هادی معیری نژاد- سطح جنگل های ایران به شدت در حال پایین آمدن است در حالی که بسیاری از همین جنگلها نیز طبق برخی از تعاریف جهانی جنگل محسوب نمی شود.
این تهدید به موازات خشک شدن تالاب ها و کمبود آبهای زیرزمینی و خشکسالی می رود تا محیط زیست ما ایرانیان را با بحرانی جدی مواجه کند.
براساس آخرین گزارش فائو، مساحت کل جنگلهای جهان 3 میلیارد و 454 میلیون هکتار است که سهم ایران از این میزان تنها 11 میلیون و 74هزار و 554 هکتار است.
آن‌گونه که فائو اعلام کرده است جنگل به نقاطی گفته می‌شود که تاج پوشش بالای 10 درصد، توده جنگلی بیش از نیم هکتار و درختان و درختچه‌هایی بلندتر از 5 متر داشته باشد؛ در حالی که طبق تعریف ایران که وجود تاج پوششی 5 درصد به بالا را کافی می‌داند، ایران صاحب حدود 14 میلیون هکتار جنگل است.
این اعداد اگرچه در نگاه نخست قابل قبول به نظر می‌رسند، اما وقتی تقسیم بر جمعیت کل کشور شود و نتیجه آن در کنار سرانه جهانی قرار بگیرد، اوضاع نامناسب ما را نشان می‌دهد. طبق آخرین گزارش فائو، متوسط سرانه جنگلهای جهان رقمی معادل 62/0 هکتار (حدود 6000 متر) است در حالی که این رقم برای هر ایرانی 1600 متر است.
بر اساس آمارهای طی سال‌های ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰، بیش از ۱٫۵ میلیون متر مکعب چوب از جنگلهای شمال ایران برداشت شده است. این رقم، بیان‌گر آمار رسمی در این زمینه است و بدون شک در کنار این برداشت‌ها، قطع درختان به‌طور غیرقانونی نیز در جریان است که بر میزان کل نابودی جنگلها می‌افزاید. متخصصان جنگل گفته‌اند که جنگلهای شمال ایران تاکنون به اندازه‌ای آسیب دیده‌اند که تاب این برداشت گسترده را ندارند. پیش‌بینی شده است که با ادامهٔ این روند، جنگلهای شمال ایران به سرنوشت جنگلهای غرب ایران دچار خواهند
در پنج دههٔ گذشته، سطح جنگلی ایران از ۱۸ میلیون هکتار به ۱۴ میلیون هکتار رسیده است و سطح جنگلی نابودشده، به بیابان تبدیل شده است.
برآورد شده است که سالانهٔ ۶۳ هزار هکتار از جنگلهای زاگرس و شمال ایران نابود سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) اعلام کرده است که ایران یکی از ۷۰ کشور در حال توسعه در دنیا است که پوشش جنگلی کمی دارد و این پوشش جنگلی اندک، با سرعتی بیشتر از دیگر نقاط دنیا در حال نابودی است
هشدار نسبت به وقوع فاجعه زیست‌محیطی در جنگلهای شمال
رییس انجمن علمی جنگلبانی ایران نسبت به انقراض شمشاد یکی از منحصر به فرد ترین گونه‌های گیاهی در جنگلهای شمال هشدار داد.
هادی کیادلیری در گفت‌وگو با ایسنا افزود: 50 هزار هکتار از توده‌های شمشاد در جنگلهای شمال با سرعتی بسیار بالا درگیر نوعی بیماری قارچی شده‌اند به گونه‌ای که برخی درختان پس از چند هفته و حتی برخی تنها پس از هفت روز به کلی خشک شده‌اند.
وی ادامه داد: این بیماری کاملا فراگیر بوده و تقریبا همه توده‌های شمشاد در جنگلهای شمال را درگیر کرده است.
همچنین ریختن زباله توسط گردشگران و توسط شهرداری های شهرهای حاشیه جنگل های شمال به این بحران ابعاد جدیدی داده است.
نابودی درختان بلوط زاگرس
300 هزار هکتار از جنگلهای بلوط در وضعیت بحرانی قرار دارند
به گفته کامران پور مقدم، مدیر کل دفتر امور جنگلی سازمان جنگل، مراتع و آبخیزداری کشور، در حال حاضر یک ششم جنگلهای زاگرسی کشور آلوده به بیماری ذغالی بلوط بوده و از این یک میلیون هکتار نیز، 300 هزار هکتار با آلودگی بیش از 50 درصد در وضعیت بحرانی قرار دارند. وی با بیان اینکه جنگلهای زاگرسی هفت استان ایلام، کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، خوزستان، لرستان، کرمانشاه و فارس را در گیر بیماری قارچی زغالی بلوط هستند، به خبرنگار ایسنا می‌گوید: با وجود پراکنده بودن مناطق بحرانی می‌توان گفت استان‌های ایلام، لرستان و کرمانشاه به ترتیب دارای بیشترین مناطق بحرانی هستند.
