به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در این نشست مهدی حجت کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به اینکه مجموعه آثار باقی مانده از گذشتگان جنبه مادی و معنوی دارد، گفت: میراث فرهنگی همواره مسئولیتش به عهده عموم مردم بوده و واقعا NGO ها در این زمینه فعالیت های بسیار خوبی انجام داده اند. به این جهت تجمیع مجموعه NGO ها چه در حوزه محیط زیست و چه در حوزه میراث فرهنگی و فعالیت آنها به گونه ای است که پایه های نگهداری، حفاظت و ارج گذاری به میراث طبیعی و فرهنگی را فراهم کند. مجموعه آثار باقی مانده از گذشته ها اعم از آنچه که جنبه معنوی و مادی دارد، از بناها و اشیای تاریخی تا آنچه که ما به عنوان میراث معنوی از آن یاد می کنیم، آداب و رسوم و مجموعه اعتقادات همه اینها محصول زندگی مردم این سرزمین در طول تاریخ است.
او گفت: مجموعه آمیخته های گذشتگان و آثاری که بجای گذاشته اند، تکامل می بخشد و به نسل های بعدی منتقل می کند. ما امروزه در این سرزمین نقطه ای در انتهای خطی هستیم که آنها ترسیم کردند. ذوق، سلیقه و گرایش و طبع ما مبتنی بر مجموعه آن چیزی است که گذشتگان در اختیار ما قرار داده اند و اتفاقاتی که در طول تاریخ بر سرزمین گذشته است و مجموعه باورهایی که انتخاب کرده ایم و با آنها زندگی می کنیم ساخت و بافت پیدا کرده است.
حجت گفت: بدون توجه به میراث فرهنگی طبیعتا خودمان را از دست خواهیم داد، اینکه می گویند میراث فرهنگی «سند هویت ماست، سند کیستی ماست» یعنی اینکه ما بدون آن در حقیقت نمی توانیم خودمات را دریابیم و متوجه شویم. طبیعتا با این روال اگر کسی خودش را نشناسد نمی تواند برنامه ای هم برای آینده خودش رقم بزند. هرکسی بر اساس نقاط قوت و ضعف خودش تعیین می شود، البته کتمان نمی کنم هر آنچه که از گذشته است، نقاط قوت است. ما نقاط ضعف تاریخی هم داریم. ولی همه نقاط از راه آثار باقیمانده از گذشته ارتقا پیدا می کند و امروز کسی در دنیا موفق است که بداند چه نقاط قوت و ضعفی، چه قابلیت هایی و... دارد. در نتیجه برای فهم اینکه، بدانیم چه هستیم، نیازمند آنیم که به مجموعه آثار میراث فرهنگی و طبیعی مراجعه کنیم و آنها را سند موجودیت امروز خودمان قرار دهیم.
او با اشاره به اینکه زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شد، شعار اصلی نه شرقی نه غربی بود، گفت: این شعار به این معناست که مثل شرقی و غربی نمی خواهیم باشیم. پس سوال این است که مانند کی باشیم؟ ما می خواهیم مثل خودمان باشیم. باید برگردیم به اصل خودمان و مجموعه آثار فرهنگی و طبیعی که از گذشتگان باقی مانده است. بنابراین اگر قرار است برنامه ای برای موفقیت امروز و فردای ما وجود داشته باشد، مهم تر و عظیم تر از مجموعه آثار باقی مانده از گذشتگان، ثروتی بهتر از این متسوق نیست.
او در ادامه گفت: هیچ قابل مقایسه نیست، ثروت مادی و معنوی و آنچه که برای آینده جهان که میراث فرهنگی کشور در اختیار ما قرار می دهد، در مقایسه با معادن نفت و مجموعه داشته هایی که در این جهت داریم. تاریخ نشان می دهد اگر از موارد جزئی و فرعی عبور کنیم آنچه را که به عنوان ثروت حقیقی این کشور تصور می شود در واقع داشته های تاریخی است. همه معارفی که از گذشته باقی مانده است هیچ استثنایی نیست) از دیروز تا اول تاریخ زندگی کردیم و تمام آثار در اختیار قرار گرفته است. نهج البلاغه، صحیفه سجادیه، مثنوی مولوی، دیوان حافظ، مسجد شیخ لطف الله، تخت جمشید و ... نمونه آثاری است که توسط ایرانیان در طول این زمان به وجود آمده اند و آیینه ای هستند که کیستی ما را منعکس می کند.
لزوم توجه دولت به میراث فرهنگی و طبیعی
حجت با اشاره به اینکه از دست رفتن آثار در واقع از دست دادن موجودیت حقیقی ماست، گفت: بنابراین باید توجه ویژه ای به این آثار شود. دولت به جهت گرفتاری ها در مسائل سیاسی و قدرت فوق العاده زیادی که در اطرافش هست و با توجه به دقتی که باید در گشودن گره ها از نقطه نظر بی المللی که وجود دارد، تلاش کند. در عین حال وضعیت به ارث رسیده اقتصادی که در کشور وجود دارد به اندازه ای مشکل و خطیر است که توجه بسیار زیاد دولت را به خودش معطوف کرده است. بنابراین روشن است که اکنون مقداری از مباحث مربوط به میراث فرهنگی و طبیعی ما مقتول واقع شود و آن میزان از توجه لازم و شایسته ای به این حوزه نشود.
