به گزارش خبرآنلاین، «جایگاه رأی مردم در حکومت»؛ این موضوع در حالی از هفته پیش به یکی از مهمترین بحث های روز سیاسی تبدیل شده است که همچنان واکنش ها نسبت به این موضوع ادامه دارد.
ماجرا از سخنرانی حسن روحانی رئیس جمهور در مورد رای مردم آغاز شد. او در ضیافت افطار با اساتید و پزشکان گفته بود، «انتخاباتی که ما امروز در کشور انجام می دهیم و همچنین موضوع آراء مردم، پیروی از تفکر غرب نیست و به دنبال رأی مردم به عنوان هدیه دنیای غرب پس از رنسانس نیستیم، بلکه ما دارای مذهب، مرام و دینی هستیم که امیرالمؤمنین علی(ع) مبنای حکومت را در آن، نظر، خواست و آراء مردم می‌داند.» (اینجا)
آغاز انتقادات
هنوز زمان زیادی از این اظهارات حسن روحانی نگذشته بود که این اظهارات مورد توجه و نقد شماری از علما و روحانیون و فعالین سیاسی قرار گرفت. اولین واکنش از طرف آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی صورت گرفت که گفت انتخاب حاکم در اسلام به عهده مردم نیست، بلکه "خداوند باید ولی را تعیین کند". (اینجا)
بعد از این اظهارنظر بود که بیانیه ای از سوی مجلس خبرگان رهبری که به امضای آیت الله احمد جنتی رییس این مجلس رسیده بود، منتشر شد، در این بیانیه ضمن اشاره ای تلویحی به اظهارات حسن روحانی نوشته شده بود که: در روزهای اخیر مطالبی پیرامون «مشروعیت» و «مقبولیت» حکومت اسلامی و تصدی ولایت و حاکمیت مبتنی بر آراء مردم با استناد به کلمات امیرالمؤمنین(ع) درجامعه مطرح شد که با برخی مبانی دینی اعم از مبانی دینی اهل سنت و تشییع که در فقه سیاسی اسلام مورد بحث قرار گرفته، متعارض و ناسازگار است. (اینجا)
اما این فقط رییس مجلس خبرگان رهبری نبود که از تریبون این مجلس منتقد سخنان رئیس دولت شد. آیت‌الله مصباح یزدی که از روحانیونی بوده که پیش از این هم درباره رای مردم نظرات خاص خود را داشته و معتقد است مشروعیت حکومت اسلامی از رای مردم گرفته نمی شود، این بار هم وارد میدان شد و تلویحا خطاب به روحانی گفت «در زمان انقلاب و جمهوری اسلامی ایران کسی که شخصیت برجسته کشور حساب می شود می گوید مشروعیت حکومت علی(ع) به رأی مردم بود و جلوتر از آن حق نداشت بر مردم حکومت کند و خود حضرت گفته هرچه مردم بگویند و مردم به هرکس رأی بدهند رأی امام نیز اینگونه است. حضرت فرمودند «مسلمانان بعد از پیامبر با هم اختلاف کرده و نزاع پیدا کردند، هرگز به ذهن من خطور نمی کرد که بعد از پیامبر من را بگذارند و به سراغ کس دیگری بروند، هیچگاه خیال نمی کردم عرب چنین کاری کند، ناگاه دیدم مردم با کسی بیعت کردند» آیا این یعنی علی(ع) فرموده مردم به هرکس رأی دهند من هم همان کار را می کنم؟» (اینجا)
واکنش علیه بیانیه‌ها
در حالی این انتقادات علیه روحانی ادامه داشت که رئیس جمهوربار دیگر در مراسم افطاری با روحانیون، به انتقادات واکنش نشان داد و با ذکر مصداق و مثال، در پاسخ به منتقدانش گفت: «ولی فقیه با رأی خبرگان، حکومت در دست می‌گیرد، مگر قبلا ولایت ندارد؟ دارد؛ اما اگر بخواهد حکومت تشکیل دهد و بر مردم فرمانروایی کند، بسط ید می‌خواهد. بدون بسط ید نمی‌شود. با دعوت مردم است که می‌آید...» او با اشاره به اینکه اینها دو مقوله هستند چرا خلط می‌کنیم، افزود: «خیلی روشن است. منتها برای اینکه نسل جوان و جامعه این واقعیات را کاملا لمس و درک کند رسالت و مسئولیتش با روحانیت عزیز ماست که این حقایق را تبیین کنند.» (اینجا)
جامعه مدرسین هم وارد میدان شد
توضیحات تکمیل کننده روحانی گویی برای منتقدانش راضی کننده نبود و شاید چندان هم عجیب نبود که بعد از موضع گیری های آیت الله احمد جنتی و آیت الله مصباح یزدی، یکی دیگر از روحانیون منتقد رییس جمهور هم وارد میدان شود و درباره اظهارات اخیر رییس جمهور واکنش نشان دهد؛ این روحانی کسی نبود جز آیت الله محمد یزدی که در بیانیه جامعه مدرسین حوزه علیمه قم که به امضای او رسیده بود، تاکید کرده بود«... تفسیر به رأی بخشی از سیره و احادیث ائمه اطهار جفای بزرگی به فرهنگ و اعتقادات شیعی و اسلامی است. نباید با بیانی شبهه‌انگیز و ناقص به تحلیل و تفسیر گزاره‌های دینی و تاریخی پرداخت. آنچه در سقیفه، در حکمیت و قصه صلح امام حسن (علیه‌السلام) اتفاق افتاد نیز تحمیل‌گری و ظلم به ولی خدا بود. آیا باید آن جفا و تحمیل، حیله‌گری و تزویری که مردم را از حق برخورداری از رهبری و ولایت و امامت الهی محروم کرد، رأی مردم تفسیر کرد و آن را به معصوم نسبت داد؟...»
