به گزارش خبرآنلاین، مراسم سی‌امین سالگرد تاسیس بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، روز گذشته با حضور مسئولان، اساتید و چهره های فرهنگی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد.
در این مراسم همچنین از جلد هجدهم دایرةالمعارف جهان اسلام رونمایی شد. دوره کامل این دایرةالمعارف بیش از 50 مجلد است که تا کنون 17 جلد از آن به اتمام رسیده و منتشر شده است. دکتر حداد عادل، مهندس میرسلیم و دکتر محسن جهانگیری از سخنرانان این مراسم بودند که خلاصه اظهارات مهم آنها را در ادامه می خوانید.
دکتر غلامعلی حدادعادل، مدیرعامل بنیاد دایرةالمعارف اسلامی:
*بنیاد امروز 30 ساله شد و در این 30 سال افراد مختلفی ریاست این سازمان را بر عهده داشتند و خداوند را شاکریم که این نهالی که توسط رئیس‌جمهور وقت یعنی مقام معظم رهبری کاشته شد، امروز این‌چنین رشد کرد و از سایه آن همه بهره می‌بریم.
*نزدیک 20 سال است به عنوان مدیرعامل در خدمت مجموعه بنیاد دایره المعارف اسلامی هستم. پیش از من، استاد محقق بنیاد را با مدیرعاملی خود راه اندازی کرد. بعد هم مسئولیت با دکتر پورجوادی بود و چند سال هم آقای میرسلیم مدیرعامل مجموعه بودند و بنده هم از آغاز سال 74 در خدمت مجموعه هستم.
* اسلام منشاء یک تمدن بزرگ شده است، در این 14 قرن اسلام بخش وسیعی از جهان را به خود اختصاص داد و با ایمان و معنویت می‌توانیم به بالاترین درجات علمی برسیم و در راستای این دین بزرگ چهره‌های فرهنگی تاثیرگذار بوده‌اند، ما وارث این دین بزرگ هستیم و باید این فرهنگ را به جهانیان بشناسانیم.
* اگر دیگران تلاش می‌کنند که با طرز فکر خود اسلام را تغییر دهند ما هم که صاحب این خانه هستیم باید با قلم خود رفتار و نگاه خود نوشته‌های آنها را تصحیح کنیم و دید جهانیان را نسبت به اسلام تغییر دهیم.
* متاسفانه در جهان امروز قلم در دست دشمنان بوده است و آنها با قلمی که در دست داشته‌اند از دین اسلام یک دین خوفناک ارائه داده‌اند، ولی ما همان اندازه که نسبت به انقلاب، اسلام و تشیع عرق داریم به همان میزان نیز در مقالات‌مان با درستی و صحت سخن می‌گوییم به دلیل همین صحت است که پنج جلد از دایرةالمعارف‌های ما در جهان اسلام با موفقیت روبرو شده و ترجمه عربی آن نیز در دسترس است چرا که ما همواره انصاف را رعایت می‌کنیم.
* اولین فایده‌ای که دانشنامه برای جهان اسلام دارد این است که در رفع نیازهای علمی کمک محققان است و دومین تاثیر آن این است که یک تصویر کلی و چشم‌اندازی وسیع از جهان اسلام در اختیار ما قرار می‌دهد. ما هر کدام با یک بخشی از فرهنگ خود آشنا هستیم ولی با خواندن دایرةالمعارف می‌توانیم به پهنه جغرافیایی عظیم اسلام در طول 14 قرن پی ببریم. فایده سوم دایرةالمعارف این است که این کتاب یک منبع قابل اعتماد به شمار می‌آید و برای تمامی مطلب خود می‌توانیم به این کتاب مراجعه کنیم و در آن اطلاعات هیچ شک و شبهه‌ای به وجود نیاید.
* «دانشنامه جهان اسلام» پاسخگوی انواع نیازهای علمی محققان است و تاکنون نزدیک به 8 هزار مقاله نوشته شده که پهنه وسیعی از دانش و اطلاعات را در بر می‌گیرد.
* هر یک از ما با بخشی از اسلام آشنا هستیم اما مجموع این معارف از آندولس گرفته تا اندونزی، از جنوب چین تا جنوب هند، پهنه جغرافیایی عظیمی در طول 14 قرن در این مجموعه به تصویر کشیده شده است و قطعاً این تصویر می‌تواند تصور ما را از اسلام و جهان اسلام تغییر دهد.
مهندس سید مصطفی میرسلیم، مدیرعامل پیشین بنیاد دایرةالمعارف اسلامی:
* این بنیاد در سال 1362 به دستور مقام معظم رهبری که رئیس‌جمهور وقت آن زمان بود افتتاح شد. ایشان با تاسیس این بنیاد می‌خواست آداب و رسوم و جغرافیای ایران و جهان اسلام را به جهانیان معرفی کند.
