بانوی پراگماتیست

هنگامی که سخنان کریستینا کرچنر رئیس جمهور آرژانتین در مجمع عمومی سازمان ملل پخش می شد،مانیتورینگ رسانه های جهان در هر کشور درک متفاوتی از پیام او داشتند .البته مفاد این سخنان با توجه به اینکه کرچنر را به سرعت به مواضع رسانه های جهان عرب ، راست گراهای داخلی خودمان و چپ گرایان و سوسیالیست های دنیا نزدیک کرد،از نظر ما دارای اهمیت شد.برخی در داخل کشور ناگهان بااواحساس یگانگی و نزدیکی کردند و استقبالی فراگیر ازسخنان او داشتند.البته سخنان کرچنر به ویژه درباره پرونده آمیا در داخل ابتدا باتحریف و خوش باوری از دو منبع خبری نزدیک به اصول گرایان منتشر شد و سپس تصحیح شد.اما از زمان اشتباه تا تصحیح فرایندی هزینه دار در اقدام سیاسی برای کشور در برداشت که مهم ترینش انتشار خبری برای قصد اعزام گروهی از نمایندگان مجلس برای تقدیر از مواضع این کشور درسازمان ملل بود.این تصمیم بعدا پس گرفته شد.

در جهان عرب رسانه ها به ستایش او درباره مواضعش در حمایت از فلسطین و حمله به اسرائیل و موضع گیری علیه داعش پرداختند و از او به عنوان زنی شجاع و روحیه بخش برای آزادی خواهان جهان نام بردند، عبدالباری عطوان در سرمقاله "رأی الیوم "در ستایش او نوشت" این نام را به خاطر بسپارید؛ "کریستینا فرناندز کرچنر"، رئیس جمهور آرژانتین. همواره آرزویم این بوده و هست که ای کاش این زن، رهبر تمام امت عرب بود؛ زیرا در حالی که رهبران و وزرای خارجه کشورهای عربی برای بوسیدن دست تزیپی لیونی وزیر دادگستری اسراییل و یکی از مجرمان حمله دوم و سوم به نوار غزه صف کشیده اند؛ و برای اظهار میانه روی و تمایل به صلح و عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و چه بسا عرض تبریک به او و ارتشش در کشتار مردم بی دفاع فلسطین در نوار غزه از یکدیگر گوی سبقت ربوده اند، رئیس جمهور آرژانتین بر تریبون شورای امنیت سازمان ملل از تناقض های سیاست امریکا سخن گفت و دروغ های آنان را افشا کرد او با وجود زن بودنش، از مردانی که ادعای مردانگی می کنند هزار بار شجاع تر است"
در داخل ایران نیز با اشتباه رسانه ای بیشترین حجم استقبال از تبرئه ی جمهوری اسلامی و حزب الله در پرونده ی بمب گذاری مرکز تجارت یهودیان موسوم به آمیا بود.نفسی راحت از این اعتراف که اکنون می توان از آن به عنوان سندی برای حل و فصل پرونده ی طویل مدت و فرسایشی نام برد،پرونده ای در نوسان که بازیگران متعدد با اهرم فشارهای گوناگونی دارد که پارلمان و قوه ی قضاییه و مجریه آرژانتین و مجلس و دولت و قوه ی قضاییه و اسرائیل و حزب الله و ادعاهای ایالات متحده و اینترپل و سازمان های دیگری را در کش و قوس فرایندی طولانی گرفتار کرده است که تاکنون هیچ راه حلی نداشته است به جز لاینحل ماندن موضوع.اما اظهارات کرچنر تنها تاکید بر مصمم بودن او برای مدیریت پرونده در کشمکش بین نهادهای متعدد اداری بود.او تنها از لزوم همکاری در دولتش با ایران گفت و اینکه با سیستم قضایی کشورش وارد مذاکره طولانی و نفس گیری برای حل و فصل این پرونده ی مساله دار شده است.