ماحصل نیم قرن رقابت دو قدرت اروپا

زهرا خدایی: ماه سپتامبر برای فرانسه و آلمان یادآور سفر تاریخی شارل دوگل، رییس جمهور محبوب فرانسوی به آلمان است. سپتامبر 2012، پنجاهمین سالگرد سفر شارل دوگل به آلمان است که در کنار اهمیت رابطۀ تاریخی دو قدرت اروپایی، بحران یورو و تضاد آراء دو قدرت برتر اروپا برای حل بحران اقتصادی، فضای خاصی به رابطۀ دو کشور داده است.
آلمان و فرانسه به رغم زخم عمیق دو جنگ جهانی، دیگر دشمنان دیروز نیستند، اما امروز همچنان رقبای سرسختی هستند که هریک به تنهایی سودای رهبری اروپا را دارند. زمانی که آلمانها در اوایل قرن بیستم به قدرت اول اروپا تبدیل شدند، در فرانسه همچنان منفور بودند. در سال 1968 اروپا درگیر بحران اقتصادی سختی شد که بسیاری آن را به مارک آلمان نسبت دادند. فرانسویها از این مسئله به شدت خشمگین بودند، به گونه ای که سفیر وقت فرانسه در آلمان در همان زمان اعلام کرد: آلمانها همچنان با رفتارهای خود مردم را بمباران می کنند. واقعیت آنست که تاریخ رابطۀ دو کشور ثابت کرده که هر زمان که یکی از دو بزرگ اروپا قدرت می گرفته، دیگری بنای ناسازگاری می نهاده و اختلافات آغاز می شد.
بین روزهای 4 تا 9 سپتامبر 1962 بود که شارل دو گل رییس جمهور فرانسه، به شهرهای مختلف آلمان اعم از دوسلدورف، دوئیزبورگ، هامبورگ، مونیخ، اشتوتگارت و لودویگزبورگ مسافرت کرد و با ایراد دهها سخنرانی(که بخشی از آنها به زبان آلمانی بود) بر ضرورت تعمیق رابطۀ میان آلمان و فرانسه تأکید کرد.
سفر رییس جمهور فرانسه- سربازی که در طول دو جنگ جهانی اول و دوم دو بار به مصاف نیروهای آلمانی رفته و با آنها جنگیده بود- لحظۀ تاریخی بزرگی برای آلمان به شمار می رفت.از این رو مقامات فرانسه و آلمان طی روزهای 5 و 22 سپتامبر مراسمی را برای بزرگداشت سفر دوگل به آلمان و تعمیق روابط دو کشور برگزار می کنند.
آلمان و فرانسه، دو اقتصاد برتر اروپا، در حالی گسترش روابط خود را جشن می گیرند که همچنان دارای اختلافات مهمی برای حل بحران یورو هستند. بحران مالی و احتمال سقوط یورو همچون شمشیر داموکلس بالای سر دو قدرت بزرگ اقتصادی است و تاکنون به رغم ماراتن مذاکره، راهکاری برای مهار آن نیافته اند. آلمان و فرانسه که پیشتر در دوران ریاست جمهوری راستی ها در فرانسه(سارکوزی)همسویی زیادی در مذاکرات داشتند، امروز بیشترین اختلاف نظرها را با یکدیگر دارند.
فرانسوا اولاند، رییس جمهور سوسیالیست فرانسه در کنار کشورهایی همچون ایتالیا و اسپانیا، خواهان خرید بدهی کشورهای فقیرتر است در صورتی که آنگلا مرکل بر این اعتقاد است که این اقدام منجر به سرایت بیماری بدهی اروپا به سایر کشورها می شود. اولاند و مرکل که هر دو در سال 1954 به دنیا آمده اند، هیچ شباهتی به شارل دوگل و کنراد آدنائر، صدراعظم آلمان ندارند و هرآنچه به چشم می خورد، تعارض میان دو قدرت اروپایی است. اولاند اندکی زبان آلمانی را می داند و به عنوان زبان دوم آن را آموخته است، در حالیکه شارل دوگل، به خوبی مسلط به زبان آلمانی بود. کنراد آدنائر نیز به خوبی فرانسه می دانست و آن را در مدرسه آموخته بود، در حالیکه مرکل زبان روسی و انگلیسی را به خوبی می داند.
مرکل و اولاند شباهتی به زوج های دیرین آلمانی-فرانسوی ندارند. همسویی بیشتر اولاند با اقتصادهای ضعیف اروپا، از آلمانها چهرۀ خودخواهی ساخته که به اعتقاد اقتصادهای ضعیف تر تنها به پیشبرد منافع اقتصادی خود می اندیشد و وقعی بر همگرایی و اروپای واحد نمی نهد.اما واقعیت اینست که آلمانها به رغم سرمایه گذاریهای میلیاردی در صندوق نجات اروپا، هیچ امیدی به بهبود وضعیت اقتصادهای ضعیف اروپا ندارند و از این رو ترجیح می دهند فاصلۀ خود را با دیگر اعضاء بیشتر کرده تا در صورت شکست یورو، خسارت کمتری را متحمل شوند.
هانس ورنرسین، اقتصاددان آلمانی می گوید: در صورتی که همۀ پولهای صندوق نجات اروپا به کشورهای یونان، ایرلند، ایتالیا، پرتغال و اسپانیا اختصاص داده شود و آنها در نهایت نتوانند بدهی های خود را پرداخت کنند، آلمانها نزدیک به 771 میلیارد یورو یعنی 30 درصد تولید ناخالص داخلی خود را از دست خواهند داد. چرا که آلمانها سرمایه گذار اصلی صندوق نجات اروپا هستند. فرانسویها نیز در صورت بروز این فاجعه مبلغی معادل 579 میلیارد یورو(29% تولید ناخالص داخلی) خود را از دست خواهند داد.
با این حال دو کشور امید دارند سطح تعارضات را به حداقل کاهش داده و در آینده ای نزدیک به توافقی نهایی برای نجات یورو دست یابند.
جدول ذیل 60 سال رابطۀ آلمان و فرانسه را بعد از جنگ جهانی دوم شرح داده است: