فروش روزانه به طور متوسط 250 میلیون تومان برای یک فیلم سینمایی، اتفاقی استثنایی و به دور از انتظار در سینمای ایران است که به واسطه اکران تازه‌ترین فیلم سینمایی مسعود ده‌نمکی رخ داده است.
«اخراجی‌ها 2» همزمان با دیگر فیلم‌های نوروز 1388 از چهارشنبه 28 اسفند ماه روی پرده سینما رفت و در مدت 2 هفته اکران یک میلیارد و 600 میلیون تومان در تهران و یک میلیارد و چهارصد میلیون تومان در شهرستان‌ها فروخت تا به این شکل رکورد بیشترین مبلغ فروش فیلم را که پیش از این با فروش مجموع تهران و شهرستان دو میلیارد و چهارصد میلیون تومان متعلق به «اخراجی‌ها» بود، پشت سر بگذارد.
نکته قابل توجه در مورد این فیلم سینمایی در کنار فروش رکوردشکن، پشت سر گذاشتن رکورد جذب تماشاگران در طول دو هفته نمایش اثر است. همچنان «عقاب‌ها» به کارگردانی ساموئل خاچیکیان با دو و نیم میلیون مخاطب فقط در تهران، رکورددار پرتماشاگرترین فیلم سینمای ایران است، اما به نظر می‌رسد «اخراجی‌ها 2» بتواند این رکورد 24 ساله را بشکند. طی سال‌های گذشته فیلم‌های سینمایی همانند «مارمولک» به کارگردانی کمال تبریزی و یا «آتش‌بس» ساخته تهمینه میلانی موفق به پشت سرگذاشتن رکورد فروش فیلم‌ها شده بودند اما با توجه به افزایش قیمیت بلیت‌ها شاهد گذشتن از رکورد تعداد تماشاگران نبوده‌ایم اما اتفاق ویژه‌ای که در مورد «اخراجی‌ها 2» احتمال گذر از این حد است.
رسیدن به این حد و گذر از سقف‌های تعداد تماشاگران و مبلغ فروش فارغ از ماهیت خود اثر روشنگر بسیاری از مجهولات در سینمای ایران است. سینمایی که بارها و بارها مبحث آسیب‌‌شناسی مخاطب، بحران کمبود تماشاگر و مسائلی از این دست در مورد آن مطرح شده حالا با یک فیلم موفق به جذب دو و نیم میلیون تماشاگر فقط در مدت دو هفته می‌شود که نشان‌دهنده پتانسیل بالای تماشاگر است. اما سینمای ایران همواره در بالفعل کردن این پتانسیل دچار مشکل بوده است. پیش از این دو سال قبل نیز به گونه‌ای دیگر تماشاگر سینما نشان داده بود که اگر فیلم مورد علاقه‌شان تولید شده و به نماش درآید از آن استقبال می‌کند. عرضه نسخه قاچاق فیلم سینمایی «سنتوری» به کارگردانی داریوش مهرجویی و استقبال بسیار گسترده تماشاگر از این فیلم نشان داد که تماشاگر ایرانی با سینما قهر نکرده، بلکه فقط به دیدن فیلم مورد علاقه‌اش می‌نشیند. هرچند که مقایسه میان «اخراجی‌ها 2» و «سنتوری» به دلیل اکران نشدن فیلم دوم و عرضه غیرقانونی آن در قالب CD، چندان دقیق نیست اما اقبال عمومی از آن فیلم نیز نشان می‌داد سینمای ایران همچنان می‌تواند تماشاگر جذب کند، اگر برخی نکات در تولید و اکران آن اعمال شده باشد.
«اخراجی‌ها 2» همانند اولین فیلم سینمایی ده‌نمکی در زمان تولید به سوژه‌ای خبرساز برای مطبوعات تبدیل شد. کارگردان از زمانی که فیلم اول را به پایان رساند و متوجه اقبال عمومی آن شد، تمایل خود را به ساخت قسمت دوم فیلم اعلام کرد. خبرها و تبلیغات در مورد این فیلم از آن زمان آغاز شد و با حضور چهره‌های هنری و مدیران دولتی در پشت صحنه فیلم از جمله ابراهیم حاتمی‌کیا و محمدحسین صفارهرندی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این خبرسازی‌ها شدت گرفت.
