IBM اعلام کرده است که با حمایت دولت آمریکا، پروژه‌ای را برای ساخت مداری که رفتار مغز انسان را تقلید می کند در دست گرفته است.
این تحقیق که بخشی از رشته تحقیقات موسوم به «محاسبه ادراکی» است، نوروبیولوژیست ها، دانشمندان کامپیوتر و مواد و روانشناسان را گرد هم خواهد آورد. برای نخستین مرحله از تحقیق، پروژه 9/4 میلیون دلار از آژانس دفاعی ایالات متحده دریافت کرده است.
فن آوری حاصل از این پروژه می تواند در مقیاس بزرگ برای تحلیل داده، تصمیم گیری و حتی درک تصویری بکار برده شود. به گفته دارمندرا مودا، دانشمند IBM که پروژه را رهبری می کند، ذهن قابلیت خارق العاده ای برای جمع کردن اطلاعات مبهم از طریق حواس دارد و می تواند طبقه بندی هایی در مورد زمان، فضا، اشیا و رابطه متقابل از داده های حسی اعمال کند. او ادامه می دهد: هیچ کامپیوتری نمی تواند به داشتن مهارت های ذهن حتی نزدیک شود، اما ایده کلیدی محاسبه ادراکی ساخت ماشین های هوشمند مشابه ذهن است که از طریق مهندسی معکوس ساختار، دینامیک، عملکرد و رفتار مغز صورت می گیرد.
در این مطالعه 5 دانشگاه IBM را همراهی می کنند تا تلاشی بلند پروازانه برای جمع آوری همه دانسته ها از سیستم های بیولوژیکی واقعی و نتایج شبیه سازی ابر کامپیوترها از نورون داشته باشند. در مرحله بعد تیم مذکور تولید سیستمی الکترونیکی برای اولین بار را هدف قرار داده است که مشابه شبیه سازها رفتار کند و هدف دراز مدت تر ایشان خلق سیستمی است که دارای سطح پیچیدگی مغز یک گربه باشد.
پروفسور مودا می گوید که اکنون زمان مناسبی برای چنین خرق عادتی است چرا که سه هدف مختلف در چیزی که او «توفان کامل» می نامد در حال جمع شدن هستند.
نورولوژیست هایی که بر حیوانات ساده کار می کنند نکات زیادی درباره کارهای داخلی نورون ها و سیناپس‌ها که آنها را به هم مرتبط می کند فراگرفته اند که در «دیاگرام شبکه عصبی» مغز های ساده نتیجه داده است. به‌کارگیری متناوب ابر کامپیوترها می تواند با بهره گیری از دانسته های تحقیقات بیولوژیکی پیچیدگی پستانداران کوچک را شبیه سازی کنند. مودا سال گذشته هدایت تیمی را به عهده داشت که از یک ابر کامپیوتر BlueGene برای شبیه سازی مغز یک موش که شامل 55 میلیون نورون و حدود نیم تریلیون سیناپس است، استفاده کرد.
پروفسور مودا می گوید: اما نکته ای که باید روشن شود این است که از شبیه سازی هایی که در آینده با بهره گیری از ابزار های الکترونیک-نانوتکنولوژیک صورت می گیرد، چه چیز فرا گرفته خواهد شد؟
اخیرا فن آوری‌ها به این سطح رسیده است که امکان تولید ساختارهایی را فراهم آورد که تراکم نورون ها و سیناپس ها را در یک مغز واقعی شناسایی می کنند. این تراکم حدود 10 میلیارد در هر سانتیمتر مربع است.
محققان از بیت های کد کامپیوتری که شبکه های عصبی نام دارد برای نشان دادن ارتباط نورون ها بهره می گیرند. آنها می توانند برای حل مسائل خاص مورد استفاده قرار گیرند، نظیر رفتاری که به نظر می آید مشابه یادگیری است.
پروفسور مودا می گوید این موضوع به همراه شبکه های عصبی و هوش مصنوعی چیزی است که آنها به دنبالش هستند تا از آن طریق عاملیت های ادراکی محدود را یکی یکی طراحی کنند: ما ابتدا به دنبال یک الگوریتم هستیم و بعد حل مسائل. ما در حال تحقیق بر روی مدار های ریز و درشت مرکزی مغز هستیم که می تواند برای طیف وسیعی از عاملیت ها مورد استفاده قرار گیرد.
در این پروژه مشکل سازمان دهی مداربندی های مشابه نورون ها نیست. قابلیت انطباق مغز در توانایی اش در تنظیم سیناپس ها نهفته است که ارتباط بین نورون ها را شکل می دهند. ارتباطات سیناپسی بسته به سیگنال هایی که از آنها عبور می کند، شکل می گیرند، می شکنند، مستحکم می شوند و ضعیف می گردند. ساختن یک ماده در مقیاس نانو که بتواند چنین خصوصیتی داشته باشد یکی از اهداف عمده پروژه است.
به گفته مودا، شبکه عصبی مغز بسیار کمتر از شبکه سیناپسی آن است. فارغ از محدودیت های تابع برنامه نویسی شده، کامپیوترها می توانند اطلاعات مختلفی گرد آورند، آنها را بر اساس تجربه بسنجند، مستقلا حافظه را شکل دهند و مستدلا شروع به حل مسائل کنند، به طریقی که اکنون از انجام آن دور نگه داشته شده اند، چیزی که ما به آن «تفکر» می گوییم.
کارشناسان عقیده دارند این نوع طرح ریزی کامپیوترها به تقلید از مغز انسان تلاش جالبی است. البته آنها از سطح کنونی سرمایه گذاری برای انجام چنین پروژه بزرگی ابراز نگرانی می کنند. این پروژه به ابزارهایی که در اختیار رشته های مختلف علمی است، نیاز دارد چراکه تاکنون تلاشی در این وسعت صورت نگرفته است.
بی بی سی- 21 نوامبر/ ترجمه: علیرضا نورایی
نظر شما