محمدرضا نوروزپور: لبیک صدها هزار نفری مردم عراق به فراخوان جریان صدر برای برگزاری تظاهرات در جمعه گذشته بار دیگر نشان داد که این جریان سیاسی علی رغم اینکه از سوی آمریکایی ها تا حدی از سوی دولت عراق محدود شده هنوز هم کارآیی و نفوذ قابل توجهی در میان مردم این کشور دارد.
جریان صدر که هم اکنون از مهم ترین مخالفان توافقنامه خروج آمریکا از عراق است تا کنون چندین تظاهرات گسترده را بر ضد آمریکایی ها در عراق تدارک دیده که در یک مورد آن توانست نزدیک به دو میلیون مخالف را به خیابان ها بکشاند.
تلاش های قبلی صدری ها و بسیاری دیگر از مخالفان حضور نظامی و سیاسی آمریکا در عراق سبب شد تا برخی از بندهای توافقنامه امنیتی آمریکا در عراق تغییر کند و نام آن نیز از توافقنامه امنیتی به توافقنامه خروج از عراق تبدیل شود اما این مخالفان هم چنان بر این عقیده اند که آمریکا هرگز به بندها وشروط مطرح شده در این توافقنامه عمل نخواهد کرد و تنها منافع خود را در این توافقنامه به منصه ظهور خواهد رساند.
مقتدی صدر بر این باور است که نه تنها دولت عراق بلکه هیچ دولت یا قدرت دیگری نمی تواندتضمین بدهد که اگر توافقنامه امضا شود، آمریکا کاملا به بندهای آن پایبند خواهد بود؟
صدری ها همچنین معتقدند که نباید در امضای هیچگونه توافقنامه ای با آمریکایی ها عجله و شتاب صورت گیرد چرا که آنها در خصوص دستیابی به منافع خود و محروم کردن ملت های زیر دست تبحر زیادی دارند. در نتیجه بی جا نیست که در تظاهرات جمعه گذشته بغداد آنها بر این موضوع پافشاری کردند که تنها هشت ماه است که در خصوص توافقنامه بین عراق و آمریکا مذاکره می‌شود و چرا امروز به این سرعت عده‌ای می‌خواهند توافقنامه از تصویب دولت و پارلمان برسانند؟
سوای از صدری ها، بسیاری از سنی ها و کردهای عراقی نیز که پس از شیعیان، اکثریت این کشور را تشکیل می دهند بر این باورند که توافقنامه فعلی نیز مانند قبلی همچنان برای آینده عراق تحقیرکننده و خطر ناک است.
این موضع گیری سبب شده است تا عده زیادی از جمعیت ها و احزاب سنی نیز در مخالفت با توافقنامه به جریان های سیاسی شیعی بپیوندند و با شجاعت بیشتری مخالفت خود را با این توافقنامه اعلام کنند. در این میان تجع علمای اهل تسنن عراق به صراحت اعلام کرده است که موضع تجمع علمای اهل تسنن و همه شرافتمندان عراق در قبال توافقنامه مانند مواضع دیگر جریان‌های ملی از جمله جریان صدر است .
این همگرایی ها جبهه مخالفان را تا حد زیادی تقویت کرده و موجبات نگرانی دولت و طرف آمریکایی را که موافق تصویب این توافقنامه هستند برانگیخته است.
در این بین دولت عراق که گویی میان فشارهای وارده از سوی آمریکایی ها از یکسو و فشار های داخلی از سوی دیگر گرفتار آمده می کوشد تا راهی میانه را برای به دست آوردن رضایت هر دو طرف پیدا کند و در صورت امکان همگرایی موجود مخالفان را به همگرایی در موافقت با امضای توافقنامه تبدیل کند.
بر همین اساس تعدادی از احزاب سیاسی عراق بنا به درخواست رییس‌جمهور این کشور در نشستی که رییس پارلمان عراق نیز در آن حضور داشت ، حاضر شدند و در آنجا جنبه های مختلف امضای این توافقنامه را مورد بررسی قرار داند. اگرچه در این نشست نیز سطح اختلافات و عقاید بسیار متفاوت بود اما طرفین بر ضرورت دستیابی به توافق ملی در خصوص توافقنامه‌ی عقب‌نشینی نیروهای آمریکایی از عراق تاکید کردند.
