محمّد درویش

عربستان سعودی، به عنوان بزرگترین و ثروتمندترین کشور خاورمیانه، امروز بیش از هر زمان دیگری از پاشنه آشیلش رنج می­ برد؛ پاشنه آشیلی که ممکن است نه تنها بسیاری از برنامه­های بلندپروازانه این کشور را آشکارا به مخاطره بیاندازد، بلکه تنش های اجتماعی گسترده ای را در سراسر خاکش دامن زده و بر موج نارضایتی ها از این رژیم پادشاهی بیافزاید.

وضعیت به گونه ای است که میزان منابع آب شیرین در دسترس این کشور هم اکنون به پایین ترین مقدار خود، یعنی یک میلیارد متر مکعب در سال کاهش یافته است؛ در حالی که نیاز جمعیت 28 میلیون نفری این کشور، دست کم، دو نیم برابر این مقدار است[1]. به دیگر سخن، با شکست برنامه­های دولت سعودی در نمک زدایی از آب و کاهش چشمگیر اندوخته های آب فسیلی این کشور، حالا نه تنها سعودی ها آبی برای تأمین نیازهای بلندپروازانه خود در تولید و خودکفایی محصولات کشاورزی ندارند، بلکه حتی از کمینه آب شرب مورد نیاز شهروندان شان هم محروم مانده اند.

شرایط بحرانی عربستان در جهانی رخداده که پیوسته از جنگ و مناقشات بر سر آب، به عنوان مهم ترین چالش پیش رو یاد می شود و عربستان در منطقه ای قرار گرفته که از این منظر، تنش آفرین ترین است. به نحوی که در طول پنج دهه گذشته، از حدود 37 برخورد خشن و مخاصمه آمیز که بین کشورها بر سر آب پدید آمده، فقط 7 مورد آن مربوط به خاورمیانه نبوده است.

این در حالی است که تنها در طول دهه نخست قرن بیست و یکم، به فهرست کشورهایی که مردمان شان با تنش آبی روبرو هستند، نام 24 کشور جدید هم افزوده شد که اغلب در خاور میانه استقرار دارند. گزارش سال 2007 بانک جهانی نیز از این منظر حایز اهمیت است که تأکید کرد: اندوخته های آب شیرین منطقه خاورمیانه به نسبت سال 1960 میلادی بیش از یک سوم کاهش یافته است. همان گزارش می­گوید جهانیان در طول 15 سال (1987 الی 2002) افزون بر 3 هزار و 807 میلیارد و 400 میلیون مترمکعب از اندوخته­های آب شیرین خود را از دست داده­اند. در حقیقت، مجموع ذخایر آب شیرین در خاورمیانه، عرصه­ای که 14 درصد سهم خشکی های جهان را به خود اختصاص داده، فقط 2 درصد است[2] و در این میان، کشورهایی نظیر عربستان، کویت، قطر و امارات متحده عربی، تقریباً تمامی آب­های موجود در آبخوان­ها و سفره­های آب زیرزمینی­ و حتا آب­های فسیلی­شان را مصرف کرده­اند[3]. به همین دلیل، چاره­ای جز استفاده روزافزون از آب شیرین کن های برقی و خورشیدی و روش های نمک زدایی از آب ندارند. روش بسیار پرهزینه­ای که منجر به انباشت زباله­هایی بسیار خطرناک از باقیمانده مواد موجود در این دستگاه­های آب شیرین کن می­شود که هنوز عملاً هیچ روش علمی و پایداری برای دفع بهداشتی یا بازیافت آنها ابداع نشده و اینک خبر می رسد که ادامه این برنامه ها با تردید جدی روبرو شده است.

بنابراین، اگر امروز خبر می رسد که بیش از یک سوم از شهروندان عربستانی از کمبود شدید آب رنج می برند، نباید شگفت زده شد که چگونه ممکن است در کشوری که میلیاردها دلار ثروت را سالانه از طریق فروش نفت و پذیرش گردشگر مذهبی جذب می کند، هنوز تأمین آب شرب، مهمترین مسأله و کابوس شاهزاده های سعودی باشد.

بلندپروازی های نابخردانه و آزمندانه و کوشش برای خودکفایی و حتی صدور گندم (بخوان خواب خرگوشی!)، باید هم که چنین عقوبتی را در پی داشته باشد؛ زیرا طبیعت با کسی شوخی ندارد! دارد؟

باشد که از سرنوشت عربستان عبرت گرفته و اجازه ندهیم تا چیدمان توسعه مان بدون توجه به ملاحظات بوم شناختی سرزمین، طراحی شده و به اجرا درآید.