او تلاش برای توافق با ایران را روندی دانست که سپس مخالفان و دشمنان زیادی یافته است که اولین ان ایالات متحده است،در مقایسه ای که کاخ سفید خود به دنبال رابطه است ،اما تلاش های ما را برای توافق محکوم می کند.او مشخصا گفت که:"امسال بیستمین سالگرد حمله به آمیا است. من در حضور مجمع و در محضر خانواده‌های قربانیان این حادثه که همیشه ما را یاری کرده‌اند به جرات می‌گویم که دولت کرشنر بیشترین تلاش را برای یافتن مقصران حمله «آمیا» داشته است. نه‌فقط به‌خاطر گشودن تمامی فایل‌های اطلاعاتی کشورم بلکه به خاطر اینکه کمیته‌ای مخصوص تحقیقات در این زمینه ایجاد کرد؛ هنگامی که در سال 2006 قوه‌قضاییه کشور من چند شهروند ایرانی را متهم کرد که در حمله آمیا مشارکت داشته‌اند. او (نستور کرشنر) و البته بعد از او، من جرات داشتیم درخواست برگزاری مذاکرات همکاری با ایران برای تحقیق و بررسی ارایه دهیم. این درخواست در سال‌های 2007 تا 2011 تکرار شد تا در نهایت مورد توافق ایران قرار گرفت. زیرا تا قبل از آن حتی نمی‌توانستیم این اقدام را در دستور کار خود قرار دهیم. پس از موافقت آنها در یک دیدار دوجانبه تفاهمنامه همکاری قضایی بین دو کشور امضا شد. برای چه هدفی؟ برای اینکه متهمان ایرانی که در تهران زندگی می‌کنند، بتوانند در دادگاه حاضر شده و در دادگاه آرژانتین شهادت دهند. بعد از امضای این تفاهمنامه چه اتفاقی افتاد؟ خب به نظر می‌رسد تمام شیاطین داخلی و خارجی آزاد شدند. موسسه‌های یهودی که در این سال‌ها ما را همراهی می‌کردند ناگهان علیه ما جبهه گرفتند و پس از تحقق همکاری و امضای این تفاهمنامه ما را متهم به همدستی با دولت ایران کردند"
در بحث حزب الله او آن را بخشی از ساختار سیاسی لبنان دانست.گرچه بیانات کریستینا کرچنر هم رسانه های عرب و سمپات های ان و هم جمهوری اسلامی ایران و هم حزب الله و هم چپ گرایان مخالف ایالات متحده را راضی کرد،اما از سخنان او بی نمی آید که یک شبه و ناگهانی پرونده ی آمیا را بسته باشد و به نظر می رسد همه ی این اظهارات در فضایی از فشار و تخلیه ی ناگهانی ناشی از مشکلاتی بیان می شود که هیچ تعبیری ندارد جز مقابله ی سرمایه داری جهانی به رهبری ایالات متحده با روند رشد و توسعه ی آرژانتین،جنگی اقتصادی بین کریستینا و صندوق بین المللی پول یا مشخصا صندوق های کرکس که فضا را بر کابینه ی او دشوار کرده است.به قول جولیان آسانژ افشاگر ویکی لیکس حمایت آمریکا از صندوق کرکس تنبیه ارژانتین در ماجرای امیاست.به واقع کریستینا رئالیستی رفتار می کند و از همه ی اهرم های موجود برای فضاسازی و فشار علیه رفتار نامناسب ایالات متحده و اقمار مالیش از جمله این صندوق با کشورش بهره می گیرد،اما ما در خاورمیانه سیگنال های آرمان گرایانه و شجاعت دریافت می کنیم. نکات مغفول در ماجرای سخنان کرچنر چیست؟
نگاهی به گذشته برای درک روندها