این نشست که با حضور جبهه التوافق العراقیه، گفتمان ملی، جبهه عربی مستقل، ائتلاف کردستان عراق، اتحاد اسلامی کردستان و حزب المستقلون برگزار شد از این منظر که می تواند الگویی برای تصمیم گیری های بعدی در این کشور باشد بسیار حائذ اهمیت است و نشان می دهد که دولت عراق حقیقتا بر اداره کشور از طریق توافق بین احزاب سیاسی و مشارکت حقیقی تمامی گروه‌ها ایمان دارد و دریافته است که بدون این مهم اداره امور محقق نخواهد شد.
احساس مسئولیت
گروه ها و احزاب مختلف سیاسی عراق و خصوصا آنها که نمایندگانی در پارلمان این کشور دارند به خوبی دریافته اند که در برهه تاریخی حساسی به سر می برند که هرگونه تصمیم آنها می تواند ننگی ابدی یا افتخاری ابدی را برای آنان به یادگار بگذارد و از این رو احساس مسئولیت شدیدی می کنند.
این حساسیت زیاد برخی از نمایندگان در حالی است که تعداد دیگری از نمایندگان پارلمان عراق بدون توجه به مسئولیت سنگینی که هم اینک برگردن آنها گذارده شده کشور را به قصد برگزاری مناسک حج ترک کرده اند. این برخورد بی قیدانه نسبت به توافقنامه سبب شد تا شخصیت های سیاسی و مذهبی موجی از انتقاد را به سمت آنها نثار کنند. از جمله این انتقادها حمله نماینده آیت‌الله سیدعلی سیستانی، مرجع عالیقدر شیعه به این نمایندگان بود که واکنش زیادی را به همراه داشت.
شیخ عبدالمهدی کربلایی، از سفر برخی نمایندگان پارلمان عراق به حج انتقاد کرد و این سفر را با توجه به شرایط حاکم در کشور و نیاز به بررسی گسترده‌توافقنامه امنیتی در پارلمان، نوعی فرار از مسوولیت، دانست و تصریح کرد که در واقع نمایندگان عراقی به این ترتیب از مسوولیت تاریخی خود شانه خالی کرده اند.
به همین دلیل برخی از نمایندگان پارلمان عراق به شدت خواستار افزایش جلسات مذاکره درمورد این توافقنامه هستند و از تلاش های مرموزی که برای رای گیری هرچه سریعتر از نمایندگان صورت می گیرد انتقاد می کنند. بر اساس گفته برخی از نمایندگان مجلس عراق در صورتی که امور طبق طرح و برنامه‌های موجود پیش برود، رای‌گیری پارلمان در خصوص توافقنامه روز چهارشنبه انجام می‌شود، زمانی که به نظر مخالفان خیلی عجولانه تعیین شده است.
از سوی دیگر رابرت وود، سخنگوی وزارت امور خارجه‌ی آمریکا بی صبری کشورش را برای رسیدن این توافق مخفی نکرده و اعلام کرده است که آمریکا و دولت عراق چشم‌پوشی‌هایی در قبال توافقنامه‌ی امنیتی انجام داده‌اند و هم اکنون زمان موفقیت این تلاش‌ها فرا رسیده است. وی از پارلمان عراق خواسته تا با توافقنامه‌ی مذکور موافقت کند.
با این همه کاملا مشخص است که پارلمان عراق در وضعیت سختی به سر می برد و هرگونه تصمیم گیری در راستای رد یا قبول این توافقنامه می تواند به واکنش های شدیدی در جامعه عراق منتج شود. از این رو به نظر می رسد که نمایندگان پارلمان نتوانند تا چهارشنبه موعود به شرایط رای گیری برسند و مذاکرات و بررسی ها همچنان ادامه داشته باشد.
نظر شما