حجت گفت: مخاطراتی که در این حوزه وجود دارد را باید به جدیت پیگیری کنیم و در مقابل آن بایستیم. تقریبا در همه زمینه ها مخاطرات داریم و دچار مشکل هستیم. بناهای تاریخی در حال از بین رفتن هستند و طبیعتا دولت امکان مالی رسیدگی به آنها را ندارد و برای اقدامات لازم برای حفظ و نگهداری آنها وجود ندارد. با این حال مرتب پیشنهاد این هست که بخش خصوصی یا شهرداری ها مسئولیت آنها را به عهده بگیرند در حالی که اگر کسی هم این کار را انجام دهد اون هدف فرهنگی که مورد نظر است، انجام نخواهد شد.
مقابله با کاوش ها و حفاری های غیرمجاز
حجت گفت: هزاران هزار تپه های تاریخی که بالغ بر نیم میلیون آنها شناسایی شده است، اینها همه در معرض کاوش های غیر مجاز قرار می گیرد و مرتب مورد حفاری غیرمجاز است و طبیعتا قوانین و روشن نبودن نحوه مبارزه با این افراد وجود ندارد. حتی سایت هایی وجود دارد که فلزیاب و کتابچه حفاری هم تبلیغ می کنند، که مقابله با آنها هم امکان پذیر نیست.
حجت با بیان اینکه وضع میراث فرهنگی آنقدر روشن نیست که چگونه برای فعالیت های آسیب شناسی الحاق شود، گفت: حفاظت از بنای تاریخی باید کاملا جدی باشد. مباحث معنوی ما امروزه بیشتر به ثبت آنها توجه می شود. وقتی اسم یک عنصر فرهنگی، یک آیین، یک هنر و... جز میراث معنوی به ثبت می رسد این مشکلی را حل نمی کند، ثبت یعنی تثبیت کردن یک امر. اما در جهت بقای آن چه کاری انجام می شود؟ اینکه فقط اسمش ثبت شود گره ای از کار باز نمی کند.
حجت تأکید کرد: از نظر امکانات مالی و از نظر قوانین، باید دست قوه مجریه و قوه قضاییه باز باشد، برای اینکه تجاوزات به این آثار را محدود کند. اکنون وضعیت مطلوبی در حوزه میراث فرهنگی نداریم. در حقیقت با سرعت به سمتی پیش می رویم که نسل آینده شاهد آثار میراث فرهنگی و طبیعی ما نخواهند بود.
حجت با اشاره به اینکه راه برون رفت از این قضیه و ریشه ای ترین راه این است که باید در قوه مقننه قوانینی وضع شود، گفت: قوه مقننه باید قوانینی وضع کند که هم دست قوه مجریه و هم قوه قضاییه را باز کند، برای اینکه هر دو کمک کند برای صیانت از میراث فرهنگی. در قوه مجریه این قوانین است که اعتبارات مالی را فراهم می کند و قوانین اجازه می دهد و تعیین می کند که چه زمانی، چه ارگانی باید قصد ورود داشته باشد. وضع شدن این قوانین خیلی مهم است.
نقش قانون گذاری در صیانت از میراث فرهنگی
بنیان گذار سازمان میراث فرهنگی در ادامه گفت: امروزه بسیاری از نقص قوانین مربوط به نوع تنبیهات حداقلی است که در مورد جرم های مربوط به میراث فرهنگی وجود دارد، مخصوصا در مورد اشیایی که خارج یا منهدم می شوند. توجه داشته باشیم که نقش قانون گذاری در صیانت از میراث فرهنگی فوق العاده مهم است و کاری کاملا زیربنایی است.
حجتی با اشاره به اینکه آمارها نشان می دهد که نماینده های مجلس باید مدافع میراث فرهنگی و طبیعی باشند، گفت: نمایندگانی که اکنون وارد مجلس می شوند باید افرادی باشند که در حوزه میراث فرهنگی و طبیعی آگاهی لازم داشته باشند، محیط زیست و میراث فرهنگی اگر هم گاهی در مجلس شورای اسلامی مورد عنایت قرار می گیرند نه از سر عمق آگاهی نمایندگان، بلکه از جهت ایجابات و ضرورت های مقطعی است. همانطور که در بحران های آلودگی هوا و کم شدن آب شاهد هستیم، میراث فرهنگی و محیط زیست اکنون در شرایط بدی قرار دارند، به گونه ای که شماری از کارشناسان برجسته این حوزه عنوان می کنند که ما آخرین نسلی هستیم که برخی از این یادگارهای گران سنگ را می بینیم.
ناسازگار بودن ۳ حوزه در کنار هم
کارشناس میراث فرهنگی در پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی درباره اثرات منفی در حوزه میراث فرهنگی گفت: با توجه به اهمیت فوق العاده ای که میراث فرهنگی دارد، تاکنون فراکسیونی در مجلس برای میراث فرهنگی تشکیل نشده است. یک فراکسیونی هم که تشکیل شده مربوط به گردشگری است در حالی که بنیان گردشگری «میراث فرهنگی» است و باید در این زمینه اقداماتی انجام شود که گردشگری به طور حقیقی بتواند بچرخد و فعالیت داشته باشد.
