شوق و علاقه بنیامین ناتانیاهو نخست وزیر اسرائیل برای سفر به ایالات متحده و ملاقات با دانلد ترامپ قابل توصیف نیست. بنی(نام مورد علاقه او در ایالات متحده) که احساس می کند دوستی همفکر و بیشتر متحدی ایدئولوژیک در واشنگتن یافته ، پس از ملاقالات روز گذشته با تیلرسون وزیر خارجه،قرار است امروز در کاخ سفید با آقای ترامپ ملاقات کند.گرچه دستور کار روشن و موضوعات قابل بحث این سفر دقیقا افشا نشده ،اما ناتانیاهو از آنچه "" ارائه بسته پیشنهاد ی و سیاست های مسئولانه خوانده"" یاد کرده است. منابع دیپلماتیک نزدیک به کاخ سفید در واشنگتن می گویند خبر دارند در این ملاقات قرار است طیف وسیعی از مسائل دو جانبه مانند امور دفاعی و امنیتی و نیز افزایش کمک های اقتصادی - مالی واشنگتن به تل آویو مطرح شود که ممکن است ابعاد آن فراتر از اعطای کمک 38 میلیارد دلاری ایالات متحده طی 10 سال آینده باشد،اما موضوع ایران و شهرک سازی در اراضی اشغالی در راس همه مذاکرات قرار دارد. برخی از این دیپلمات ها می گویند مطلع شده اند نخست وزیر اسرائیل اهداف خود را مشخصا در دوزمینه دنبال خواهد کرد.
نخست،ناتانیاهو محور اصلی گفتگو های خود با آقای تیلرسون را حول مسائل خاورمیانه ،روابط کلی با اعراب و همکاری های سیاسی در سازمان های بین المللی متمرکز و با وزیر خارجه ایالات متحده صرفا نشستی مشورتی داشته است.
دوم ، بسته اصلی وی حاوی مسائل بسیار مهمتری ست که پرونده اتمی ایران و موضوع شهرک سازی در اراضی اشغالی در راس آنها قرار دارد وقرار است امروز با آقای ترامپ آنها را مطرح کند.
ناتانیاهو که احساس می کند از حمایت متحدی ایدئولوژیک در واشنگتن برخوردار است، به یک دلیل مهم تر ترجیح می دهد پیگیری بسته دوم را نه الزاما از طریق وزارتخارجه آمریکا که از کانال بسته کاخ سفید دنبال کند.واقعیت آن است در کشور های خاورمیانه عربی و خلیج فارس این اعتقاد کمابیش وجود دارد که در دوره ریاست جمهوری آقای ترامپ وزارتخارجه نقش تقریبا کم اهمیت تری به عهده داشته و صرفا دیپلماسی عمومی ایالات متحده را راهبری خواهد کرد.حداقل از گزینه انتخابی آقای ترامپ که چنین برداشتی وجود دارد و برای اعضای این وزارتخانه نیز تیلرسون دیپلمات تازه کاری ست که به لحاظ فردی شخصیتی در حد همان جان کری لیبرال مسلک دارد.متقابلا ژنرال بازنشسته مایکل فلن مشاور امنیت ملی و ژنرال بازنشسته متیس وزیر دفاع به ترتیب مسئولیت هدایت دیپلماسی های خاص و موضوعی واشنگتن را طی سال های آینده به عهده خواهند داشت.اما در صحنه اکت سیاسی،برای واشنگتن و تل آویو موضوع ایران و ساخت شهرک های یهودی نشین در اراضی اشغالی ونه الزاما موضوع فلسطینیان و گفتگو های صلح از اهمیت مشترک زیادی برخوردار است،هرچنددر اولویت بندی هم وزن یکدیگر نیستند.به باور برخی تحلیل گران روابط ایالات متحده و اسرائیل ،برای این دو متحد اگر حق انتخابی جهت اولویت مذاکره و رسیدگی مطرح باشد ،مسلما ایران در ردیف اول خواهد بود. چراکه در ایالات متحده، ایران از قابلیت بهتری برای مطرح شدن و متحد کردن جناح های داخلی همراه اسرائیل برخوردار است.تل آویو تلاش می کند و اتفاقا در این تلاش خود موفق شده که آمریکای ترامپ را راضی کند دو موضوع صلح و تشکیل" دو کشور -دو ملت - دو دولت "،الزاما ربطی به ساخت شهرک های یهودی نشین در اراضی اشغالی ندارد.
در مقایسه با مسئله ایران و نیز موضع گیری ترامپ در باره سازنده نبودن شهرک سازی در فرایند صلح ، این فرض دور از ذهنی به نظر نمی رسد که دو طرف به بهای توافق بر سر ایران ،موضوع شهرک سازی ها و نیز انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس که می تواند موجب خشم اعراب منطقه شود، تا زمان گذار به مرحله بعد به صورت تاکتیکی فعلا دنبال نشده و اعراب آرام نگه داشته شوند. در نقطه مقابل ایران که بازار گرم و پر مشتری در میان اعراب محافظه کار دارد را به موضوع روز تبدیل کنند. فکر میکنم در بسته پیشنهادی ناتانیاهو چیزی شبیه این موارد باید وجود داشته باشد.اما تهران در مقابل دقیقا چه خواهد کرد؟ این را نمی دانیم. اما فکر میکنم تا حد زیادی مدیریت و کنترل شرایط بحرانی پیش رو به نوع رابطه تهران با پایتخت های عربی در خلیج فارس مربوط می شود،اینکه ایران با اندکی جابجایی در اولویت های استراتژیک خود که به معنای کنار گذاشتن آنها نیست، بتواند رویکردی عملگرایانه و کاربردی تر به سیاست منطقه عربی خود بدهد . گرایش بیش از پیش اعراب محافظه کار به سمت ایالات متحده کنونی به نفع هیچکس نیست. واژگان، اصطلاحات و مفاهیم دیکسیونر فرهنگ لغت "سیاست ، امنیت و ثبات" به نحوی چشمگیر تغییر کرده ،یا دستکم برداشت از آنها متفاوت شده است. در شرایط فعلی راه حل دیگری جز تحول در مناسبات عربی برای تهران وجود ندارد.matinmos@gmail.com
*در آخرین ساعات شب به وقت واشنگتن اعلام شد مایک فلن به دلیل تماس های تلفنی با سفارت روسیه از مقام خود استعفا داده است.
نظر شما