ایران از جبهه مبارزه با مواد مخدر کنار می‌کشد؟

مهدی افروزمنش: آژانس مقابله با مواد مخدر اتحادیه اروپا در تازه ترین گزارش خود، ضمن هشدار در مورد افزایش بی سابقه مصرف و مرگ و میر ناشی از مصرف مواد مخدر بخصوص هروئین و کوکائین  در اروپا از کشورهای عضو خواست مانع از سردی ایران در مبارزه با مواد مخدر شوند.

در این گزارش اهمیت ایران به دلیل «کارنامه معتبر» در مبارزه با مواد مخدر و همچنین علاقه قاچاقچیان به مرزهای این کشور عنوان شده است. 

بر اساس این گزارش 113 میلیون نفر از اروپایی ها مواد مخدر مصرف می کنند که در این میان کوکایین و اخیرا هروئین بیش از گذشته در حال رواج اس. در این گزارش آمده است: تزریق هروئین که از سال‌ها پیش کاهش یافته بود، در سال گذشته رو به فزونی گذاشته و این افزایش در مورد مصرف کوکایین نیز صدق می‌کند. در این رابطه مصرف مواد مخدر غیرقانونی دیگر از جمله آمفتامین، قرص اکستازی و حشیش یا ثابت مانده یا کاهش یافته است.

مطابق این گزارش 71 میلیون نفر از مردم اروپا نیز به حشیش معتادند. در این گزارش همچنین از کوکائین به عنوان پرسودترین ماده مخدر یاد شده و اعلام شده این ماده مخدر به تنهایی سالانه 70 میلیارد یورو برای مافیا سود دارد. از جمله نکات دیگری که در این گزارش آمده تقلیل سن متوسط افرادی است که به مواد مخدر روی می‌آورند. این حد متوسط، برای اولین بار پس از سال‌ها کاهش یافته است و کارشناسان از این بابت ابراز نگرانی می‌کنند.

همزمان با این گزارش ولفگانگ گوتس، رئیس «اداره‌ نظارت بر مصرف مواد مخدر و اعتیاد»، اروپا نیز که دفتر آن در لیسبون است، در کنفرانسی رسانه‌ای گفته است: سالانه حداقل بین ۷ تا ۸ هزار معتاد در اروپا در اثر مصرف زیاده از حد مواد مخدر جان خود را از دست می‌دهند. وی می‌گوید: این میزان تا سال ۲۰۰۳ مرتب کاهش می‌یافت، ولی در حال حاضر، از چند کشور، از جمله لیتوانی، فنلاند و رومانی گزارش می‌رسد که میزان مرگ و میر در این رابطه، افزایش یافته است.

این کارشناس مبارزه با قاچاق و پولشویی نیزبا اشاره به گزارش اخیر آژانس مقابله با مواد مخدر اتحادیه اروپا اعلام کرده است: ما از دلایل روی آوردن جوانانمان به مواد مخدر بی اطلاعیم اما به خوبی می دانیم که با مهار افغانستان و تقویت ایران می توانیم تا حد زیادی مشکلات را برطرف کنیم.  او ادامه داده است: اخیرا یک طرف ایرانی از افزایش مشکلات در مبارزه با قاچاقچیان و کم شدن توان ایرانی ها سخن می گفت که این گفته می تواند زنگ خطر بزرگی برای اروپا و کل جهان باشد.

چندی قبل جانشین سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران در دیدار با یک هیات انگلیسی ضمن درخواست اینکه اروپا در زمینه مبارزه با مواد مخدر بیشتر با ایران احساس همدردی کند، گفته بود: اگر قرار باشد فقط ما در زمینه جلوگیری از ترانزیت مواد مخدر که نفع آن به اروپا هم می رسد هزینه بدهیم و اروپا همچنان فقط تماشاگر باشد، قطعاً صبر ایران هم تمام خواهد شد.

این هشدار در شرایطی داده شده که گزارش های  اخیر دیده بان مواد مخدر و اعتیاد، آژانس مقابله با مواد مخدر اتحادیه اروپا،  اداره نظارت بر مصرف مواد مخدر اروپا و اعتیاد و ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران همزمان از افزایش همزمان مصرف کوکایین در جامعه اروپایی، رشد آمار شهدای ایران در راه مبارزه با ترانزیت مواد مخدر و افزایش تولید تریاک و هروئین در افغانستان خبر می دهند.

