یادداشت‌های سفربه تونس؛ بخش دوم/ شوخی با مرگ و اسپانیایی‌های خوش‌لهجه

با این حال تاخیر آقای لطفی عرفاوی باعث نمی شود که کندوکاو در باره مجموعه تحت مدیریت او را به آمدنش موکول کنیم. مدیر ارتباطات خبرگزاری ، اطلاعاتش به اندازه ای هست که بشود وقت را پر کرد.

حتی اگر او نگوید که عمر خبرگزاری به 56سال قبل می رسد،کهنگی عمارت از سر ضمیرش گواهی می دهد.مدیر روابط بین الملل می گوید حدود 90درصد از هزینه های خبرگزاری را دولت تامین می کند و 10درصد بقیه، از محل فروش اخبارو عکسهای اختصاصی به رسانه های مختلف تامین می شود.

رئیس خبرگزاری دولتی تونس(TAB) که حتی  علاقه ندارد بابت تاخیر طولانی اش توضیحی ارائه کند، اصرار دارد با اینکه رئیس خبرگزاری را رئیس دولت منصوب می کند، اما رسانه کاملا مستقل است و هیچ فشاری برای انتشار یا عدم انتشار اخبار وجود ندارد. اینکه آیا اراده ای برای کنترل خروجی خبرهای خبرگزاری رسمی دولت وجود دارد یا نه، (با اطلاعات کمی که که داریم)قابل ارزیابی نیست،  اما حرف او در باره آزادی رسانه ها را شنیده های بعدی مان تایید می کند،معهذا به نظر می رسد نوعی محافظه کاری خودخواسته بر سیستم حاکم است که فرصت جنب وجوش بیشتر را از خبرگزاری گرفته است.

از دیدار با برخی اعضای تحریریه خبرگزاری در می یابیم، اخبار ایران نه فقط از رسانه های کشورمان که گاهی به نقل از رسانه های ضدایرانی در کشورهای عربی، اقتباس می شود.شاید ارتباط نزدیکتر رسانه های ایران و تونس این امکان را که خبرها دقیقتر منعکس شود، راحت تر فراهم سازد.

آرشیو عکس خبرگزاری از جاهای جذاب آن است. قفسه های فراوانی در آنجا دیده می شود که پر است از نگاتیو عکسهایی که از بدو تولد خبرگزاری در آنجا انبار شده. رقمی که مسئول آرشیو بیان می کند، به بیش از یک ونیم میلیون نگاتیو اشاره دارد. طبیعی است اولین سوالی که در ذهن ما نقش ببندد و مطرح شود این باشد که:"خب،چرا این همه نگاتیو به  شکل دیجیتال در نیامده؟" و البته پاسخش هم روشن است:"بودجه کافی نداریم" و بلافاصله این توضیح هم اضافه می شود که قرار است در آینده نزدیک، دیجیتال کردن عکسها شروع شود.

برای ما روزنامه نگارها کنجکاوی در باره دستمزد همقطارانمان در سایر کشورها جذاب است. رئیس خبرگزاری دولت تونس ،این حقوق را بین 600 تا 1000 دلار در ماه اعلام می کند و تاکید دارد در رسانه های بخش خصوصی این مبلغ کمتر است. هنگامی که از او در باره حقوق معلمان سوال می کنیم و او از پایین تر بودن حقوق آنها خبر می دهد،در ذهنمان نوعی اغراق در میزان دستمزد واقعی ژورنالیستها ایجاد می شود.

***

آقای محمدرضا دربندی از چهره های فرهنگی شناخته شده کشورمان که در این سفر، رئیس تیم رسانه ای است و همه اعضای تیم برای نخستین بار است که با او همسفر شده اند فردی بشدت اخلاقی است. حسن خلق،برخورد متواضعانه و در کنار اینها شوخ طبعی اش ، تذکرات گاه و بیگاهش را دلنشین تر می کند. وقتی به ماها تذکر می دهد که شیطنتهای خبرنگاری در جلسات رسمی ممکن است موجب تکدر خاطر میزبان را فراهم کند، همه بی هیچ گاردی می پذیریم.

***

حجت الاسلام والمسلمین مصطفی بروجردی سفیر ایران در تونس را هنگام ظهردر نمازخانه سفارت می بینیم. گپ و گفت کوتاه آنجا را به این امید که هنگام شام با او مفصل تر حرف می زنیم، رها می کنیم و به دیدن آثار تاریخی می رویم.

***

منطقه قرطاج (که نام قدیمی تونس هم هست) نشان از تمدن باستانی متعلق به 1000سال قبل از میلاد مسیح دارد. بناهای تخریب شده قدیمی در ساحل دریای زیبای مدیترانه ، این تمدن را به رخ می کشد.غیر از ما چند توریست دیگر نیز در بناهای نیمه مخروبه دنبال کشف نکاتی از زندگی مردمانی که به "بربر " شهرت داشته اند می گردند. در بین توریست ها حضور چند اسپانیایی که شوق فراوانی برای عکس گرفتن در پوزیشن های مختلف دارند، جلب توجه می کند. یکی از آنها وقتی متوجه می شود که ما ایرانی هستیم با یکی دو جمله فارسی خوش و بش می کند. لهجه اش به حدی جالب است که یکی از دوستان پیشنهاد می کند او را جایگزین مترجم تیم کنیم.

***

سفیر ایران در تونس، آنقدر خوش مشرب هست که حرف زدن با او ، شوقی برای زودتر تمام شدن نشست با او و رفتن به سمت میزشام برنیانگیزد. بخصوص هنگامی که از تالیف تفسیری 7000صفحه ای بر قرآن کریم یاد می کند، کنجکاوی های روزنامه نگارانه ما، شوق او را برای توضیح بیشتر در باره کتابش که گمان می کند 10 جلد خواهد بود و هم اکنون در دست ویرایش است ، برمی انگیزد.

آقای حمید فرزام مدیر خبرگزاری ایکنا و از اعضای تیم رسانه ای، با شوق بیشتری به حرفهای سفیر گوش می دهد . شوق او قابل فهم است چون سوژه اختصاصی پیدا کرده است و تا مدتی می تواند نانش را بخورد!

(از اطلاعان آقای سفیر در قسمتهای بعدی این سفرنامه بهره می گیرم)

***

صبح 2شنبه،عزیزی لینکی برایم فرستاد از خبرآنلاین خودمان که وزیر بهداشت تونس بعد از یک مسابقه دو ماراتن دچار سکته شد و درگذشت.

بعداز ظهر که خیابانهای شهر را طی می کردیم ترافیک بسیار طولانی را  دیدیم که بخاطر مراسم تشییع وزیر برگزار شده بود. دیشب هم بازتابهای این خبر در داخل ایران را یکی از دوستان تیم، در گروه تلگرامی منتشر کرد. بازتابی که شوخ طبعی ما ایرانی ها ، حتی سر به سر مرگ می گذارد. در مطلبی که منتشر شده بود این نکته طنز پررنگ شده بود که نتیجه اخلاقی مرگ وزیر بهداشت تونس،آن هم بعد از ورزش این است که بیخیال ورزش بشویم و عمر خود را با ورزش نکردن طولانی تر کنیم!