نخستین میزگرد بیست و چهارمین جشنواره موسیقی فجر از سوی کانون نویسندگان و پژوهشگران خانه موسیقی با موضوع نقد برنامه های آموزشی در سی سال اخیر آموزشگاه‌های آزاد موسیقی در خانه هنرمندان برگزار شد. در این میزگرد محمد سریر، مهدی آذر سینا و فرید عمران به بررسی وصعیت آموزش موسیقی در آموزشگاه های آزاد موسیقی پرداختند.
در ابتدای جلسه، بهروز مبصری مجری و کارنشاس میزگرد، به ارائه آمار آموزشگاه‌های موسیقی در سطح کشور پرداخت: «بنابراطلاعات موجود در وزارت ارشاد 257 آموزشگاه موسیقی در سطح تهران و 625 آموزشگاه در کل کشور وجود دارد. حدود 50 درصد آموزشگاه های کشور در تهران قرار دارد و با توجه به اینکه متقاضیان بسیاری برای آموزش در این رشته وجود دارند کیفیت آموزشی اهمیت زیادی پیدا می کند. به همین دلیل امروز به بررسی وضعیت تدریس در آموزشگاه های آزاد و فردا به بررسی سطح آموزشی دانشگاه ها در این حوزه می پردازیم.»
اشتیاق فراگیر به موسیقی
محمد سریر به عنوان اولین سخنران با اشاره به اینکه ورود به چنین بحثی به پژوهشی چند ساله نیاز دارد گفت:« اتفاق مهم سی سال گذشته، افزایش چشمگیر متقاضیان فراگیری موسیقی بوده است. پیش از آن رشد متقاضیان درصد پایئنی بود که جامعه مدرسان نیز پاسخگوی آن بودند. اما با رشد زیاد به خصوص بعد از پایان جنگ و با توجه به اینکه معلمینی برای آموزش تربیت نشده بودند، به ناچار افرادی این وظیفه را به عهده گرفتند که لزوما نمی توانستند از عهده تدریس برآیند. سه سال است که خانه موسیقی براساس قراردادی با مرکز گسترش آموزش‌های هنری ارشاد، به ارزیابی مدرسانی پرداخته که متقاضی تدریس در آموزشگاه‌های کشور بودند. در این مدت نزدیک به هزار نفر مورد ارزیابی قرار گرفتند اما از آغاز سال جدید این وظیفه بر عهده مراکز ارشاد استان‌ها گذاشته شد. به هر حال این ارزیابی روند خوبی بود که باعث شد آموزشگاه ها تا اندازه ای سامان پیدا کنند.»
سپس مهدی آذر سینا نوازنده کمانچه که مدیریت یکی از آموزشگاه های موسیقی را نیز بر عهده دارد به سطح علمی آموزشگاه ها اشاره کرد و گفت:« آموزشگاه ها نیز بر اساس ارائه کیفیت آموزشی و موارد دیگری درجه هنری می گیرند اما به درستی مشخص نیست که این ارزیابی بر چه اساسی صورت می گیرد. علاوه بر معلم، فضای آموزشی و اهداف مدیریتی آموزشگاه ها نیز در آموزش موثر است که باید بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و به صورت اصولی تری دنبال شود. »
فرید عمران نیز با اشاره به تنوع شیوه های تدریس در آموزشگاه ها بر لزوم بررسی شیوه های تدریس در آموزشگاه ها تاکید کرد: « ا آنچه در سایر کشورهای دنیا در زمینه آموزش انجام می شود، متفاوت با کشور ماست. هر سال 3 تا 4 بار آزمون هایی از هنرجویان آموزشگاه ها گرفته می شود که بر اساس آن هر آموزشگاه درجه هنری 1 تا 8 را به خود اختصاص می دهد. در حقیقت این سطح هنری هر هنرجویی است که کیفیت آموزشگاه ها را تعیین می کند. مشکل ما این است که آزمون صلاحیت و درجه هنری پیش از تدریس صورت می گیرد و به نتیجه آن کار نداریم.
موسیقی دانان کامپیوتری
آذر سینا با تاکید بر آشفتگی شیوه های تدریس و سردرگمی هنرجویان گفت:«هر کسی نوع تدریس خود را دنبال می کند. از 120 سال پیش که نت وارد ایران شد، شیوه های تدریس موسیقی غربی کم کم مورد استفاده قرار گرفت. در صورتی که در برخی موارد این شیوه برای موسیقی ایرانی پاسخگو نیست. »
عمران بحث حضور نرم افزارهای رایانه ای و آهنگسازی به این وسیله را نیز یکی دیگر از مسائل مهم آموزش موسیقی دانست که باید به آن توجه شود: «امروز وسیله ای در اختیار جوانان است که به آنها اجازه می دهد موسیقی هایی خلق کنند که با هیچ سازی و به هیچ صورتی قابل اجرا نیست. اینها موسیقی دانان کامپیوتری اند. بعضی مواقع موسیقی بسیار جداب است اما قابل اجرا با ساز نیست. حقیقت این است که باید در بحث آموزش به این نکته توجه داشت که آهنگسازی قلم و کاغذ و ساز نیست. داشتن روح خلاق برای یک هنرمند باارزش ترین چیز است که باید در نطر گرفته شود. به نظر من مهم نیست که آهنگساز کمانچه می نوازد یا پیانو و یا ویولن. مهم آن کسی است که آهنگسازی می کند و روح خلاق دارد.
اساتید بی رقیب!
