چه کسی باید جلوی خشک شدن باغ موقوفه اراج را بگیرد؟

حاج میرزا حسین حاج محمد علی کنی، فرزندی نداشت به همین دلیل در سال 1332 باغ 3هکتاری خود در محله اراج (بلوار ارتش) در منطقه یک تهران را وقف امور خیریه کرد.

عواید این باغ که دارای بیش از 3هزار اصله از انواع درخت مثمر و غیر مثمر است نه تنها در زمان حیات حاج میرزا حسین حاج محمد علی کنی، بلکه از سال 1342 که ایشان از دنیا رفت صرف امور خیریه مختلف می شد از جمله با همکاری مسجد جامع اراج، 5شب در ماه مبارک رمضان سفره اطعام برای روزه داران و در ماه محرم نیز 5شب سفره اطعام برای عزاداران امام حسین(ع) برپا می شد.

باغ مرحوم کنی، با توجه به وسعت قابل توجهی که دارد برای تامین آب مورد نیاز آبیاری درختان، دارای یک رشته قنات بوده که طی سالیان متمادی تامین کننده آب این باغ بوده است.

سال های سال این باغ با زحمت و رسیدگی افراد دلسوز محل نه تنها منشاء خیرات و برکات گوناگونی برای مستمندان بوده بلکه مانند یک ریه طبیعی و سبز فضای این محله و منطقه را تصفیه می کرده، اما امروز باغ موقوفه اراج حال و روز خوبی ندارد و در شرف تبدیل شدن به یک مجموعه مسکونی است.

موضوعی که محله اراج را نگران کرده و موجب آن شده که شورایاری این محله بیش از پیش درصدد جلوگیری از نابودی و خشک شدن این باغ شود، اما چه کسی باید جلوی خشک شدند باغ موقوفه اراج را بگیرد؟

باغ اراج وقف امام حسین(ع) است

وقتی از عباس مرادی، پسر خواهر حاج میرزا حسین حاج محمد علی کنی، جویای گذشته این باغ می شویم، آهی می کشد و می گوید: این باغ از سال 1342 که دایی (حاج میرزا حسین حاج محمد علی کنی) به رحمت خدا رفت تا امروز مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته ولی هیچ وقت و در هیچ شرایطی ما نگذاشتیم این باغ خشک شود.

وی افزود: در زمان رژیم طاغوت این منطقه تمام باغ بود که مورد تعرض مقامات آن زمان قرار گرفت. ولی چون این باغ موقوفه امام حسین(ع) بود من با تلاش بسیار زیاد و ملاقات با آیات عظام گلپایگانی، مرعشی نجفی موفق شدم تا این باغ را نجات دهم تا همچنان عواید ان صرف امور خیریه و مستمندان شود.

مرادی در رابطه با روش آبیاری این باغ می گوید: این باغ با یک رشته قناتی که در آن جاری است آبیاری می شد و تا پیش از نوروز 1393 نیز رسیدگی به آن دست من بود ولی بعد از عید گفته شد که باغ در اختیار صندوق عمران اوقاف و امور خیریه قرار گرفته و باید در آن ساختمان سازی شود.

وی با تاکید بر انجام امورات خیر و بر اساس نوع وقف این باغ تصریح کرد: بر اساس سفارش واقف، حاج میرزا حسین حاج محمد علی کنی، درآمد و عواید این باغ باید صرف مجالس عزاداری امام حسین (ع)، پذیرایی روزه داران در ماه مبارک رمضان، رسیدگی به ایتام و حتی خرید مایحتاج طلاب حوزه علمیه قم شود.

مرادی با تاسف از شرایط فعلی باغ اراج می افزاید: خواهش می کنم نگذارید این باغ خشک شود چون نه تنها زحمات زیادی که صرف آن شده از بین می رود بلکه درختان که سرمایه واقعی این منطقه هستند نابود خواهند شد.

هم شهرداری هم اوقاف مسئولند

حجت الاسلام و المسلمین سید محمد موسوی، پیش نماز مسجد جامع محله اراج، که پیش از ایشان پدرشان پیش نماز این مسجد بوده اند و برای حفظ درختان این باغ موقوفی تاکنون زحمات زیادی کشیده اند، معتقد است که هم شهرداری و هم سازمان اوقاف و امور خیریه شمیرانات هر دو در این رابطه مسئول و موظف هستند.

وی می افزاید: تا زمانیکه این باغ زنده است و درختان آن سبز است هیچ کس نمی تواند درآن ساخت و سازی انجام دهد ولی وقتی درختان خشک و نابود شوند هر اتفاقی می تواند بیافتد.