حجت الاسلام کاظم صدیقی امام جمعه موقت تهران هم در انتقاد به اظهارات رییس جمهور گفت: «ولایت امری شوخی نیست و اینگونه نیست شخص به هر ترفندی رای آورد و بگوید ما ولی هستیم چون مردم به ما رأی دادند.» (اینجا)
حمایت از حسن روحانی
اما اگر اظهارات حسن روحانی منتقدان همیشگی اش را داشت، حامیانش باز هم از او حمایت کردند، علاوه بر کاربران فضای مجازی که با هشتگ هایی مانند «رای مردم» به حمایت از رییس جمهور پرداختند، بعضی از چهره های سیاسی و رسانه ها هم به این موضوع واکنش نشان دادند.
علی مطهری، نائب رئیس مجلس شورای اسلامی یکی از این چهره ها بود که با اشاره به اظهارات اخیر رئیس جمهور گفت: «مشروعیت امامت به معنی مورد نظر شیعه، از ناحیه خدا و رسول خداست، اما شرط تحقق یک شاخه آن یعنی زعامت سیاسی و رهبری جامعه، رای و نظر مردم و به عبارت دیگر مقبولیت شخص امام نزد مردم است.» (اینجا)
رسانه های نزدیک به طیف آیت الله هاشمی رفسنجانی هم با انتشار خطبه ای از او در یکی از نماز جمعه ها در ۳۴ سال قبل نوشتند که او در این خطبه به مهم ترین شبهه درباره رابطه حکومت اسلامی و رای مردم پاسخ داده است؛ آنجا که آیت الله می گوید «امام به حق، تکیه‌گاه این انقلاب را مردم تشخیص دادند و این نه امام است بلکه اسلام است که چنین خواسته و این قرآن است که چنین خواسته که حکومت پایه اصلی‌اش را باید از افکار مردم بگیرد.» (اینجا)
روزنامه جمهوری اسلامی هم در یادداشتی هرچند تذکراتی به حسن روحانی داد اما با بیان اینکه از بزرگان این انتظار وجود دارد که هنگام مواجهه با اینگونه ابهامات قبل از آنکه دغدغه خود را مطرح کنند، از شخص رئیس‌جمهور در یک تماس تلفنی توضیح بخواهند، نوشت که با عمل به این شیوه، راه بر سوءاستفاده گران نیز بسته می شود. (اینجا)
حجت الاسلام دری نجف آبادی هم در گفت وگو با خبرآنلاین در این باره گفت: «نسبت به جمهوری اسلامی ایران و نقش و جایگاه مردم و مردم سالاری دینی و رای مردم در تمامی سیستم های حکومتی اعم از مستقیم و غیر مستقیم بر مبنای اسلام و ولایت فقیه نیز نباید تردید کرد.» (اینجا)
فصل الخطاب، نظر امام و رهبری
واکنش ها ی انتقاد آمیز و حمایتی از رییس جمهور در حالی در چند روز گذشته ادامه داشته است که او در صفحه اینستاگرام خود ویدئویی از اظهارات رهبر انقلاب در نماز جمعه ای منتشر کرده است که در این کلیپ رهبر انقلاب می فرمایند: «اگر مردم زمامدارای را قبول نکردند، خانه‌نشین میشود زیرا مشروعیت ولایت و حکومت به بیعت مردم وابسته است»
همچنین بعضی رسانه‌ها هم به استفتای مجلس از بنیان گذار جمهوری اسلامی اشاره می‌کنند؛ استفتایی که در آن، نمایندگان امام در دبیرخانه ائمه جمعه، می‌پرسند: «در چه صورت فقیه جامع‌الشرایط بر جامعه اسلامی ولایت دارد؟ ایشان در پاسخ، فتوایی که صادر می‌کنند این است: « ولایت در جمیع صور دارد. لکن تولی امور مسلمین و تشکیل حکومت بستگی دارد به آرای اکثریت مسلمین که در قانون اساسی هم از آن یاد شده است و در صدر اسلام تعبیر می‌شده به بیعت با ولی مسلمین.»
بعد از واکنش اینستاگرامی حسن روحانی بود که کانال تلگرامی سایت رهبر معظم انقلاب بخشی از بیانات معظم له درباره نقش مردم در حکومت که در سال 1366 ایراد شده است، را منتشر کرد و در آن نوشت: «در مورد امیرالمؤمنین علیه‌السلام آیا ولایت ناشی از نصب الهی است یا منوط به رأی مردم است؟ به عبارتی دیگر آیا پذیرش و رأی مردم در مشروعیت و حقانیت حاکم اسلامی دخالت دارد؟ در اسلام به نظر مردم اعتبار داده شده است؛ رأی مردم در انتخاب حاکم و در کاری که حاکم انجام میدهد، مورد پذیرش قرار گرفته است.» (اینجا) و (اینجا)
به نظر می رسد با انتشار اظهارات مقام معظم رهبری درباره جایگاه رای مردم در نظام اسلامی، منتقدان حسن روحانی که این روزها بیشتر از هر روز دیگری به او می تازند، متوجه نزدیکی دیدگاه رئیس جمهور با آنچه نگاه امام و رهبری به رای مردم بوده، شده اند. دیدگاهی که می تواند فصل الخطاب اظهارنظرهای متفاوت نسبت به جایگاه رای مردم در حکومت است باشد.
29219
نظر شما