در این گزارش ها  که همگی ماحصل بررسی وضعیت ۲۷ کشور اتحادیه اروپا به علاوه ترکیه و نروژ و ایران  است تهیه کنندگان با ابراز خوش بینی محتاطانه نسبت به کاهش استقبال اروپاییان به حشیش هشدارهای اخیر مسوولان ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران در دیدار با هیات نمایندگان مجلس عوام بریتانیا را «بسیار نگران کننده» توصیف کرده اند.

براساس این گزارش ها شمار افرادی که سال گذشته در اروپا اقدام به مصرف دائم یکی از انواع مواد مخدرها کرده اند به رقم ۳/۲میلیون نفر رسیده است. کاهش بهای هر گرم کوکایین در سال گذشته و همزمان تهدید ایران به کناره گیری از مبارزه یک تنه با ترانزیت مواد مخدر نیز بر نگرانی های ناشی از افزایش تعداد معتادان افزوده است.

این موضوع آنچنان است که هفته گذشه شبکه پنج فرانسه در گزارشی تحلیلی، عملی شدن تهدید ایران را یک فاجعه برای جامعه اروپایی عنوان کرد. به اعتقاد این شبکه تلویزیونی  در شرایطی که کاهش قیمت کوکایین به صورت طبیعی استقبال شهروندان اروپایی به استعمال این ماده مخدر را به همراه آورده است تهدید ایران به رها کردن گلوگاه ترانزیت مواد مخدر به اروپا بسیار خطرناک خواهد بود.

مطابق آمارهای اتحادیه اروپا تعداد اروپاییانی که دست کم یک بار در طول زندگی شان کوکایین مصرف کرده اند در سال جاری به ۱۲ میلیون یا به عبارت دیگر 4 درصد از کل جمعیت بزرگسال اروپا رسیده است. بیش از یک سوم این تعداد جزء مصرف کنندگان کوکایین به شمار می آیند.  

چندی قبل رابین مبرز یکی از اعضای ایرانی الاصل فعال در مبارزه با مواد مخدر در اروپا در گفت وگو با روزنامه سان گفته بود: اگرچه ایرانی ها سال های زیادی است که جامعه اروپایی را به کناره گیری از مبارزه با مواد مخدر تهدید می کنند و اگرچه ما می دانیم که ایرانی ها با توجه به عقاید مذهبی و ایدئولوژیک نخواهند توانست به آن سادگی که می گویند عمل کنند اما نشانه های بسیاری وجود دارد که این بار تهدیدات اخیر آنها را باید بسیار جدی تلقی کرد.

جدی قلمداد کردن هشدارهای اخیر ناشی از شدت انتقاداتی است که طی روزهای اخیر به همکاری های جهانی با ایران صورت گرفته است. به این مجموعه اضافه کنید افزایش اعتیاد به خصوص مصرف کراک  در ایران را که توجهات بسیاری را از مرزها به داخل سوق داده است. صبح دیروز مجری طرح ارزیابی وضعیت اعتیاد در کشور با اشاره به نتایج ارزیابی سریع (RSA) وضعیت اعتیاد در سال 86  اعلام کرد: 8/32 درصد معتادان کشور تریاک، 7/25 درصد معتادان کراک ایرانی و 3/18 درصد هرویین مصرف می‌کنند که این موضوع پیشی گرفتن مصرف کراک ایرانی به هرویین در کشور را نشان می‌دهد.

پیش از این، برخی مسؤولان ستاد مبارزه با مواد مخدر به طبقه‌بندی کشفیات مواد مخدر در نیمه اول سال جاری نیز اشاره و اظهار کرده بودند که در این طبقه بندی، تریاک رتبه اول، کراک رتبه دوم، هرویین رتبه سوم و حشیش رتبه چهارم را دارا هستند که با توجه به این رتبه‌بندی، می‌توان به پیشی‌گرفتن کراک ایرانی نسبت به هرویین در کشفیات و مصرف مواد مخدر در کشور نیز اذعان کرد.  

برخی از کارشناسان داخلی و خارجی می گویند این عوامل زمزمه های گلایه مندانه‌ای را نزد برخی مسوولان ایرانی برانگیخته است که نتیجه آن می تواند به انتقال هزینه ها و انرژی های صرف شده در کناره مرزها برای مبارزه با قاچاقچیان بین المللی به جبهه های مبارزه با توزیع کنندگان خرده پای داخلی منجر شود.