«اخراجی‌ها 2» برای اولین بار برای هیئت داوران بخش سینمای ایران بیست و هفتمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد که پذیرفته نشدن فیلم در بخش مسابقه حرف و حدیث‌ها و حواشی را در مورد فیلم قوت بخشید. البته در مراسم اختتامیه جایزه‌ای ویژه به فیلم ده‌نمکی در بخش فیلم دومی‌ها اهدا شد تا این کارگردان دست خالی مراسم اختتامیه جشنواره فجر را ترک نکند.
تلویزیون در خدمت ده‌نمکی
در فاصله بین پایان کار جشنواره فیلم فجر و اکران عمومی، «اخراجی‌ها 2» چند اکران خصوصی داشت که در این اکران‌ها جمعیتی بیش از ظرفیت سالن نمایش به تماشای فیلم ده‌نمکی نشستند. همه این‌ها نشان از آن داشت که می‌توان منتظر رکوردشکنی تازه این فیلم شد. اما اوج تبلیغات برای «اخراجی‌ها 2» زمانی بود که همزمان با تحویل سال 1388، هنگامی که طبیعتا تلویزیون بیشترین آمار تماشاگران را دارد، عوامل دست‌اندرکار تولید این فیلم در برنامه‌ای تلویزیونی حضور پیدا کردند و از فیلم گفتند و بخش‌هایی از «اخراجی‌ها 2» روی آنتن رفت. به این شکل «اخراجی‌ها 2» با پشتوانه تبلیغاتی قوی اکران خود را آغاز کرد. البته مسعود ده‌نمکی چندان به این مسئله معتقد نیست که این برنامه تلویزیونی یا به طور کلی تبلیغات میدانی در فروش رکوردشکن فیلمش تاثیرگذار بوده است. او در این مورد می‌گوید: «این مسئله فرافکنی است که بگوییم برنامه‌ای تلویزیونی موجب شده تا «اخراجی‌ها 2» به این میزان از فروش برسد. اگر به دور از حب و بغض به وضعیت فروش فیلم نگاه کنیم درمی‌یابیم که خود اثر توانسته تا مخاطب را به سینماها بکشاند. دیگر فیلم‌های اکران نوروزی نیز در سایر برنامه‌های تلویزیونی مورد توجه قرار گرفتند و این اتفاق فقط برای «اخراجی‌ها 2» رخ نداده است. ما هنوز تبلیغات جدی میدانی و تلویزیونی را برای این فیلم آغاز نکرده‌ایم زیرا تصور می‌کنیم نیازی نیست. خود تماشاگران با صحبت‌هایی که در مورد فیلم می‌کنند بهترین تبلیغات را برای آن انجام می‌دهند». در همین ایام نوروز، پخش گاه و بیگاه مستندی که در آنها ده‌نمکی و دوستانش به بهشت‌زهرا رفته بودند هم از آن اتفاقات عجیب بود.
ده‌نمکی با اشاره به اینکه رکوردشکنی «اخراجی‌ها 2» برای او تازگی ندارد، می‌گوید: «اگر برای «اخراجی‌ها» نیز آن اتفاق ناجوان‌مردانه رخ نمی‌داد و CDهای آن وارد بازار نمی‌شد همین اتفاق برای آن نیز رخ می‌داد. هر فیلمی که حرف مردم را بزند با اقبال عمومی مواجه می‌شود و «اخراجی‌ها» نیز از این قاعده مستثنا نیست. در مور د فقر و فحشا نیز همین استقبال گسترده و توجه تماشاگران را شاهد بودیم».
