بیم‌ها و امیدهای صنایع کوچک

صنایع کوچک و متوسط در دهه های گذشته همواره مورد بی مهری و قربانی سوءمدیریت ها بوده اند. شرایطی که طی سالهای اخیر و در دولت گذشته به شدت تشدید شد. علت هم این بوده است که ما بیش از این صنایع، به صنایع بزرگی چون نفت، پتروشیـمی، فوالد، سیمان و.... توجه کرده ایم، درحالی که طبق آمارهای موجود، صنایع بزرگ تنها ۳۰ درصد صنعت کشور را اشغال کرده اند حال آنکه ۶۰ تا ۷۰ درصد صنایع موجود در کشور ما به صنایع کوچک و متوسط اختصاص دارد.

در دولت قبل صنایع بزرگ ما منابع هنگفتی را بلعیدند. آمارها نیز گویای این بود که این صنایع رشد خوبی دارند، اما همزمان صنایع پایین دستی و کوچک روزبه روز در وضعیت نامطلوب تری قرار گرفتند. با توجه به اینکه یکی از دغدغه های مهم اقتصادی امروز، کاهش نرخ بیکاری است و دولت نیز بارها به آن اشاره داشته، باید امید داشت که توجه به صنایع کوچک و متوسط افزایش بیشتری یابد چراکه اگر کاهش نرخ بیکاری و افزایش اشتغال یکی از مهمترین برنامه های پیش روی دولت است، این برنامه محقق نمی شود مگر اینکه از صنایع کوچک و متوسط حمایت جدی به عمل آید.

اگر رویکرد دولت، توجه به صنایع بزرگ به جای صنایع کوچک باشد، امیدی به اشتغالزایی سریع نباید داشت چرا که در صنایع بزرگ نیازمند سرمایه گذاری عظیمی هستیم.

براساس آمارهای ارائه شده برای ایجاد شغل در صنایع بزرگی چون نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد و سیمان حدود بیست برابر بودجهای لازم است که در صنایع کوچکی چون نساجی سرمایه گذاری می شود. به عنوان مثال دربخش صنایع سلولزی اگر ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری کنیم، تنها ۵۰۰ شغل مستقیم ایجاد خواهد شد، درحالی که اگر این میزان سرمایه در بخش صنایع کوچک و پایین دستی انجام شود، به مراتب هم میزان اشتغال افزایش خواهد یافت و هم خروجی آن از نظر ایجاد درآمد مالیاتی برای دولت بیشتر می شود.

 به عبارت دیگر ضریب روند اشتغال دراین صنایع به مراتب بالاتر از صنایع بزرگ است. در کشورهای پیشرفت های چون کشورهای اروپایی و ایتالیا، استراتژی اقتصادی بر صنایع کوچک و متوسط استوار است و حمایت های جدی از این صنایع صورت می گیرد، اما در کشور ما هر روز بیش از دیروز به جای صنایع کوچک و متوسط به صنایع بزرگ توجه شده است. با این توضیحات به نظر می رسد توجه و حمایت دولت از صنایع کوچک و متوسط به جای صنایع بزرگ به ویژه درشرایط فعلی می تواند رشد و شکوفایی اقتصاد کشور و خروج از وضعیت رکود تورمی را به دنبال داشته باشد.

فراموش نکنیم که صنعت های بزرگ نیز مثل صنعت خودورسازی در صورتی می توانند استمرار تولید داشته باشند که واحدهای پایین دستی آن -در این مورد، قطعه سازی- وضعیت مطلوبی داشته باشند. بنابراین توجه به صنایع کوچک در تمامی زمان ها می‌تواند یاری کننده باشد. برخالف صنایع بزرگ، صنایع کوچک و متوسط توان مالی و تخصص لازم در زمینه هایی چون حقوق و فاینانس را به تنهایی ندارند و محتاج مجموعه های دیگر هستند و بنابراین باید تامین مالی صنایع کوچک دغدغه اساسی امروز ما باشد.

*مشاور مالی اتاق بازرگانی تهران

3535