حجت الاسلام و المسلمین موسوی، نرسیدن آب کافی به درختان این باغ را یکی از عوامل نابودی آن می داند و می گوید: برای زنده بودن یک باغ یکی از عوامل آب و لایروبی قنات است ولی رسیدگی به آن و حضور یک باغبان دلسوز نیز به نوبه خود مهم و حیاتی است، که این باغ در حال حاضر از نداشتن چنین فردی نیز رنج می برد.

پیش نماز مسجد اراج با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در رابطه با حفظ باغات شمال شهر تهران می افزاید: شاید یکی از دلایل اوقاف برای تغییر کاربری این باغ درآمدزا کردن آن باشد در حالی که زنده نگه داشتن آن نیز نه تنها می تواند درآمدزا باشد بلکه برای مردم محل حیاتی است.

به گفته حجت الاسلام و المسلمین موسوی، گویا در حال حاضر این باغ در اختیار توسعه عمران موقوفات قرار گرفته و حتی اقدامات اولیه (تهیه نقشه و انتخاب پیمانکار) برای ساخت 30 درصد این باغ و تبدیل 70درصدش به پارک عمومی هم انجام شده و در حال آماده شدن برای نابودی درختان قسمت بالایی آن هستند تا همان اتفاقی که برای زمین جنوبی این باغ افتاد و هم اکنون دو برج در آن ساخته شده برای این باغ هم رخ دهد.

باغ موقوفه امام حسین (ع)، ریه حیاتی محله اراج

هادی کاشانی، دبیر محله اراج در منطقه یک اما در این میان دلی پر دردتر از بقیه دارد و می گوید: محله ما در برخی از قسمت ها مشکلاتی دارد ولی هیچ کدام اهمیتش به اندازه باغ اراج نمی رسد چراکه این باغ با وسعت حدود 3هکتار و وجود بیش از هزار اصلی درخت، همچون یک ریه طبیعی هوای محل ما را تصفیه می کند.

وی می افزاید: نابودی و خشک شدن این باغ مساوی با نابودی و خشک شدن زندگی مردم است ولی نمی دانیم به چه کسی باید مراجعه کنیم.

کاشانی تصریح می کند: این باغ با شماره ثبت 30/28 موقوفه حاج میرزا علی کنی است که طبق وقف نامه آن عوایدش باید صرف مجالس و هیات امام حسین (ع) شود که سال های گذشته با مدیریت آقای مرادی، یکی از بستگان واقف، مدیریت می شده اما به تازگی سازمان اوقاف اداره آن را در دست گرفته است و پاسخگوی رسیدگی به آن نیست.

دبیر محله اراج با اشاره به قرار گرفتن این باغ در کاربری G111(پارک عمومی) بر اساس تقسیم بندی شهرداری خاطر نشان می کند: با توجه به نیاز مبرم تهران به فضای سبز، ما چند سال است که دنبال تملک این باغ برای تبدیل شدن به پارک عمومی هستیم ولی نه تنها این اتفاق نیافتاده بلکه باغ با بی توجهی های عمدی در حال نابودی است.

قانون مجازات اسلامی و موضوع قطع اشجار

زهرا فلاح ، وکیل پایه دادگستری، نیزدر این رابطه اظهار داشت: بر اساس ماده 686 قانون تعزیرات به بحث و بررسی حسب مورد تحلیل این ماده به عنوان یکی از ضمانت اجراهای مهم در زمینه از بین بردن درختان می پردازیم؛ «هر کس درختان موضوع ماده یک قانون گسترش فضای سبز را عالماً و برخلاف قانون مذکور قطع یا موجبات از بین رفتن آنها را فراهم آورد علاوه بر جبران خسارت وارده حسب مورد به حبس تعزیری از شش ماه تا سه سال و یا جزای نقدی از سه میلیون تا هجده میلیون ریال محکوم خواهد شد.

وی افزود : همچنین به موجب یکی از عناصر قانونی تشکیل دهنده تصرف عدوانی، تخريب محيط زيست و منابع طبيعي است که مجازات آن بین یک ماه تا یک سال حبس را شامل می شود.

فلاح تصریح کرد: به موجب این قانون هر کس املاک متعلق به دولت یا شرکت های وابسته به دولت، شهرداری ها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که برای مصارف عامل المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذیحق معرفی کردن خود یا دیگری مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هرگونه تجاوز یا تصرف عدوانی و ... نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم می گردد که دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.

این وکیل دادگستری در رابطه با باغ موقوفه اراج نیز بیان کرد: با توجه به گزارشات واصله در مورد این باغ، که برای مصارف عام المنفعه اختصاص یافته است عدم رسیدگی و آبیاری این باغ که موجب از بین رفتن آن شده است نیز مشمول قانون 686 مجازات اسلامی می شود.

لازم به ذکر است با توجه به شواهد عینی مردم محل، این باغ از ابتدای سال جاری آبیاری نشده و در حال حاضر بخش اعظمی از آن خشک و تقر یبا نابود شده است.

۴۷۴۷