سپس مبصری، مجری جلسه از رئیس هیئت مدیره خانه موسیقی خواست تا درباره شیوه اعطای کارت آموزش به متقاضیان تدریس توضیح دهد. به گفته مبصری برخی هنرمندان به خصوص هنرمندان استان های دیگر کشور در زمینه اعطای کارت آموزش به کسانی که صلاحیت لازم را ندارنداعتراض کرده اند. سریر در پاسخ به این اعتراضات گفت: «اختلاف نظر در برخی استان ها زیاد است و متاسفانه استادان یکدیگر را نمی پذیرند. در زمینه اعطای کارت مربیگری ما به طور یکسان مواردی را در نظر می گیریم و چون معلم ها از شهرستان ها برای آزمون می آیند در اینجا مسئله استاد و شاگردی هم مطرح نیست که بگوئیم شاگردان فلان استاد و یا معلمان فلان شیوه را پذیرفته ایم. دو کتاب توسط مرکز گسترش آموزش های هنری چاپ شده است. کتاب طرح جامع موسیقی کشور، شیوه های اعطای درجه هنری به آموزشگاه ها و کار مربیگری را شرح داده است و کتاب آموزشگاه های آزاد هنری که مطالعه این دو می تواند بسیاری از این ابهامات را برطرف کند. »
مربیان ده جلسه‌ای
مبصری همچنین به آموزش مربیان در ده جلسه که در برخی آموزشگاه ها مرسوم است اشاره کرد و از آذرسینا خواست تا بگوید چگونه می توان در ده جلسه مربی تربیت کرد. آذر سینا نیز در پاسخ گفت: در ده جلسه نمی توان مربی ترییت کرد اما می توان شیوه های تدریس را به کسانی که واجد شرایط هستند آموخت. این شیوه برای کسانی جواب می دهد که در درجه اول تحصیلات موسیقی داشته باشند و در درجه دوم برای مربیگری از نظر ظاهر و اخلاق مناسب باشند.
مصطفی کمال پورتراب مدرس دانشگاه و چهره ماندگار موسیقی: «توجه به زیر ساخت های موسیقی بسیار کمرنگ است و باید به آن توجه بیشتری شود. باید کاری کنیم که مدرسان موسیقی پیشرفت کنند و سطح هنری قابل توجهی داشته باشند. هر سال باید از مدرسان آزمون هایی به عمل آید و سطح هنری آنها نسبت به قبل سنجیده شود. ما در این زمینه به علم هم نیاز داریم که کمتر مورد توجه قرار می گیرد. باید مدرسان را موظف کنیم که اطلاعات خود را بالا ببرند. خانه موسیقی موظف است که معلمان را رهنمون کند.
فریبرز رستمی محقق و پژوهشگر: برخورد ما یک برخورد غیر نظام مند با موسیقی بوده است. وظیفه آموزش همیشه بر عهده دانشگاه بوده است. چرا خانه موسیقی به جامعه دانشگاهی فشار نمی آورد که رشته آموزش مربی و یا اتنوموزیکولوژی تاسیس کند. روش باید مبتنی بر یک روش بنیادی باشد. ما هنوز کار بنیادی متکی بر برپژوهش روشمند نداشته ایم. ما هنوز تاریخ موسیقی نداریم. هنوز نمی دانیم تاریخ موسیقی کودک در کشورمان چطور بوده است. ما باید روش های آموزشی و مبانی هایی که در سنت موسیقایی مان اتفاق می افتاده بیرون بکشیم و آنها را به صورت روشمند با نگاه دانشگاهی کنار هم بچینیم تا به نتیجه برسیم. موسیقی سنتی و بومی ما بسیار گسترده است. از طرف دیگر استنباط ریتم در موسیقی ما با فرهنگ اروپایی بسیار فاصله دارد چطور می توان روش های اروپایی آلمانی و غیره را برای آموزش کودک ایرانی استفاده کنیم. به نظر می رسد باید به این سمت برویم که روش آموزش موسیقی را دانشگاهی کنیم.
در حاشیه:
به رغم آنکه روز تعطیل و عید قربان بود، ولی نزدیک به 80 نفر در این نشست مستمع مباحث بودند. داوود گنجه‌ای کمانچه نواز نامی نیز از حاضران بود. احمدی ، رئیس دفتر امور موسیقی وکامبیز روشن روان هم در این میزگرد حضور داشتند.
سید ابوالحسن مختاباد، دییر همایش یاد شده و رئیس کانون نویسندگان و پژوهشگران خانه موسیقی با اشاره به اینکه مباحث این هفت میز گرد در آینده به صورت کتابی در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد گفت: «به پیشنهاد آقای روشن روان، دبیر جشنواره موسیقی فجر به خانه موسیقی برای مشارکت در برنامه‌های جشنواره و ارجاعی که از سوی آقای دکتر سریر،رئیس و نیز هیئت مدیره خانه موسیقی، به برنامه‌ریزی این هفت میزگرد را به کانون نویسندگان و پژوهشگران سپرد و هیئت مدیره کانون پس از بررسی موضوعاتی را برای بررسی و نقد انتخاب کرد. مجری هر میزگرد یکی از اعضای کانون است و هر روز سه میهمان در جلسه حضور خواهند داشت».
داوود گنجه‌ای در حاشیه نشست گفت در این دوسالی که آقای احمدی از مرکز آموزش رفتند ، وضعیت آموزشگاه‌های آزاد اسفناکتر شده است.
در پاسخ به پرسش آذر سینا که رتبه‌بندی آموزشگاه‌ها چگونه است و هیچ ضابطه‌ای وجود ندارد سریر دو کتاب را به حاضران نشان داد و گفت که این دو کتاب که از سوی همین مرکز منتشر شده تمامی اطلاعات و آیین نامه ها را در خود جای داده و هر فرد می تواند با مطالعه این دو کتاب جایگاه آموزشگاه خود را دریابد که درجه یک است یا دو یا سه.
نظر شما