او گفت: عدم توجه به قوانین که بتواند جلوی خروج آثار از ثبت را بگیرد. یا فرض کنید قوانینی که بتواند دست سازمان میراث فرهنگی را برای حفاظت بیشتر از آثار و تپه های تاریخی باز کند. یا مهمتر از همه مسئله بودجه سازمان می تواند داشته باشد که طبیعتا خیلی مؤثر است و مهمتر خود سازمان که الان ترکیب شده از سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری که این ۳ تا حوزه باهم ترکیب شدن و ترکیب نامتناسبی به وجود آورده است. البته بعضی از افراد در مجلس توجه به این موضوع ناسازگار بودن سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کرده اند ولی به هیچ نتیجه ای نرسیده است و عملا این سازمان ۳ پاره است و تکلیف آنها نسبت به هم مشخص نیست، این درحالی است که همچنان به همین روال ادامه حیات می دهد.
اهمیت میراث معنوی در جامعه
حجت گفت: روح یک ملت با میراث معنوی زنده است و تفدیه می شود. توجه به آن می تواند موجب نشاط، حرکت و امیدواری، باور به خود شود. همه ارزش های اجتماعی و اخلاقی که جامعه را به یک حرکت مثبت باز می دارد به عنوان میراث معنوی تلقی می شود. بنابراین اگر قرار باشد نسیت به مجموعه مباحیث فرهنگی در حوزه معنوی توجه خاص شود خود به خود یک حرکتی در جامعه از نقطه نظر معنوی شروع می شود.
او گفت: برای مثال اگر به میراث معنوی توجه داشتیم نباید با ساخته شدن یک سریال توسط کشور همسایه نگران شویم و اینکه جوانان از راه به در شوند. در حقیقت میراث معنی ما ریشه های درخت معنویت جامعه است . اگر درختی ریشه هایش محکم باشد در مقابل هر بادی می تواند بایستند ولی اگر ریشه هایش سست باشد به سرعت از بین می رود و سرنگون می شود. لذا نسبت به کارهایی که دشمنان انجام می دهند یا رسانه های بین المللی علیه ما می کنند، یا فساد و فحشا و مسائل مختلفی در سطح جهان گسترش پیدا می کند باید مقاومت کرد باید جوانان را با مباحیث معنوی جامعه آشنا کنیم و اگر آشنا شوند هرگز پایشان نمی لغزد و از اصل خودشان دور نمی شوند.
در ادامه نشست سخنگوی پویش پاسداری به بیانیه اعلام موجودیت پویش پاسداری از میراث فرهنگی و طبیعی پرداخت.
متن بیانیه به این شرح است:
از آن‌جا که در این سال‌ها اهمیت نگاه‌داشت میراث فرهنگی و محیط‌زیست در میان رقابت‌های سیاسی نادیده انگاشته شده است به‌طوری که نه تنها زیست‌بوم ما و یادگارهای گرانقدرِ نیاکانی آسیب‌هایی جدّی و جبران‌ناپذیر دیده‌اند بلکه در شرف نابودی کامل قرار گرفته‌اند، و با توجه به جایگاهِ مهم و بی‌همانند نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این زمینه... ما ــ گروهی از کنشگران حوزه‌های میراث فرهنگی و محیط‌زیست ــ برآنیم در انتخابات پیش روی این مجلس به پشتیبانی از نامزدهایی بپردازیم که:
۱. پیشینه‌ی دفاع و پشتیبانی از میراث فرهنگی و زیست‌بوم را داشته باشند.
2. برای این حوزه‌ها دارای برنامه باشند یا آمادگی تنظیم برنامه‌هایی در این خصوص را داشته باشند.
3. تعهدهای همکاری با ما را بپذیرند.
مرام‌نامه ما
ـ باور به تأثیر و اهمیتِ رای.
ـ باور به توسعه‌ی پایدار (بهبود یا دست‌کم نگاه‌داشتِ محیط‌زیست در طرح‌های عمرانی).
ـ باور به پاسداری از داشته‌های تمدنی (میراث فرهنگی، میراث معنوی، صنایع دستی، هنر، زبان فارسی [ضمن توجه به زبان‌های قومی و محلی]،...).
ـ در نظر داشتن و اهمیت دادن به حوزه‌ی فرهنگی ايران (حوزه‌ی برپایی جشن نوروز) در فرهنگ و سیاست خارجی، و تلاش برای بهبود پیوندها در این حوزه.
ـ برتری دادن منافع ملی بر منافع شخصی و اعمال نکردن سلیقه‌های سیاسی ـ حزبی ـ جناحی ـ قومی در مسائلِ کارشناسی.
از همه کسانی که در این راه همگامِ ما هستند دعوت می‌کنیم به «پویش پاسداری از ميراث فرهنگی و طبیعی» بپیوندند.
۴۷۲۳۶
نظر شما