ریشه اقتصادی خودسوزی به روایت یک اقتصاد دان/ خودسوزی، اعتراض به عملکرد بانکی

اصلی ترین دلیل اقدام به خودسوزی ها را باید کژکاری و سوء مدیریت نظام بانکی در کشور دانست. شرایطی که بانک ها برای تولید کشور و در ادامه آن عموم مردم جامعه ایجاد کرده اند موجب شکب گیری ناهنجاری های اجتماعی می شود که خودسوزی صنعتگر ایلامی از جمله آنهاست.

بخش هایی از گفت و گو با حسین راغفر، اقتصاد دان در ادامه آمده است: 

*اگرچه این شیوه اعتراض در احکام دین اسلام نقد شده و مورد پسند و قبول نیست اما متاسفانه این موضوع از نوعی خروج از وضعیت نامتعادل روحی حکایت می‌کند که عامل اصلی آن این است که فشارهای بیش از حد توان به افراد وارد می‌شود. فردی که به خاطر  وام بانکی خودسوزی می‌کند در واقع بیان می‌کند که این مشکل او را به انتهای خط رسانده است و دیگر راهی جز از بین خوردن خود ندارد. در اینجا می‌توان به عمق تاثیر‌گذاری اقتصاد بر بروز خودکشی پی برد.

* فرد ایلامی که اقدام به خودکشی کرده سابقه فعالیت صنعتی نداشته بلکه در یک حوزه و رشته دیگری از فعالیت‌های اقتصادی مشغول بوده است و بعد علاقه‌مند می‌شود که وارد یک فعالیت صنعتی شود و یک شرکت یا یک واحد تولیدی پروفیل ایجاد کند اما صنعتگر شدن در این کشور تا چه حد حمایت می‌شود؟ تا جایی که فرد به نتیجه می‌رسد خودکشی کند! این فرد برای اجرای تصمیم خود پنج میلیارد تومان از بانک دولتی تقاضای وام می‌کند و در مقابل آن شش میلیارد تومان وثیقه می‌گذارد ولی بانک به جای پرداخت وام کامل معادل پنج میلیارد تومان 2.5 میلیارد تومان در اختیار فرد قرار می‌دهد و پیگیری‌های او برای دریافت بقیه وام بدون نتیجه می‌ماند و بانک امکان دریافت منابع بعدی را به او نمی‌دهد.

* کار‌فرمای ایلامی که وثایق خودش را از افراد مختلف دریافت کرده بوده در نهایت موفق به دریافت وام به طور کامل نمی‌شود و تمام تلاش‌های بعدی‌اش هم برای دریافت مابقی منابع تصویب‌شده که ظاهراً سه و نیم میلیارد تومان دیگر بوده بدون نتیجه می‌ماند و موجب می‌شود که فعالیت‌های تولیدی او متوقف شود و این موضوع بدین معنی است که او دیگر چیزی برای از دست دادن نداشته و از همه وابستگی‌های خود کنده شده است‌.

* همزمان با اینکه دریافت قسط دوم بانک منتفی می‌شود باید آخرین دیون بانک برای دو میلیارد و 500 میلیون تومان اول تسویه می‌شده است و چون معوق می‌شود مشمول جریمه می‌شود و رفت‌وآمدهای او به بانک برای حل مساله نتیجه نمی‌دهد و فشارهای روز‌افزونی به او وارد می‌شود که در نهایت سبب می‌شود او از وضعیت تعادل روحی خارج شود و اقدام به خودسوزی ‌کند.

*در این فرآیند عوامل متعددی دخیل هستند، مهم‌ترین آنها به هم‌ریختگی اقتصاد کشور و حاکمیت یک سیستم ربا در بانک‌های کشور است که در اوج رکود اقتصادی سال‌های 90، 91، 92 به وجود آمده است. 12 بانک اصلی کشور هر ساله مبالغ معتنابهی سود داشتند که رقم سود آن بانک‌ها به طرز غیرقابل‌باوری بالاست و فقط تنها 12 بانک دولتی و خصوصی در سال 1392 نزدیک به 7800 میلیارد تومان سود پس از کسر مالیات‌شان دریافت کرده‌اند.

*این سود در در اوج رکود اقتصادی کشور دریافت شده است. در سال 1391 رکود رشد اقتصادی نزدیک به منهای شش درصد بوده است، این بانک‌ها نزدیک به 6300 میلیارد تومان سود پس از کسر مالیات‌شان دریافت کرده‌اند. این ارقام البته تنها از طریق انتقال بخش عمده‌ای از منابع بانک‌هاست که باید برای وام دادن به بخش صنعت تجهیز می‌شد.

*در این بانک‌ها وارد فعالیت‌های غیرمرتبط با فعالیت اصلی اقتصادی شده و شاهد حضور آنها در شرکت‌داری و بنگاه‌داری بودیم. همچنین بخش‌های دیگری از منابع‌شان را در فعالیت‌های غیر‌مولد و سفته‌بازی و سوداگری وارد کرده بودند که سودهای بزرگی را برای آنها به دنبال داشته است و منابع لازم برای تقویت‌های تولیدی و صنعتی را نمی‌توانستند تخصیص دهند.

*از نظر من اصلی‌ترین دلیل اقدام به خودسوزی‌ها و به خصوص در این مورد خاص را باید کژ‌کاری و سوءمدیریت نظام بانکی در کشور دانست. در واقع آنها هستند که مسوول بروز ناهنجاری‌های اجتماعی در جامعه می‌شوند. این فقط یک خودسوزی بود. اما ما با اشکال مختلف جرم و جنایاتی که در اثر این کژ‌کاری‌ها به وجود می‌آید، مواجه هستیم. خود بانک‌ها منجر به شکل‌گیری جرم و جرائم، قتل، سرقت، اعتیاد، متلاشی شدن خانوارها و طلاق، و اشکال مختلف ناامنی‌های اقتصادی و اجتماعی که برای خانوارها به بار می‌آید، می‌شوند.

*این شکل اعتراض که در قالب خودسوزی بروز یافته است در واقع اعتراض به عملکرد بانک‌هاست که به شکل بسیار دردناک و آشکاری بروز پیدا کرده است. در واقع این اقدام علاوه بر نوعی از انتقام‌گیری از عوامل مسبب این پدیده هم است. یعنی انتقام گرفتن از عاملان نابسامانی‌ها هم است. علت اینکه فرد خودش را در مقابل دفتر مرکزی آن بانک آتش می‌زند، معنایش این است که انگشت اتهامش به سوی سوء‌مدیریت آن موسسه است که مسوول قتل این فرد هستند. و با این کار معمولاً می‌خواهند افکار عمومی را بسیج کنند و توجه عمومی را به این به اصطلاح منشاء نابسامانی‌های اقتصادی و اجتماعی در جامعه جلب کنند.

3939