نظرات مختلفی درباره سفر محمد بن سلمان، وزیر دفاع و رئیس شورای عالی اقتصاد عربستان به آمریکا وجود دارد؛ برخی معتقدند این سفر در زمان مناسبی برای ترمیم روابط پرتنش میان دو کشور صورت گرفته است اما برخی برعکس معتقدند که این سفر با تأخیر و در زمانی صورت گرفته که موج انتقادات علیه عربستان شدت یافته است.
دیدار کری و وزیر دفاع عربستان
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه فرامنطقه‌ای رأی الیوم در تحلیلی درباره سفر محمد بن سلمان به آمریکا نوشت: برخی که معتقدند سفر محمد بن سلمان به آمریکا با تأخیر صورت گرفته این سفر را به "تروریسم افراطی" ربط می‌دهند که به عمق آمریکا رسیده است. مصداق این مساله حمله اخیر به شهر اورلاندوی آمریکاست که در واقع تکمیل کننده یا حلقه دیگری از حملات ۱۱ سپتامبر است.
روز سه شنبه هیلاری کلینتون، نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا خواهان محاصره نظام کشورهای عربی و در رأس آن عربستان، قطر و کویت شد. کلینتون این کشورها را به حمایت از تندروی در جهان و پیامدهایی که تروریسم به جا می‌گذارد، متهم کرد. پیش از او نیز رقیبش دونالد ترامپ، نامزد حزب جمهوری‌خواه همین اتهامات را گفته و حتی از عربستان خواسته بود بهای حمایتی را که از سوی آمریکا دریافت کرده، بپردازد. او خواهان ممانعت از ورود مسلمانان به آمریکا و توقف صدور ویزا برای شهروندان کشورهایی شده بود که تروریست‌ها را اعزام می‌کنند. اظهارات وی اشاره کاملا واضحی به عربستان بود.
محمد بن سلمان پیام واضحی را برای این میزبانان آمریکایی خود دارد. این پیام این گونه است: "شاید دیگر به نفت ما احتیاج پیدا نکنید اما ما می‌توانیم هم‌پیمان اقتصادی استراتژیکی باشیم و فرصت سرمایه‌گذاری کلانی را به شرکت‌ها و سرمایه‌گذارانتان از طریق خصوصی سازی شرکت‌هایمان از جمله شرکت بزرگ آرامکو بدهیم."
مساله جالب توجه این است که دیدار با سرمایه‌گذاران ارشد در بازار بورس آمریکا (وال استریت) در راس دستور کار سفر محمد بن سلمان قرار دارد. این علاوه بر دیدارهای سیاسی وی است و با هدف ترویج طرح تحول ملی (چشم‌انداز عربستان در سال ۲۰۳۰) صورت می‌گیرد؛ طرحی که محمد بن سلمان شخصا ناظر آن بوده و محور آن توزیع منابع درآمدی، کاهش تکیه بر درآمدهای حاصل از نفت و باز کردن بازارهای عربستان به روی سرمایه‌گذاران خارجی است.
در وهله نخست لحن محمد بن سلمان در قبال آمریکا "آشتی جویانه" به نظر می‌رسد و او از لحن تهدیدآمیز خود که کشورش در سال گذشته از این لحن استفاده کرده بود، فاصله گرفته است. لحن تهدیدآمیز عربستان در اظهارات عادل الجبیر، وزیر خارجه این کشور خود را نشان داد. او به خارج کردن ۷۵۰ میلیارد دلار از سرمایه‌های عربستان در آمریکا در واکنش به قانون کنگره درباره خانواده‌های قربانیان ۱۱ سپتامبر اشاره کرده بود.
شاید اتهاماتی که بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل درباره کشتن کودکان یمنی به عربستان وارد کرده و گفته تحت فشار شدید ریاض مجبور شده نام عربستان را از لیست سیاه ناقضان حقوق کودکان حذف کند پشت این لحن آشتی‌جویانه باشد. این اتهامات چند روز قبل از سفر محمد بن سلمان به آمریکا صورت گرفت. شاید اینجا بی‌فایده نباشد که به این مساله اشاره کنیم که عربستان چهار شرکت روابط عمومی فرانسه را برای اصلاح چهره مخدوش خود در فرانسه به خدمت گرفته است. عربستان همین کار را در آمریکا نیز کرده است.
سؤال اینجاست که آیا نهاد حاکم آمریکا کالایی را که محمد بن سلمان در سفر خود عرضه کرده، می‌خرد یا نه؟ و آیا خواسته‌های دیگری را که در مقابل تقاضا خواهد کرد، برآورده می‌کند؟
پاسخ دادن به این سؤال دشوار است چراکه نتایج این سفر مثل سفرهای دیگر مسئولان فورا آشکار نمی‌شود و نیاز به زمان دارد. اما ما می‌توانیم از طریق شناخت روند کار نهادهای حاکم غربی این پیشگویی را داشته باشیم که نهاد آمریکایی از پیشنهادات مالی عربستان و فرصت‌های اقتصادی مهمان عربستانی خود استقبال می‌کند. البته این احتمالا به معنای تغییر سیاست و مواضعش نباشد؛ مواضعی که از برجسته‌ترین آنها تکیه بر ایران به عنوان هم‌پیمان استراتژیک در خاورمیانه و دست برداشتن تدریجی از ائتلاف با عربستان است؛ ائتلافی که بیش از ۷۰ سال ادامه داشته است. برای همین معامله‌ای که این شاهزاده جوان با میزبانان آمریکایی خود با طرح‌های اقتصادی وسوسه برانگیز مقابل دست کشیدن از ائتلاف در حال رشد با ایران می‌کند شاید آنطور که این شاهزاده دنبال آن است، هرگز مورد قبول واقع نشود اما تلاش کردن هیچ ایرادی ندارد. اینکه این شاهزاده بر در کاخ سفید دنبال یک پاسخگو باشد مشکلی ندارد شاید خدا خواست و خواسته‌اش برآورده شد.
آمریکایی‌ها در فریب و نیرنگ استاد هستند. آنها منافع عالی خود را بر هر چیز دیگری ترجیح می‌دهند. زمانی که به عربستان سلاح‌هایی به ارزش ۱۱۰ میلیارد دلار به بهانه آمادگی برای جنگ با ایران می‌فروختند در نهان نیز با تهران برای تبدیلش از دشمن به یک هم‌پیمان و بازگرداندن عقربه‌های ساعت به عقب محرمانه مذاکره می‌کردند.
یکی از مسئولان شبکه بی بی سی در واشنگتن در مقاله‌ای نوشت: تنها چیزی که جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها را به رغم اختلافشان متحد می‌کند انتقاد از عربستان و سیاست‌هایش است. حتی در خود کاخ سفید هم مسئولان آمریکایی سعی می‌کنند برای کسانی که با آنها دیدار می‌کنند این را یادآور شوند که تعداد زیادی از مهاجمان برج تجارت جهانی در نیویورک عربستانی بودند.
محمد بن سلمان مأموریت دشوار و پیچیده‌ای در آمریکا دارد چرا که آمریکا اولویت‌های استراتژیک خود را تغییر داده و عربستان دیگر در رأس این اولویت‌ها نیست یا اینکه در جایگاه پایین‌تری قرار گرفته است. شاید باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا این واقعیت را در مصاحبه خود با مجله آتلانتیک در چند کلمه خلاصه کرده باشد: "برخی هم‌پیمانان ما دنبال مفت‌خوری هستند" اما این دوران دیگر سرآمده است.
31050
نظر شما