* عضو هیأت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور

--------------------------------------------------------------------------------

[1] ماهنامه KWC – شماره 44 – آذر 1390.

[2] نی ریزی، سعید. 1381. بحران های بین المللی منابع آب، اهمیت آب در خاورمیانه. فصلنامه آب و فاضلاب، شماره 41.

[3] http://www.ensani.ir/storage/Files/20101103084852-192.pdf

 

45234

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 187392

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
4 + 2 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 11
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • کورش IR ۲۰:۲۱ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۰
    21 16
    یه سر به خودمان بزن !
  • محمود احمدی IR ۲۱:۰۸ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۰
    13 18
    سلام جناب درویش استفاده از عبارت آب های فسیلی از نظر علمی غلط است.آب قابلیت فسیل شدن ندارد.آب های زیر زمینی عبارت درست است. ترکیب سوخت فسیلی که برای ذغال سنگ و نفت و گاز بکار می رود به این دلیل است که این مواد واقعا فسیل گیاهان و موجودات دیگر هستند که قابلیت اشتعال دارند.با تشکر
  • محمد درویش IR ۰۸:۱۱ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۱
    20 1
    درود بر شما جناب آقای محمود احمدی. چه مرجعی گفته است که اصطلاح "آب های فسیلی " غلط است؟ مگر شما گزارش وزارت نیرو را با عنوان: "تدوین گزارش مقدماتی شناسایی آب‌های فسیلی" ندیده اید؟ http://www.sabainfo.ir/newsdetail-79589-20.html و یا با عبارت: "Fossil water" آشنا نیستید؟ در این باره می توانید گزارش ناسا را در باره آب های فسیلی لیبی بخوانید: http://www.nasa.gov/multimedia/imagegallery/image_feature_562.html یا به سایت اصلی آب فسیلی سر بزنید: http://www.fossilwater.ca/ سرفراز باشید و ممنون از توجه دیگر دوستان به محتوای این یادداشت.
  • بدون نام IR ۰۸:۳۶ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۱
    7 17
    لالایی واسه دیگران بلدی چرا خوابت نمی بره
    • نادر BE ۰۴:۵۵ - ۱۳۹۰/۰۹/۲۰
      7 0
      آقای بدون نام(باآدمهای بدون هویت یکم سخته صحبت کردن)ازوقتی که من جناب درویش رامیشناسم هموغم ایشان اطلاع رسانی درموردمشکلات زیست محیطی ایران است..شماهم شجاعتی بخرج بدید(درصورت افشای نامتان)تاببینیم چه کرده اید
  • بدون نام MY ۱۰:۴۶ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۱
    10 17
    شما نگران نباش با پول حجاج همه عربستان رو میتونند به بهشت تبدیل کنند. اگر لالایی بلدی برای گوش مسئولان خودمون بخون
    • بدون نام IR ۱۱:۳۳ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۸
      4 6
      پدر جان يه كم فكر كن بعد حرف بزن
  • بدون نام IR ۱۲:۲۵ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۱
    8 15
    یه سری به شهر های خودمون هم بزن استاد عزیز!!! ببین تو کشوری که این همه رودخانه و کوه و ... داره هنوز خیلی از مناطق شهری و روستایی کشور با تانکر آبرسونی می کنند!!!
  • محسن حیدری IR ۱۸:۱۳ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۶
    12 0
    درود بر شما. "اجازه ندهیم تا چیدمان توسعه مان بدون توجه به ملاحظات بوم شناختی سرزمین، طراحی شده و به اجرا درآید". خوزستان هم دستکمی از عربستان ندارد و عوارض سوءمدیریت در حوزه مدیریت آب را بخوبی نشان می دهد. خوزستان که روزگاری بهشت ایران بود، امروز نمایشگاه سوءمدیریت شده است
  • مهدیه GB ۱۱:۱۶ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۸
    12 0
    جناب "بدون نام" عزیز ! دوست داران طبیعت که دلشان برای قطره آبی و جنبش ذره ای می تپد ، هیچ گاه این گونه پیش داوری نمی کنند ... مهندس درویش به جرات می توان گفت یکی از فعالترین حامیان محیط زیست ایران است فقط اگر کمی به یاد محیط زیست بودید قطعا نام ایشان را می شنیدید ...
  • بهنام زردشت A1 ۱۱:۲۳ - ۱۳۹۲/۰۳/۰۹
    0 0
    ای کاش ماها هم می فهمیدیم که طبیعت با کسی شوخی ندارد