نهمین کنفرانس پنج ساله بازنگری پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای موسوم به ان پی تی از روز دوشنبه برای مدت یکماه در نیویورک آغاز بکار کرده است. اجلاسی مهم برای صلح و امنیت بین المللی که کشورهای حاضر در آن باید 45 سال پس از لازم الاجرا شدن آن و در حالیکه هنوز کشورهای هسته ای اقدامی ملموس برای عمل به تعهداتشان ذیل این معاهده برای خلع سلاح هسته ای انجام نداده اند، در خصوص سه ستون این معاهده (عدم گسترش، خلع سلاح هسته ای و استفاده صلح آمیز از فن آوری و انرژی هسته ای) به مذاکره و تبادل نظر بپردازند. ماحصل مذاکرات یکماهه تیم های مذاکره کننده از حدود 190 کشور بیانیه ی پایانی اجلاس خواهد بود که نقشه راهی برای پنج سال آینده اجرای این معاهده خواهد بود.
تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان به ریاست دکتر ظریف در این اجلاس شرکت کرده و علاوه بر حضور در مباحث این اجلاس، مذاکرات خود با پنج بعلاوه یک را نیز برای نگارش متن توافق جامع در خصوص برنامه صلح آمیز هسته ای کشورمان آغاز خواهد کرد. مرحله بسیار مهم و به لحاظ فنی دشوار و حساس. با اینکه چارچوب های این توافق پیش از این در بیانیه لوزان مورد توافق قرار گرفته، ولی نگارش متن توافق نهایی مرحله ای به مراتب پیچیده، حساس و بسیار سرنوشت ساز است. برای کسانی که در این مذاکرات حضور دارند، این مذاکرات تجربه ای ارزشمند و منحصر بفرد از یک اتفاق مهم خلع سلاحی بین المللی است. آنچه که ایرانیان را خوش بین به سرانجام نیک این مذاکرات می کند توان، دانش و تجربه سی ساله اعضاء‌تیم مذاکره کننده در مذاکرات بین المللی است. پشتوانه ای که به صراحت می توان گفت شاید بغیر از هیات آمریکا، هیچ یک از هیات های دیگر حاضر در مذاکرات پنج بعلاوه یک از آن برخوردار نیستند. مجموعه ای با ارزش از توانمندی های بین المللی که نمود خود را در موفقیت های اخیر در سیاست خارجی دولت تدبیر و امید به وضوح نشان داده است.
فارغ از خبری شدن موضوع حضور وزیر خارجه آمریکا در محل اقامت سفیر کشورمان که برای نخستین بار پس از انقلاب صورت می گرفت، آنچه که از تحولات این اجلاس رسانه ای شده است موید این نکته است که اجلاس بازنگری 2015 حداقل در روزهای اول خود که به سخنرانی مقامات عالی رتبه کشورها و سازمان های بین المللی اختصاص دارد، تحت تاثیر توافق اخیر کشورمان با پنج بعلاوه یک قرار گرفته است. تقریبا تمامی کشورها و مقامات عالی رتبه بین المللی از مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی تا بسیاری از وزراء‌خارجه کشورها در سخنرانی های روز نخست خود بخشی از سخنرانی های خود را به توافق ایران با پنج بعلاوه یک اختصاص داده و از آن استقبال کردند.
در نخستین روز این اجلاس، جان کری و مونیز وزیران خارجه و انرژی آمریکا در مقاله ای مشترک در نشریه فارین پالیسی، در حالیکه بخش زیادی از مقاله خود را به تعهدات آمریکا در قبال زرادخانه های هسته ای خود اختصاص داده بودند، به موضوع توافق اخیر با ایران نیز اشاره و تاکید کردند که زمانی با ایران به توافق خواهند رسید که در مورد همه چیز با این کشور توافق شده باشد. بدون تردید این همان اصلی است که هیات ایرانی نیز به دنبال آن است. در جریان تماس هایی که در روزهای اخیر هیات های ایران و پنج بعلاوه یک در وین و نیویورک با یکدیگر داشته اند و بویژه گفتگوی وزراء خارجه ایران و آمریکا در محل اقامتگاه نماینده کشورمان در نیویورک، طرف ایرانی نیز به صراحت اعلام کرده است که در صورتی که طرف مقابل نتواند تضمین های وعده داده شده در جریان بیانیه لوزان را اجرایی نماید، تهران از این حق مشروع برخوردار است که از اجرای تعهداتش ذیل این بیانیه خودداری کند.
دکتر ظریف نخستین سخنران این اجلاس (پس از رئیس کنفرانس و مدیرکل آژانس) در روز دوشنبه بود که به نمایندگی از جنبش عدم تعهد به ایراد سخنرانی پرداخت. کوتاهی تعدادی از کشورهای دارنده سلاح های هسته ای برای کاهش زرادخانه های خود با هدف تحقق خلع سلاح مورد نظر ان پی تی و یادآوری مواردی که این کشورها به تعهدات خود در هر سه ستون معاهده به آن عمل نکرده و پایبند نبوده اند، محور اصلی این سخنرانی بود. می توان گفت سخنرانی عدم تعهد بیان مواضع کشورمان از زبان 120 عضو این جنبش بود. در بیانیه بارها بر حق مشروع کشورها برای استفاده از انرژی و فن آوری هسته ای برای اهداف صلح آمیز مورد تاکید قرار گرفته و این نکته یادآوری شده است که قدرت های بزرگ در حالیکه خود دارنده سلاح هسته ای اند و زرادخانه های موجود می تواند صلح و امنیت بین المللی را با خطر روبرو کند، نباید به بهانه عدم اشاعه کشورها را از حق مشروع و قانونی خود برای استفاده از فن آوری و انرژی هسته ای محروم نمایند. در این سخنرانی همچنین این نکته نیز نادیده گرفته نشده که قدرت های هسته ای می بایست تضمین های لازم را به کشورهای غیرهسته ای برای حفظ امنیت آنها ارایه میکردند ولی تاکنون از پایبندی و عمل به این تعهد خودداری کرده اند. موضوع عدم برگزاری کنفرانس خاورمیانه عاری از سلاح های کشتارجمعی و سرزنش مسببان اصلی این عدم برگزاری نیز از دیگر محورهای مهم سخنرانی دکتر ظریف به نمایندگی از جنبش عدم تعهد بود.
اجلاس بازنگری ان پی تی که از روز گذشته در نیویورک آغاز شد به مدت کمتر از یکماه ( تا1 خرداد) برگزار خواهد شد ولی تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان و پنج بعلاوه یک تا 9 تیر (30 ژوئن) فرصت دارند نگارش متن توافق جامع را با طرف های مقابل نهایی کنند. دکتر ظریف به درستی تاکید کرده است که برای کار بر روی نگارش متن توافق هیچ محدودیت زمانی قائل نیست و وعده داده است تمام توان خود را به هر میزان ساعت کار که لازم باشد بکار گیرد تا این متن در موعد مقرر نهایی شود.
4949
نظر شما