* در کارهای طولانی مدت همچون دانشنامه جهان اسلام که حدس می‌زنیم تا فاصله چاپ مجلدات دانشنامه جهان اسلام 50 سال وقت می‌برد با سفر آخرت برخی از بزرگواران مواجه بودیم، که افرادی مانند احمد طاری عراقی، آیت‌الله معرفت، دکتر شهیدی و دکتر گرجی را از دست دادیم.
* شاید این سوال مطرح شود که با وجود این همه دایره المعارف اسلامی چه طور شد که به تولید یک دایره المعارف جدید با عنوان دانشنامه جهان اسلام مبادرت ورزیده شد، البته فعالیت های جدید دانشنامه ای در این زمینه اغلب ظاهر خوب و اما باطنی القا کننده دارند یعنی مقالاتشان را بررسی می کنید می بینید که بخشی از حقیقت در آنها ذکر شده یا یک بخش مهم کم اهمیت جلوه داده شده است در بسیاری از موارد موضوع جدایی دین از سیاست کاملا پررنگ شده و مقالاتی که درباره فرهنگ ظلم ستیزی یا تبعیض گرایی بودند کم رنگ شده بودند. در نهایت به این نتیجه رسیدیم که این گونه نمی توان به ارائه فرهنگ و تمدن اسلامی راضی شد بلکه باید کار دیگری انجام داد.
* ما موظف بودیم این دانشنامه را به زبان فارسی بنویسیم و با توجه به قابلیت‌های معرفت‌شناسانه زبان فارسی و پاسداری از کیان زبان فارسی و با هدف فراموش نکردن اصالت ابلاغ مفهوم رفتار کنیم.
* اگر بخواهیم کار درست انجام شود، ما دست در اندرکاران موضوع باید ایرانی زندگی کنیم؛ کسی می‌تواند از پس دانشنامه جهان اسلام برآید که به مسلمان بودن و ایرانی بودن خویش افتخار کند، کسی که غنای زبان فارسی را می‌شناسد و به زبان فارسی احترام می‌گذارد، همچنین اندیشه‌های بزرگان را به زبان فارسی خوانده و با این گنج عظیم معرفت فرهنگ، آشنا شده باشد.
* زحمت ترجمه یک مقاله به زبان فارسی کمتر از تألیف یک اثر نیست، ما در بنیاد دایرةالمعارف اسلامی از کنار نفوذ بیگانه در شکل‌های مختلف بی‌توجه عبور نکردیم. کسی که با زبان فارسی آشناست باید توجه داشته باشد که در ترجمه یک اثر فقط واژه‌ها نیستند بلکه مفهوم کلی جمله باید اندیشیده شود تا از بروز خسارت به زبان فارسی جلوگیری شود وگرنه موجب تضعیف زبان فارسی خواهد شد بنابراین ممکن است در ترجمه، یک جمله عوض شود، چرا که باید ابتدا منظور مؤلف خارجی را فهمید و سپس آن را به زبان فارسی بفهمانیم.
محسن جهانگیری، چهره ماندگار فلسفه ایران:
* مسئله علم در اسلام نکته روشنی است و در میان هیچ یک از ادیان و هیچ فرهنگی مانند فرهنگ اسلام به علم و دانش اهمیت داده نشده است. از این رو افتخار ما مسلمانان است که پیامبر ما خود را معلم معرفی می‌کند و می‌گوید خداوند مرا معلم مبعوث کرده است.
* برای انسان دو بال لازم است؛ یکی بال علم و دیگری بال عمل، آن حکمتی که در آیات و روایات اسلامی آمده علم و عمل با هم است، از این رو علما مانند ملاصدرا و شیخ اشراق کلمه حکمت را به جای فلسفه به کار برده‌اند.
* حکمت، جامع علم و عمل است و اسلام به همه علوم توجه دارد مانند ابونصر فارابی که کتابی در باب سیاست نوشته است بنابراین علما هیچ علمی را به بهانه‌ای طرد نمی‌کردند بلکه مشتاق علم بودند از هر نوع که وجود داشت.
* «ثابت بن حره» ستاره پرست و یکی از مترجمین مورد احترام مسلمانان در بیت‌الحکمه بغداد بود، وقتی او از دنیا رفت، سید مرتضی زمانی که از قبرستان عبور می‌کرد در نزدیکی قبر وی از اسب پیاده می‌شد و به او احترام می‌کرد و بعد از عبور از قبر ایشان دوباره بر اسب سوار می‌شد، لذا وقتی بر او خرده گرفتند، فرمود من به علمش احترام می‌گذارم.
* در دوره جوانی که توانایی نسبتا خوبی داشتم متاسفانه کم نوشتم و وقتی به فکر نوشتن افتادم که پیر شدم، اکنون متوجه شدم که هیچ چیزی مانند نوشتن نیست و نوشتن است که انسان را جاودان می‌کند، همانند فردوسی که وقتی شاهنامه را نوشت، اسامی بزرگان و پادشاهان و پهلوانان ایران را زنده کرد.
/6262
نظر شما