نستور فقید و سپس کریستینا کرچنر که با تابلوی همگرایی و نزدیکی به چپ گرایان به قدرت رسیدند از 2003 به بعد به ترتیب وارث اقتصادی ورشکسته شدند.گرچه غلظت چپ گرایی در ارژانتین در مقایسه با مدل ونزوئلا وکوبا بسیار پایین تر بوده است.لکن نستور و کریستینا کرچنرتحولات مهمی در ساختارهای داخلی و سیاست خارجی کشور ایجاد کردند. کریستینا اکنون در سیاست خارجی و روابط با ایالات متحده مشخصا راه همسرش نستور را طی می کند.نستوركرچنر در بحث سياست خارجي برخي اولويت‌ها را تغيير داد. همكاري و مشاركت با مركوسور و برزيل اولين اولويت شد. همكاري نامطمئن با ايالات متحده پايان يافت. مبناي روابط با ايالات متحده واروپا بر پايه احترام متقابل و منافع ملي بنا نهاده شد. كرچنرفقید اولويت سياست خارجي را به تقويت چندجانبه‌‌گرايي در سياست بين‌الملل و همكاري با سازمان ملل منوط كرد. در روابط خارجی وابسته به اقتصاد دولت از پرداخت بدهي تا جايگزيني با اعتبار دهندگان خصوصي در فوريه 2005 خودداري كرد و استراتژي تهاجمي عليه اعتبار دهندگان بين‌المللي از جمله صندوق بين المللي پول اتخاذ كرد. برهم زدن ترتيبات قبلي با اهدا كنندگان خصوصي شوكي براي جامعه بين‌المللي اهداء كنندگان بود.روابط ايالات متحده و آرژانتين از 1983 (دوران موسوم به بازگشت كشور به دموكراسي) و بويژه دوران رياست جمهوري كارلوس منم بسيار نزديك بوده است. نيروهاي نظامي آرژانتين همراه با نيروهاي ايالات متحده در عمليات ايجاد صلح در سراسر جهان بويژه در همكاري با سازمان ملل در هائيتي همكاري داشته‌اند. به دليل همكاري نظامي آرژانتين، ايالات متحده اين كشور را به عنوان يك متحد اصلي غير عضو ناتو در 1997 پذيرفت. عليرغم روابط نزديك دو كشور حساسيت‌هايي نيز در روابط دو جانبه وجود داشته است. رهيافت سخت‌گيرانه ايالات متحده در قبال بحران سياسي مالي 2002- 2001 آسيب‌هايي نيز به روابط ايجاد كرده است. بسياري در آرژانتين تصور مي‌كنند كه ايالت متحده در زمان نياز دوست و متحد خود آرژانتين را تنها مي‌گذارد. اما در مذاكرات با صندوق بين‌المللي پول در 2003 ايالات متحده از آرژانتين حمايت كرد گرچه آمريكايي‌ها بر ايجاد اصلاحات بلندمدت در حوزه بانكداري، مالي تأكيد داشتند. در سال 2003 آرژانتين از پيوستن به ائتلاف ايالات متحده در جنگ عراق خودداري كرد. و براي دو سال آرژانتين از رأي موافق به قطعنامه كميسيون حقوق بشر عليه كوبا خودداري كرد. دولت نستوركرچنر عليرغم موضع‌گيري سياستمداران كاخ سفيد روابط نزديكي با كوبا داشت که اکنون هم ادامه دارد.دردولت کریستینا بحث جزایر مالویناس که آرژانتین خواستار تخلیه آن از سوی بریتانیا شده است ،سایه ی سنگینی بر روابط این کشور با غرب انداخته است.. مهمترين چالش دولت كريستينا خبر پيدايش ذخاير نفتي در جزاير فالكلنددر 2010 بود كه موجب خوشحالي اين كشور شداما با توجه به ادعاي ارضي انگلستان بر اين جزيره و اعلام حفاري از سوي آن كشور دولت كرچنر يك سلسله اقدامات و رايزني ها با دولت هاي منطقه را آغاز كرد تا بتواند در مواقع لزوم ازآن استفاده كند،لکن سپس بحث رفراندوم مردم جزیره برای انتخاب کشور متبوع خودتنش بزرگی در روابط خارجی این کشور ایجاد کرد. در بحث های داخلی فروپاشي نهادهاي نمايندگي در سال‌هاي بحراني 2002- 2001 به حدي عميق و گسترده بود كه ضعف ديرينه نهادهاي مختلف را آشكار كرد ودر حال حاضر عليرغم ابقاء نهادهاي دموكراتيك مركزي بسياري از آنها تضعيف شده و قواعد دموكراتيك بازي برهم خورده است. يكي