بعد از اعلام آتش بس بین اسرائیل و حماس در روز چهارشنبه گذشته ( 21 نوامبر) این حادثه پیروزی بزرگی برای حماس در پایداری در مقابل رژیم صهیونیستی به حساب آمد. این موفقیت نباید چشم ما را به چالش هایی که مقاومت در فلسطین با آن روبروست ببندد.
با وجود اینکه اعلام آتش بس ماشین کشتار جمعی اسرائیل را موقتاً از کار انداخت ولی در عین حال سئوالات زیادی را مطرح ساخت. در حال حاضر درست مثل محیط واقعی غزه لایه سنگینی از دود اجازه نمیدهد تا دلایل نگرانی برای آینده دیده شوند ولی واقعاً این سئوال مطرح است که راهبرد آینده حماس با توجه به پیروزی اخیر چگونه خواهد بود ؟شاید بتوان گفت که بهترین پیشبینی برای استراتژی آینده حماس را نائوم بارنی، در روزنامه یدیعوت آحارانوت چاپ اسرائیل درست در فردای اعلام آتش بس نوشته است . به گفته وی هدف از اعلام آتش بس و پشتیبانی واشنگتن از آن با اعزام وزیر خارجه خود، هیلاری کلینتون به منطقه در حقیقت اعلام حمایت آمریکا از اتحاد محور مسلمانان سنی متشکل از مصر و عربستان و ترکیه و کشورهای حوزه جنوبی خلیج فارس و اردن در حاشیه آنها در مقابل محور شیعه به رهبری ایران و سوریه وحزب الله لبنان است. حماس در این میان مخیر است که یک گزینش تاریخی را انجام دهد. یا به سمت محور شیعه رفته و در مقابل دریافت پول و تسلیحات از تهران به مقاومت در برابر اسرائیل ادامه دهد و یا به محور اهل سنت پیوسته و ایمنی از حملات اسرائیل و راه های ورود و خروج و ارتباط با دنیای خارج و کمک های سخاوتمندانه کشورهای ثروتمند خلیج فارس را به دست آورد.
اسرائیل در این زمینه روی نقش مصر حساب ویژه ای باز کرده است. تل آویو امیدوار است که با حمایت مصر جبهه مصالحه و سازش در بین کشورهای عربی تقویت شده و میانه روی در میان آنها گسترش یابد. اسرائیل و امریکا مایلند در بلند مدت با دادن امتیازاتی حماس را به اردوگاه سازش بکشانند. آنها میخواهند از حسن شهرت حماس در بین مردم فلسطین استفاده کنند و به همه آنهائی که فکر مقاومت در برابر اسرائیل رادر سر دارند بفهمانند که حتی حماس با آن قدرت و تعهداتش کوتاه آمد و مزدش را گرفت. تل آویو و واشنگتن سعی خواهند کرد حماس را تشویق کنند که روابطش را با ایران و سوریه و حزب الله و لبنان قطع کند. حماس از آغاز نا آرامی های داخلی سوریه در مارس 2011 ، عملاً دفاترش را از دمشق جمع کرد. حالا سعی آمریکا در کاهش حجم روابط حماس با ایران و حزب الله و نهایتاً قطع کامل چنین ارتباطاتی است.
آیا این سناریو باید جدی گرفته شود؟
واقعیت آن است که در حال حاضر هیچ کشور عربی مدافع و پشتیبان واقعی مقاومت و حماس نیست. در طول یک هفته درگیری وجنگ در غزه و کشتار غیر نظامیان توسط جنگنده های اسرائیلی در هیچکدام از پایتخت های کشورهای عربی تظاهرات قابل اعتنائی در حمایت از مردم نوار غزه صورت نگرفت. به نظر میرسد که موضوع فلسطین دیگر از اولویت بالائی در دنیای عرب برخوردار نیست. در جلسه وزرای خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب آنها نتوانستند در مورد اتخاذ موضوع مشترکی در حمایت از مردم غزه به توافق برسند. آنها بیشتر از آن که متعهد به حمایت از مردم فلسطین باشند نگران روابطشان با اسرائیل و آمریکا بودند. حتی رسانه های مشهور دنیای عرب آن طوریکه قبلاً موضوعات فلسطین را پوشش میدادند این بار حمله اسرائیل به غزه را گزارش نکردند. یعنی مردم کشورهای عربی در بی خبری محض رویدادهای غزه ماندند. جنگ اخیر در غزه از دیدگاه های دیگری هم جلب توجه میکرد. خالد مشعل در مصاحبه مطبوعاتی خود عملاً از ایران و حزب الله تشکر نکرد. در صورتیکه آنها چنین انتظاری از رهبر حماس داشتند. این نشان دهنده اختلاف و سردرگمی در بالاترین سطح داخل حماس است که بین پیگیری راهبرد قدیمی و روی آوردن به کشورهای ثروتمند عرب مردد مانده اند.