تخریب جنگل های حرا
جنگل های حرا یکی از منحصر به فرد ترین پوشش های جنگلی در جهان است که در جنوب ایران به خصوص در قشم دیده می شود متاسفانه این جنگل محافظت شده نیز از دسترس تخریب دور نمانده است
قاچاق سوخت به ویژه گازوئیل در جنوب کشور یکی از تهدیدات برای نابودی جنگلهای حرا است.
قاچاقچیان به دلیل پر سود بودن قاچاق سوخت در جنوب کشور، این کار را به دفعات زیاد انجام می‌دهند. بیشتر این قاچاقچیان در مراحل تعقیب و گریز با دریابانی و نیروی انتظامی منطقه اقدام به تخلیه سوخت خود در دریا و نزدیک جنگلهای حرا می‌کنند که این کار در دفعات طولانی موجب آسیب رساندن به ریشه‌های درختان حرا می‌شود.
در صورتی که این سوخت‌ها به دور از جنگلهای حرا نیز تخلیه شوند از طریق جریان باد و آب به سوی جنگلهای حرا آورده می‌شوند و یا به صورت لکه‌های نفتی موجب آسیب محیط‌زیست دریایی می‌شوند.
جنگلهای حرا واقع در استان هرمزگان است و شامل مجموعه جنگلهای درختان سرسبز ساحلی مانگرو یا حرا است. این جنگل در حوالی جزیره قشم، بندرپل، جزیره هرمز و بندر خمیر وجود دارد و به دلیل وجود آبراهه‌ها ، پرندگان زیبا و طبیعت بکر وحشی از منابع توریستی و دیدنی محسوب می‌شود.
این جنگلها در محدوده چهارگانه تحت حفاظت سازمان محیط‌زیست قرار دارند و مجموعه حرای شمال غربی قشم به دلیل اهمیت بین‌المللی به عنوان ذخیره‌گاه زیست کره حرا شناخته می‌شود.
ساخت و ساز در جنگل ناهار خوران
جنگل های استان گلستان بی شک یکی از دست نخورده ترین جنگل های ایران محسوب می شود البته ساخت و سازهای اخیر در حاشیه این جنگل همچنین ساخت موزه دفاع مقدس نگرانی های شدیدی را در این منطقه به وجود آورده است.
تعداد سازه‌های ناهارخوران هر روز از روز پیش بیشتر می‌شود. تنها کافی است گذرتان به جاده ناهارخوران گرگان بیفتد و ساختمان‌های اداری، هتل‌ها و سازه‌های بدقواره و بی‌تناسب با اقلیم طبیعی منطقه را که مثل قارچ روییده‌اند نظاره کنی. شاید همین معضل باعث شده که شورای عالی شهرسازی و معماری ایران یکی از مهم‌ترین مصوبه‌هایش را به این امر اختصاص بدهد. در بند دوم مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران آمده است: «بر اساس ضوابط و مقررات طرح جامع ناحیه استان گلستان، هرگونه ساخت و ساز به جز موارد مرتبط با پذیرایی و گردشگری در عرصه‌های جنگلی در کل محور «ناهارخوران» تا روستای «زیارت» ممنوع است. بدیهی است صدور هرگونه مجوز و تعیین کاربری می‌بایست پس از طی مراحل تصویب استان به تایید نهایی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران برسد.»
اما این قصه گویا سر دراز دارد و ساخت و سازهای دیگری در راه است چرا که یک ساخت و ساز دولتی پیش قراول ساخت و سازهای دیگر در حریم جنگل است.
جاده سازی در جنگل ابر
حدود یک ماه پیش بود که معصومه ابتکار اعلام کرد ؛ حفظ منطقه جنگلی ابر یکی از سیاست‌های مهم سازمان حفاظت محیط زیست است.
وی گفته بود: متأسفانه در گذشته سیاست‌‌هایی وجود داشته که پیگیر ایجاد جاده‌ای ناپایدار در قلب جنگل ابر و توسعه جاده روستایی درجه 2 موجود بوده است.
این اقدام بدون مطالعه و پشتوانه لازم در دست اجرا بوده و قرار شده است تا این جاده روستایی به جاده‌ای وسیع‌تر تبدیل شود.
ابتکار با تأکید بر اینکه طرح راهسازی در جنگل ابر هم‌اکنون متوقف شده است، متذکر شد: برنامه‌های حفاظتی در جنگل ابر در دست اقدام است و با توجه به ارزش زیستگاهی و طبیعت بکر و ارزشمند این منطقه باید حفاظت بیشتری از آن صورت گیرد.
این در حالیست که عوامل تخریب کار خود را کرده اند و روند تخریب در برخی از نقاط به قطع درختان زیادی منجر شد.
اینها تنها نمونه ای از خروار تخریبهایی است که به طور آشکار ناقوس مرگ جنگل ها در ایران را به صدا در آورده است به همه اینها اضافه کنید قاچاق گسترده چوب و مرگ پنهانی که از درون جنگل های بکر کشور را می خورد.
301
نظر شما