از نقاط منفي عدم رعايت تفكيك قوا در كشور است. به طور عملي قدرت رياست جمهوري فراتر از ساير قواست و همين مسأله موجب هژموني رييس جمهور بر قواي مقننه و قضاييه شده است و به عبارتي در توازن قواي سه گانه تخريب وارد شده است، زيرا گرايش به سمت تمركز قدرت بالا در رياست جمهوري مشهود است و اين مساله منجر به ايجادمشكلاتي براي كشور شده است كه آخرين ان ماجراي رياست بانك مركزي درابتداي سال 2010 بود. بر‌اساس قوانین بانکی آرژانتین، دولت می‌تواند اعضای هیات‌مدیره بانک مرکزی را بر‌کنار کند، اما برای این اقدام باید توصیه ویژه کمیته کنگره را داشته باشدو كرچنر اقدام به بركناري مارتین ردرادو، رییس بانک مرکزی این کشور كرد اماقاضی ماریا خوزه سارمینتو، تلاش‌های رییس‌جمهوري آرژانتین را برای استفاده از ذخایر ارزی خارجی برای پرداخت بدهی‌های کشور و همچنین تصمیم او را برای اخراج ردرادو ناکام گذاشت.دستگاه قضایی آرژانتین اعلام کرد: «‌قاضی تصمیم گرفته است تا به طور موقت دستور اضطراری رییس‌جمهوري برای برکناری رییس‌بانک مرکزی را به حالت تعلیق در‌آورد.» در فرمان کریستینا فرناندز دی کرچنر در مورد برکناری رییس بانک مرکزی آرژانتین آمده بود که ردرادو «‌از انجام وظایف خود برای خدمت به عموم ناکام مانده است.»
اما قاضی سارمینتو با نظر سیاستمداران مخالف دولت و همچنین وکلای ردرادو مبنی بر اینکه رییس‌جمهوري قدرت صدور چنین فرمانی را نداشته است، موافقت کرد.اين مساله اختلاف قوا را در آرژانتين به خوبي نشان مي دهدو همچنين گرايشي را كه رييس جمهور به تمركز قدرت دارد.

اقتصادآرژانتین و صندوق های کرکس
در حوزه ی اقتصاد البته مناقشه برسر وضعیت کشور در ابهام است. دولت مدعی است به موفقیت هایی از جمله رشد مثبت 8درصدی و رفع بیکاری از25 درصد در 2001به 7و نیم درصد و فقر نسبی50 درصدی به 15 دست یافته است و بخش اعظم بدهی ها 132 میلیارد دلاری را نیز پرداخت کرده و یا در حال پرداخت است.برخلاف ادعای مقامات آرژانتینی ایالات متحده مدعی است اقتصاد آرژانتین ناتوان و ورشکسته شده است و یا در آستانه ی ورشکستگی می باشد.این اظهارات از سوی مقامات آمریکایی به خصوص کوین سالیوان کاردار آمریکا و ادعای قاضی آمریکایی گریسا در 2011 که آرژانتین توان بازپرداخت بدهی هاش را ندارد، شعله تنش های لفظی را بالا بردو آرژانتین افزایش قیمت دلار را طرحی تهاجمی علیه اقتصاد کشور اعلام کرد. نقطه ی مهم مناقشه ی کنونی در روابط بحث دوجانبه با صندوق کرکس است.یکی از نگرانی های اصلی دولت بحث سود وام های دریافتی بوده است.زمانی جوزف استیگلیتز برنده نوبل اقتصادی به آرژانتین پیشنهاد کرده بود که از دست دراز کردن بیشتر به صندوق بین الملی پول پرهیز کند و همین روش را دو رییس جمهور اخیر پیش گرفتند.بهره ی ناشی از وام های بانکی محل جدی اختلاف را این صتدوق است. زمانی کریستینا در این‌باره گفته بود"بسیار بهتر است که ما از ذخایر خود برای پرداخت بدهی‌هایمان استفاده کنیم، چرا که در غیر این صورت باید بهره‌ای معادل 14 الی 15 درصد بپردازیم در حالی که اگر از ذخایر ارزی استفاده کنیم بین 5/0 تا 1 درصد سود پرداخت خواهیم کرد.»
