گورباچف :آمریکا مسئول بحران جهانی است

میخاییل گورباچف رییس جمهور سابق شوروی طی مصاحبه ای با شبکه تلویزیونی سی ان ان ضمن ارائه آمار و ارقامی به بررسی وضعیت نابسامان اقتصادی پرداخته و تا حد زیادی ایالات متحده آمریکا را مسئول بحران شناخته است

.دلیل این بحران و راهکارهایی که تا کنون ارائه شده را چگونه ارزیابی می کنید ؟
کاملا واضح بود سیستمی که آمریکا در پیش گرفته بودند دوام طولانی نداشته و خیلی زود با شکست روبرو خواهد داشت .بحران اقتصادی که شاهد آن هستیم،تنها معضلی نیست که جهان با آن روبروست. همانگونه که می بینیم سایر معضلات و چالشها با سرعتی شگفت انگیز و همزمان  در حال ظهور است از جمله: بحران انرژی،آب،موادغذایی،جمعیتی،تغییرات آب و هواو ....

 من مدتها پیش نسبت به همه اینها هشدار داده بودم ،اما هیچیک از پیشنهادات و هشدارهای من مورد استقبال واقع نشد.من پیشنهاد کرده بودم که برای مبارزه با بحران های احتمالی لازم است تا موسسات بین المللی ساختار و شکلی جدید گرفته و نقشی مهم تر در عرصه بین الملل داشته باشند تا بتوانند در صورت بروز حادثه آن را مدیریت کنند.

منظورتان از تغییرات در ساختار سازمانهای بین المللی چیست؟
چهره خراب و ویران صندوق بین المللی پول را ملاحظه می کنید؟ نقش ضعیفی آن در گرد و غبار و مه غلیط ناشی از بحران اقتصادی که بازارهای بورس دنیا را آشفته نموده ،محو شده است.اما این تنها یک نمونه است.منظور از تغییرات در ساختار شناسایی و به رسمیت شناختن پلورالیسم حاکم بر عرصه بین الملل پس از فروپاشی شوروی است.به عبارتی یک بار در طول تاریخ اتحاد جماهیر شوروی فرو پاشید اما قدرتهای زیاد دیگری نیز هستند که می توانند نقشی مهم و فعال را ایفا کنند.

کشورهایی همچون چین،هند،برزیل،آفریقای جنوبی،اندونزی،و همچنین روسیه.اما در واشنگتن،با بی توجهی به همه این موارد شیوه ای آسانتر را در پیش گرفتند.آمریکاییها تصور کردند که می توانند( و یا به عبارتی باید) برای همه دنیا تصمیم بگیرند. لذا با ایجاد ثروتهای هنگفت برای خود  و همچنین قروض میلیارد دلاری آنهم بدون هیچ پشتوانه ای و تنها با اتکای به صنعت و توان نظامی ضربه سنگینی را به خود وارد آورد.اما حالا با مشاهده عواقب ناشی از سیاستهای اشتباه ،دریافته ایم که بدون تردید دنیای تک قطبی با شکست روبرو شده است.چرا که جدای از اشتباه بودن این سیاستها،از منظر سیاسی نیز بسیار غیرواقعی و غیرقابل تحقق است.

 منظورتان از عدم تحقق و اجرای سیاست مذکور چیست؟
اتخاذ چنین سیاستی در تضاد با قوانین فیزیک و شیمی است و کسانی که چنین شیوه ای را در پیش می گیرند نمی توانند در سیستمی با منابع محدود و کم به پیشرفتهای بزرگ دست یابند.سیستم های کاپیتالیستی که سرعت بالایی دارند بر پایه توهمات بی اساسی بنا می شوند که وجود خارجی ندارند. در این ساختارها نمی توان به سود صد درصد  در حال رشد اعتماد کرد که همه چیز در نوسان بوده و لحظه ای که بحران فرا برسد همه جریانات تغییر جهت خواهند داد. نمی توان سیستم مصرفی بدون محدودیتی را تجویز کرد آنهم زمانی که منابع محدود و مشخص شده هستند همانند منابع انرژی.چرا که با استفاده غیراستاندارد از انرژی فسیلی آنهم با ریتمی کنونی میزان زیادی CO2 را وارد سیاره زمین می کنیم که جدای از محدودیتهای موجود اثرات منفی آن تا میلیاردها سال بعد باقی خواهند ماند.

