زمان کجاست؟ آیا وجود دارد یا ندارد؟ / دکتر دینانی پاسخ می دهد

به گزارش خبرآنلاین، دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی در گفت و گویی با فارس درباره اثر جدیدی که در در دست نگارش دارد توضیحاتی داده است. نکات مهم مطرح شده در این مصاحبه درباره اثر «حیرت زمان» به شرح زیر است:

*این روزها مشغول نگارش اثری درباره زمان هستم، به هر حال می‌دانید کارهای من خیلی حساب‌شده نیست و نظم خاصی ندارد و نمی‌توانم هیچ وقت بگویم که هفته‌ای چند روز یا چند ساعت کار و مطالعه می‌کنم، این تنها بستگی به حالم دارد یک وقت می‌شود که یک ماه اصلاً نمی‌نویسم و هیچ کاری نمی‌‌کنم اما یک ماه می‌خوانم و می‌نویسم متأسفانه یک کمی دچار حالات هستم، زندگی من از نظم هندسی برخوردار نیست و البته نمی‌خواهم هم که اینطور باشد.

*هندسه باید در جای خود باشد، در یک کارخانه به کار برده شود، من کارخانه نیستم و زندگی من هندسی نیست. من زندگی را زندگی می‌کنم، حالا به هر حال در این آشفته‌بازار زندگی من یک کتابی درباره «حیرت زمان» در دست کار دارم.

*زمان چیست؟ همین زمانی که در دست داریم؟ زمان را چطور تعریف می‌کنید؟ همه ما درباره زمان دچار شک هستیم. من درباره اینکه زمان چیست مطلب می‌نویسم، واقعیت این است که ما تصور می‌کنیم زمان را بهتر از هر کسی بلد هستیم تا حالا هم درباره آن دچار شک نشدیم، وقتی درباره زمان سؤال می‌شود فورا به ساعت نگاه می‌کنیم درباره آن که شک نداریم.

* زمان وجود دارد یا ندارد؟ زمان کجاست؟ حالا که وجود دارد می‌توان آن را دید؟ اگر در ذهن ماست در بیرون از ذهن ما نیست؟ یعنی امروز تنها در ذهن شما شنبه است؟ در بیرون از ذهن ما امروز شنبه نیست؟

*نباید گفت که زمان تنها در ذهن ماست حالا به این بپردازیم که اگر زمان بیرون از ذهن ما وجود دارد چطوری آن را پیدا کنیم؟ مثلاً این صندلی و این تسبیح و این وسایل اینجا هست می‌توانیم آنها را پیدا کنیم حالا زمان را هم می‌توان اینطور پیدا کرد؟ کجای بیرون ذهن وجود دارد؟ اصلا اگر واقعاً وجود دارد چند کیلو است؟ رنگش چیست؟ آیا شکل خاصی دارد؟ چطوری آن را لمس می‌کنیم؟ چه تصوری از زمان داریم ما هر چیزی را که وجود دارد می‌توانیم تصور کنیم اما شکل زمان را هم می‌توانیم تصور کنیم اصلاً شکل دارد یا بی‌شکل است؟

*خیلی‌ها از حکما و علما و اصلا می‌توان گفت که همه درباره زمان کار کرده‌اند می‌توانیم تحقیق کنیم و بپرسیم از ابن سینا و ملاصدرا تا انیشتین، اما آیا پاسخ مشخص شده؟ همه اینها هم متفاوت صحبت کرده‌اند هر کس یک طوری پاسخ داده است. غرب و شرق همه کار کرده‌اند و همه هم مثل یک چیزی در گل مانده‌اند پس بالاخره پاسخ چیست؟ زمان چیست؟ این را یک بچه پنج ساله تا مرد صد ساله پاسخ می‌دهد اما پاسخ‌ها متفاوت است.

* که همه ادعا می‌کنند که زمان را می‌شناسند اما در واقع اینطور نیست و اصلاً نمی‌شناسند اما درباره تأثیرش که کاری نداریم به هر حال تأثیر دانستنش هم این است که ما وقت را تنظیم می‌کنیم، الان شما زمان را بدانید که شنبه است خب سر وقت مصاحبه با من حاضر شدید اما اگر نمی‌دانستید ممکن بود جمعه اینجا بیایید که انجمن تعطیل بود بنابراین اگر وقت شناس نباشیم و زمان را ندانیم به وقت صبح، ظهر و شب را می‌شناسیم، اگر اهل نماز باشیم نماز می‌خوانیم اما به واقع خود این وقت چیست، کجاست و همین نکته خوبی است که شما را به فکر انداخته است خیلی‌ها اصلا درباره این مباحث فکر هم نمی‌کنند بنابراین جای خوشحالی برای من دارد که شما به این مبحث فکر می‌کنید.

/6262