براین مبنا پس از تصویب قانون جدید تجدید ساختار بدهی های دولتی از سوی سازمان ملل و موفقیت آرژانتین علیه صندوق کرکس مجددا قاضی «گریسا» درپرونده صندوق کرکس طی سخنانی، آرژانتین را به دلیل اجرا نکردن حکم خود به گونه‌ای تحقیرآمیز محکوم کرده و طی دستوری جدید آن را موظف به پرداخت جریمه به صندوق کرکس کرده است.طبق این حکم آرژانتین موظف شده از میان تمامی طلبکارانش ابتدا بدهی خود به صندوق کرکس را بپردازد.
آرژانتین حکم «گریسا» را ناعادلانه و غیرقانونی تلقی کرد و مشخص است که در صورت تسلیم شدن با مشکلات فراوانی روبه رو خواهدشد و بحران اقتصادی کشور نیز گسترده می شود. برابر این حکم آرژانتین روزانه باید 50هزار دلار جریمه بپردازد.البته کرچنر گفت که عصبانی نیست ،اما مجموعه ی سخنان او عصبانیتش را به خوبی از اقدامات تحریک کننده ی ایالات متحده نشان می دهد،او در واکنش به اقدام و اظهارات قاضی این پرونده گفت که تاکنون چنین سخنان بیهوده و مهملی نشنیده است؛ مسئله این است که می‌خواهند روند بازسازی بدهی آرژانتین انجام نپذیرد، و «گریسا» حتی روند قانونگذاری در کشور خودش را هم نمی‌داند.
شاید تصمیم بگیرند دفعه بعد که به «نیویورک» رفتم برایم طعمه بگذارند؛ این اقدام فقط یک حرکت از سوی یک قاضی سالخورده نیست، بلکه اقدامی تحریک‌آمیز می‌باشد که من فریب آن را نخواهم خورد .

درداخل مردم در اعتراض به عملکرد این صندوق با کریسینا هم صدا شدند،در خارج کشور چین و بولیوی اعتراض خود را به عملکرد استثمارگرایانه ی صندوق اعلام کردند ،حتی خوزه موخیکا رئیس جمهور اروگوئه اعلام کرد صندوق کرکس خواهان نفت آرژانتین است.تنش ها با صندوق کرکس اعصاب دولت آرژانتین را بهم ریخته است.براین مبنا مشخص است که علیرغم توفیق دولت در رشد مشکلات اقتصادی همچنان باقی است و سبب شد در مجموعه ی سخنرانی وی از اقدامات دولت ایالات متحده به عنوان عنصر بی ثبات کننده کشورش به عنوان تروریسم مالی و اقتصادی نام ببرد و از تمام اهرم های دیگرموجود در ادبیات سیاسی علیه ایالات متحده استفاده کند.اکنون آرژانتین در مصاف با نهادهای مالی و مساله ی بازپرداخت ها و در داخل مشکلاتی متعدد و پیچیده دارد.این مشکلات همچنین به دو پرونده مهم با ماهیت فراکشوری به نام مالویناس و آمیا گره خورده است. برای ارژانتین فضای مانور به سمت خاورمیانه و جمهوری اسلامی فراهم نیست و باب تجارت به دلیل تحریم های جمهوری اسلامی و متعاقبا روسیه بسته است و تمام این مشکلات سبب ساز انتقاد شدید و برآشفتن او در سازمان ملل شد.او در مصافی مستقیم با ایالات متحده قرار گرفته است که هرگونه امتیاز گیری احتمالی در روابط مالی مجددا او را آرام خواهد کرد.به واقع دولت آرژانتین هم مانند همه ی کشورهای جهان -بی توجه به نوع خط مشی و سیستم سیاسی اولین نگرانی اش اقتصاد است،

لیندا چن-پژوهشگر در مسائل ارژانتین-در مقاله ی آرژانتین در قرن 21 می نویسد:"بهبوداوضاع کنونی اقتصادی و سیاسی آرژانتین بسیار شکننده است،آرژانتینی ها شدیدترین بحران های اقتصادی رادر زندگی شان از سر گذرانده اند،درحالی که نارضایتی آن ها از رهبران سیاسی شان افزایش یافته است،تعهد آنها به دموکراسی همچنان قوی است، آرژانتینی ها در سال های اخیر از دست رهبران ناکارآمد رنج بسیارکشیده اند و یک چرخش منفی در احیای اقتصادی می تواند باعث توجه آن ها به سمت دیگری شود"

منتشر شده در هفته نام صدا