در حالی که به نظر می‌رسد فضای کمدی، شوخی با بعضی مسائل جدی، عبور از برخی خط قرمزها و حضور تعدادی بازیگران محبوب تماشاگران در کنار هم بیشترین تاثیر را در فروش سه میلیاردی «اخراجی‌ها 2» داشته است، مسعود ده‌نمکی دلایل فروش فیلم را چنین تشریح می‌کند: «مهم‌ترین نکته‌ای که در «اخراجی‌ها 2» به آن توجه شده، صداقت است. ما کم‌فروشی نکردیم. علاوه بر این‌ها «اخراجی‌ها» طنز را در خدمت بیان ایدئولوژی قرار داده است. به همین خاطر است که میزان استقبال صورت گرفته از فیلم در شهرهای مذهبی همانند قم و مشهد با مجموعه اریکه ایرانیان که در شهرک غرب تهران قرار دارد یکسان است. زبان مشترک فیلم موجب شده تا خوزستان همان استقبال از فیلم صورت بگیرد که در آذربایجان صورت گرفته است».
ده‌نمکی فروش پنج تا شش میلیاردی را برای این فیلم متصور است و می‌گوید: «اگر اتفاق ویژه‌ای رخ ندهد و بلایی که سر «اخراجی‌ها» آمد بر سر این فیلم هم نیاید، می‌توان انتظار داشت که فروش «اخراجی‌ها 2» به پنج تا شش میلیارد تومان هم برسد. این اتفاق مطمئنا موجب رونق بیشتر سینمای ایران خواهد بود. همان‌طور که تاکنون نیز در مجموعه‌ها و پردیس‌هایی که «اخراجی‌ها 2» اکران شده دیگر فیلم‌های نوروزی نیز بیشتر مورد توجه قرار گرفته‌اند».
در حالی که از یک سو «اخراجی‌ها 2» در مداری خارج از آنچه در سینمای ایران در سال‌های اخیر مرسوم بوده سیری صعودی را طی می‌کند، دیگر فیلم‌های اکران نوروز نیز به فروش‌هایی نسبتا قابل قبول دست یافته‌اند.
«سوپراستار» به کارگردانی تهمینه میلانی با تبلیغات گسترده تلویزیونی‌اش و خاطره «آتش بس» فیلم قبلی میلانی که برای نخستین بار رکورد فروش میلیاردی را در سینمای ایران ثبت کرد، در 24 سینما در تهران 240 میلیون تومان فروخته است.
دو فیلم دیگر نوروزی «وقتی همه خوابیم» ساخته بهرام بیضایی و «بیست» به کارگردانی عبدالرضا کاهانی طی دو هفته اکران 130میلیون تومان فروش داشته‌اند. علیرضا سرتیپی، مدیر پخش این دو فیلم سینمایی درباره وضعیت اکران این دو اثر می‌گوید: «اکران نوروزی برایمان رضایت‌بخش بود و خوشحالم که سینمای ایران سال خوبی را آغاز کرده است. فروش فیلم‌های نوروزی نشان می‌دهد که سینمای ما می‌تواند تا چه حد برای مخاطب خود جذابیت داشته باشد و به فروش‌های بالا برسد».
او با اشاره به فروش «اخراجی‌ها 2» می‌گوید: «مطمئنا وجود فیلم پرفروشی همانند «اخراجی‌ها 2» در کنار دیگر آثار اکران نوروزی تاثیر منفی و مثبت روی فروش آثار داشته است. بر این اساس معتقدم فروش فیلم‌های روی پرده می‌تواند از 15 فروردین ماه با تغییراتی مواجه شود».
بی‌هیچ تردیدی «اخراجی‌ها» پدیده‌ای در سینمای ایران است، اما بررسی ماهیت این پدیده می‌تواند نشان دهد که وجود چنین اثری و آثاری از این دست می‌تواند به سود سینمای ایران باشد یا نه. تاثیرات فیلم‌های از این دست روی ذائقه مخاطب از یک سو سوال برنگیز است و از سوی دیگر فروش بالای این آثار به تعبیری جریان اقتصادی سینمای ایران را رونق می بخشد و آن را از خطرهای احتمالی نبود بودجه و وابستگی‌های اقتصادی نجات دهد.
نظر شما