامی و جنبش غیر متعهدها و جامعۀ کشورهای عربی می خواهند که تمام تلاش خود را برای ایجاد راهکارهایی جهت مجازات تحریک کنندگان و مسببن اهانت به ساحت پیامبر اکرم (ص) و دیگر موارد اینچنین به کار برند و نیز از سازمانهای بین المللی بخواهند با صدور قوانین مناسب اهانت کنندگان و مروجین اینگونۀ اهانت ها را مجرم معرفی کرده تا به مجازات خود برسند.
/30362