 بنابراین چه باید کرد؟پیشنهادات شما چیست؟
تا وقت هست باید سیستم و مدل کنونی را عوض کرد.بازار بدون قاعده و قانون فاجعه به بار می آورد و نئولیبرالیسم ثابت کرده است که شکست جهانی را به دنبال خواهد داشت.برای مبارزه با معضل کنونی دو راه حل وجود دارد : یا اینکه حقایق را در نطفه خفه و آن را پنهان کنیم و از این طریق اجرای تصمیمات اتخاذشده را به تأخیر بیندازیم که این راه حل مانع از درک مردم خواهد شد و به تدریج آنها در شیوه زندگی خود تغییر بوجود خواهند آورد،اما این راه حل شرایط را برای ظهور معضلات و بحران های دیگر هموار خواهد کرد.راه حل دوم آنست که حقایق را به مردم بگوییم و چاره ای را به صورت گروهی برای ایجاد تغییرات بیابیم. در حقیقیت برای مقابله با بحران نیازمند گلاسنوست جهانی هستیم .

 اما این امر چگونه محقق خواهد شد ؟
گفتگوی های سیاسی جهانی می توانند تأثیرات بسیار مثبت و سازنده ای را در یافتن راه حل باشد.نقش رسانه ها نیز در این میان بسیار مهم است. رسانه ها و مطبوعات می توانند همانند منبعی قوی از اطلاعات و اخبار افکار عمومی را آگاه کنند. اما در حقیقت باید بگویم که امروز افکار عمومی خود باید تغییر کنند،چون پیامی که امروز رسانه ها ارائه می دهند دوامی نداشته و زود تغییر می کند .

آیا ارتباطی میان بحران هان حاکم،تشدید معضلات بین المللی و بازگشت به دوران جنگ سرد می بینید؟
می تواند ارتباط غیرمستقیمی می تواند وجود داشته باشد.موضوعات مهم بین المللی همچون ارتباط روسیه و چین در عرصه بین الملل یکی از این موارد است . منافع هر دوی آنها با هم تلاقی پیدا نمی کند و حتی با منافع ایالات متحده آمریکا در تضاد نیست.اما چهارچوبها و قوانینی که در روابط آمریکا با کشورهای مذکور وجود دارد را نمی توان برای دو کشور روسیه و چین تجویز کرد. جنگ اخیر گرجستان  نمونه ای بود که ما سعی کردیم قوانین امپراتوری را به روسیه تحمیل کنیم اما اوضاع برای این امپراتوری خوب نچرخید.

 در حقیقت منظورتان این است که روسیه زین پس رفتار سختی را در پیش خواهد گرفت؟
روسیه همیشه برای گفتگو آماده بوده اما در مقابل مسائلی که به آن تحمیل شده بسته و سخت برخورد می کند.به عقیده من برگزاری کنفرانسی بین المللی با موضوع امنیت بین المللی ضروری است چرا که می تواند راهکارهای زیادی را به شورای امنیتی اروپا ارائه دهد.برای برگزاری چنین کنفرانسی هر چه سریعتر باید اقدام نموده و از هر گونه تکروی،اقدامات خشونت آمیز و گسترش فعالیتهای نظامی خودداری نمود.و از هر گونه فعالیت در راستای استقرار سیستم های جدید نظامی صرفنظر کرد.

 چه نظری در خصوص پوتین دارید؟
 او اشتباهاتی در تصمیم گیریهایش داشته است. اما این نکته را از نظر دور نداشته باشیم که او دولت و کشوری را بعد از یلتسین تحویل گرفت که در وضعیت بسیار نامساعدی قرار داشت.

 گفته میشود که در روسیه دمکراسی وجود ندارد؟
پس از رفتار ناپسند و خارج از عرف رسانه های غربی در خصوص روسیه درباره بحران گرجستان فکر می کنم که رفتار رسانه های غربی و همچنین تمایل آنها برای دادن درس دمکراسی باید مورد بازبینی قرار گیرد.اروپاییها و آمریکاییها باید یاد بگیرند که صبر داشته باشند در حقیت چاره ای جز این نیست.اروپا قرنها وقت صرف کرد تا احقاق حقوق را بنیادی کرد.آیا به ما نیز بدون دادن درس دمکراسی زمان می دهند ؟

 آیا حقیقت دارد که شما حزبی را در روسیه تأسیس کرده اید ؟‌
بعدها در این خصوص صحبت خواهم کرد. من معتقدم که ما برای پیشرفت نیازمند احزاب مختلف هستیم.احزابی که قابل خرید و فروش نباشند. ما نیازمندسازمانهای دمکراتیکی هستیم که حضور و مشارکت فعال مردم را به ارمغان بیاورد.در غیر این صورت شاهد افزایش فاصله میان دولت و مردم خواهیم بود.برای تحقق تغییراتی که همواره آن را شعار می دهیم به حضور و مشارکت تعداد بیشماری از شهروندان نیازمندیم..

  ترجمه:زهرا خدایی