تنها نکته ای که هم اکنون که چند روزی از اعلان آتش بس میگذرد این است که هیچ نتیجه گیری دقیقی را نمیتوان کرد. خیلی ها تصور میکردند که حوادث غزه توجهات بین المللی را از موضوع سوریه منحرف خواهد کرد. این اتفاق نیفتاد. برخی استدلال میکرند که شروع جنگ همه اعراب را متحد خواهد ساخت. این نیز روی نداد. در حال حاضر برای نتیجه گیری در باره جنگ اخیر غزه هنوز خیلی زود است.
برخی منابع از خواست حماس دال بر آتش بسی طولانی مدت حرف میزنند. آیا این به معنی دست شستن حماس از مقاومت و روی آوردن به دیپلماسی است. هنوز بین گروه های مخالف فلسطینی برای توافق در مورد راهبرد اینده هیچگونه توافقی صرت نگرفته است. برخی راه حل میانه ای را پیشنهاد کرده و خواستار تقویت زیر ساخت های غزه هستند تا دربرخورد و جنگ بعدی بهتر بتوانند مقاومت کنند. این کار لازمه اش بهبود مجدد روابط با ایران است تا ذخایر تسلیحات حماس مجدداً احیاء شده و آنها بتوانند با اطمینان خاطر بیشتری به مقاومت ادامه بدهند.
برخی معتقدند که راهبرد آینده حماس متاثر از عملکرد اخوان المسلمین در مصر است. راهبرد محمد مرسی عبارت است از تقویت مواضع سیاسی و اقتصادی مصر و بهبود وضعیت زندگی مردم. برای اخوان المسلمین مصر مقاومت و نبرد با اسرائیل دراولویت قرار ندارد. مصر به همراه ترکیه و عربستان سعودی جبهه واحدی رادر این خصوص تشکیل داده و از موضع سازش با اسرائیل به اختلافات اعراب و اسرائیل می نگرند.
راه حل دومی که متصور است عبارت از مشارکت مصر و ترکیه و کشورهای عربی خلیج فارس در بازسازی نوار غزه. دراین مورد هم سئوالات زیادی مطرح هستند. آیا اسرائیل تضمینی برای عدم حمله مجدد به حماس و نوار غزه خواهد داد. بازسازی زیر ساخت های غزه را چه کسی مدیریت خواهد کرد. تجارب گذشته نشان داده که اسرائیل حق تفسیر هر اقدامی را که به نظرش عملی جنگی شمرده شود برای خود محفوظ نگه میدارد. اسرائیل در صورت تضمین عدم حمله به غزه درمقابل از این کشورهای ثروتمند چه بهای سیاسی و نظامی و اقتصادی را طلب خواهد کرد ؟
اگر حماس پیشنهاد های سازش را بپذیرد در آن صورت با گروه هایی که درداخل مقاومت ، نبرد با اسرائیل را در اولویت میدانند چه برخوردی داشته باشد؟ حماس در موضعی نیست که خواسته های خود را به همه گروه های مقاومت از جمله جهاد اسلامی و جبهه خلق برای آزادی فلسطین و یا حتی بریگاد های الاقصی که متعلق به فتح هستند تحمیل کند. اگر یکی از این گروه ها آتش بس را شکسته و به اسرائیل حمله کند درآن صورت حماس چگونه میخواهد واکنش نشان دهد. آیا همانگونه که اسرائیل خواستار است دست به سرکوب آنها بزند.
و سرانجام اینکه جبهه سازش در مقابل همه کمک هایی که به حماس خواهد کرد انتظاراتی هم دارد. از جمله حمله و تقبیح روشن تر اقدامات دولت سوریه و همکاری و هم فکری بیشتر با تروریست های داخل سوریه. تاکنون حماس تنها به انتقاد لفظی از دولت بشار اسد بسنده کرده بود. حالا باید قدمی فراتر برداشته و از اقدامات تروریستی بر ضد وی حمایت کند. در عین حال جبهه سازش حماس را مجبور خواهد کرد تا بازبان تندی تر ا ز ایران و حزب الله لبنان انتقاد نماید.
در حال حاضر به نظر میرسد که راهبرد فعلی امریکا تقویت این خط مورد علاقه اسرائیل است که فلسطینی ها دخالت کشورهای غیر عرب را در امور داخلی خود ممنوع نمایند. بنابراین ایران و حزب الله از روند مقاومت کنار گذاشته خواهند شد. با اینحال به نظر میرسد که پذیرش همه درخواستهای محور سازش به رهبری آمریکا، فلسطین ها را از هویت ملی خود محروم خواهد ساخت. شکی نیست که رهبران حماس در لحظات تاریخی دشواری برای اتخاذ راهبرد آینده خود قرار گرفته اند. تصمیم گیری دشواری درانتظار آنهاست. تصمیمات آنها باید به نحوی باشد تا حرمت خون شهدای فلسطین محترم شمرده شده و فلسطینی ها بتوانند کشور خود ر درمرزهای سال 1967 بناء نمایند
منبع: سیاست ما
4949
نظر شما