*******************************
""از یک نقطه مشخص، دیگر راهی برای بازگشت وجود ندارد""(کافکا)
ظاهرا اوضاع سوریه پیچیده تر از آن است که تاکنون تصور می شد. البته با توجه عمق خشونتی که در این کشور مصیبت زده دیده می شود این یک کشف تحلیلی خارق العاده از روند وقایع نیست. اما نگاهی به تحولات سیاسی 3 روز گذشته وآشکار شدن عمق اختلافات ایالات متحده و روسیه به نظر می رسد بدبینانه نه نتیجه جنگ حلب وخوشبینانه نه مذاکرات سیاسی جاری،بر خلاف تصور دیگر قادر به تعیین سرنوشت سوریه نیستند.به تعبیر کافکا این نقطه بی بازگشت است.
"سیمون دبورا"دربیان حل معضلات بشری می گوید"برروی آینده قمار نکن. الان اقدام کن. بدون معطلی.
بدون معطلی اکنون اقدام کن و نه فردا؛ به نوعی توصیف دبورایی شرایط کنونی سوریه است.طرفین منازعه با نگرانی از فردا و بی اعتمادی به وعده های سیاسی، درصدند طی امروز و نه فردا کاررا به نفع خود تمام کنند. از منظری اخلاقی شاید ایده قابل دفاعی نباشد. اما با نگاهی سیاسی و منطق استراتژیک تنازع بقاء در سده سوم میلادی آنهم در خاورمیانه، ظاهرا چنین نگاهی به برداشت غالب در سیاست و جنگ سوریه تبدیل شده است.بیش از یک ماه است جنگ خونین و ویرانگر دردومین شهر مهم سوریه یعنی حلب جریان دارد. 275 هزار نفرغیر نظامی در محاصره،بین 800 تا 1000 نفرشهروند کشته و بیش از 5000 نفر زخمی شده اند (در هردو مورد کودکان قربانیان اصلی هستند) وامکان ارسال هرگونه کمک انساندوستانه سلب شده. کانون اصلی نبردها در شرق این شهر متمرکز است که گفته می شود بین 900 تا 1100 تن از شورشیان مسلح و گروه های تروریستی در آنجا پناه گرفته اند.هفته گذشته و پیش از آغاز گفتگو های روز شنبه 15 اکتبر درلوزان، دی میتسورا اعلام کرد آماده است شخصا به حلب برود و با همراهی، خروج بی درد سر شبه نظامیان مسلح از شهررا تضمین کند.اماآنها این درخواست را رد و اعلام کردند آماده جنگ هستند.پس از این موضع گیری بود که مقامات دیپلماتیک روسیه گفتند از مذاکرات پیش رو نباید امید چندانی داشت.این یک تهدید بود یا تعیین تکلیف؟نمی دانم. اما به نوعی تکلیف خود مذاکرات لوزان رااز پیش روشن کرد.به باور پاره یی تحلیل گران امور منطقه این موضع گیری از علل اصلی عدم شرکت وزرای خارجه بریتانیا و فرانسه در مذاکرات روز شنبه بود.دستکم تا آنجا که به فرانسوی ها مربوط می شود آنها خواستار شدت عمل در برخورد با روسیه و پایان مماشات با مسکو هستند.همین تحلیل گران معتقدند در نحوه برخورد با روسیه میان ایالات متحده و قدرت های اروپایی اختلاف نظرهایی بروز کرده.ایالات متحده با همه شدت برخورد لفظی و دیپلماتیکی که با روسیه دارد اما معتقد است باید به فکر راه حلی سیاسی بود. نکته یی که رئیس جمهور اوباما روز یکشنبه پس از ملاقات با مشاورانش بر آن تاکید و جان کری نیز همان روز در لندن ودرحضور بوریس جانسون وزیر خارجه بریتانیا آن را یادآور شد.اما بریتانیا آنگونه از سخنان جانسون برداشت شد مانند "الیزه "خواهان اقدامات جدی تر در سوریه و برخورد با روسیه است.جان کری بدون اشاره به حضور احتمالی متحدان اروپایی در مذاکرات آتی، اما نگفت اگر مواضع سیاسی طرفین خصوصا روس ها تغییری نکرد و از آن طرف شبه نظامیان مسلح مستقر در حلب حاضر به ترک شهر نشدند، چه تضمینی برای موفقیت مذاکرات آینده وجود دارد؟.ابهامی بزرگ که منطقا فکر میکنم هیچکس حاضر به دادن چنین تضمینی نیست. امکان آنهم وجود ندارد.به 3 دلیل:
1- مشکل چنین تضمینی تا حدودی به طرف های نظامی و شبه نظامی مربوط میشود که قابلیت بالایی در ادامه نبرد و شکست هرگونه فرآیند آتش بس دارند.نمونه آن را در حلب می بینیم.
2- دلیل دیگر حیثیتی شدن جنگ حلب برای روس هاست.آنها که عملا در موقعیتی برترقرار دارند(شرایطی که 1 سال است منتظر آن هستند) دلیلی برای مماشات و صدور فرمان توقف به ارتش سوریه نمی بینند.
3- بسیاری اذعان کرده اند سقوط حلب نقطه عطف مهمی در جنگ 5 ساله سوریه است و کارشبه نظامیان و تروریست ها یکسره خواهد شد.لذا مسکو فارغ از فشار های کنونی که معتقد به گذرا بودن آنهاست در صدد فرو بردن چاقو تا انتهای قالب کره است.
البته این هم باوری خوشبینانه از نتیجه جنک حلب است(در موقعیت نبرد شهری) که روس ها به آن اعتقاد دارند. اما فکر می کنم ولو اثباتا چنین باوری درست باشد - که نیست - ایده کاملی به نظر نمی رسد.به هر حال دیر یا زود حلب(اگر چیزی از آن باقی مانده باشد) سقوط و ارتش سوریه در آن مستقر خواهد شد. از جنبه فیزیکی موفقیت قابل توجهی ست. اما اینکه باور کنیم موضوع جنگ واقدامات شبه نظامیان و تروریست ها در دیگر مناطق متوقف خواهد شد قطعا باوری اشتباه و برداشتی ساده لوحانه از نتیجه نبرد های کنونی ست.اما چه خواهد شد؟ نمی دانم!.شوربختانه و احتمالا نکته همان است که کافکا گفت"همه درنقطه بازگشت قرار گرفته اند ".(آرمان)matinmos@gmail.com
نظر شما