سرباز‌ها حق ازدواج ندارند

«بر اساس قانون تسهیل ازدواج جوانان باید سربازان متأهل دو برابر سربازان مجرد حقوق بگیرند اما چون اعتبار لازم تأمین نشده. . .» این تمام تسهیلاتی است که در قانون خدمت سربازی برای سربازان متأهل در نظر گرفته شده است. تسهیلاتی که حتی در قوانین طرح موسوم به خوشایندسازی خدمت سربازی ارائه شده از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم هیچ سهمی غیر از افزایش پرداخت کمک هزینه ندارد.

درحالی که یکی از بزرگترین دغدغه‌هایی که این روزها مدیران اجرایی کشور معضلی به اسم بالا رفتن میانگین سن ازدواج است و مدام مسئولان عالی‌رتبه کشور و بسیاری از ارگان‌های دینی از خطراتی می‌گویند که این افزایش سن ازدواج پیشروی جامعه قرار می‌دهد، به رغم این تأکید حداقل از نظر نظام وظیفه کشور، پسرهای سرباز حق ازدواج ندارند.

در همه طرح‌هایی که اداره کل مشمولان در راه تسهیل خدمت که برای موافقت به محضر فرمانده کل قوا فرستاده شده‌اند، کوچکترین سهمی را برای متأهلین به همراه نداشته است.

متأهل‌ها به کلی فراموش شده‌اند چون در زمان اجرای طرح غیرکارشناسی فروش خدمت سربازی تخفیفی 50 درصدی برای قیمت فروش خدمت به متأهل‌ها در نظر گرفته شده بود و این تخفیف بها باعث رواج پدیده‌ای شد به اسم «ازدواج‌های صوری». پس بر همین اساس به کلی متأهلین برای همیشه در قوانین تسهیل خدمت سربازی به فراموشی سپرده شدند. درحالی که طرح‌های ناموفقی چون معافیت «قد و وزن» یا معافیت کفالت راهی بود برای دور زدن قانون در سطحی وسیع‌تر از آنچه در طرح فروش خدمت اتفاق افتاد اما این مانع فراموش شدن راه‌های معافیت نشد.

هر سرباز متأهل در زمان اعزام به یگان خدمتی مانند همه سربازان عادی باید در لوحه‌های نگهبانی حاضر باشد و گاه اگر به لطف مصوبه‌های درون پادگانی شامل فرجه‌ای شود شاید بخشی از روزهای موظفش برای حضور در لوحه نگهبانی کم شود اما به طور متوسط هر سرباز عادی متأهل باید 7 شب را در پادگان خدمتی خود باشد. این تعداد برای سربازان مجرد نزدیک به 10 شب است. این تعداد موظف برای افسران وظیفه متأهل هم فارغ از مقاطع تحصیلی شان نزدیک به 2 تا 3 شب در ماه است که گاه افزایش پیدا می‌کند.

آنچه به یک سرباز متأهل تحت عنوان کمک هزینه سربازی پرداخت می‌شود رقمی در بالاترین سطح برای دارندگان مدرک دکترای تخصصی کمتر از 80 هزار تومان است. ساعات موظف روزانه حضور هر سرباز در این دوره 14 تا 17 ماهه از ساعت 7 صبح تا 14 است.

حال بیایید این شرایط را بر اساس حقایق موجود برای یک زندگی زوج جوان مقایسه کنیم. 80 هزار تومان در ماه برای دو نفر در ازای ساعت پیک کاری. این اتفاقی است که در 17 ماه برای زندگی زوجی می‌افتد که همسر خانواده، سرباز است. اگر این سرباز ساعت 14 پادگان را ترک کند در خوشبینانه‌ترین حالت بدون در نظر گرفتن مشکلاتی چون دوری راه و چشم پوشی از ترافیک تهران شاید بتواند در ساعت 15 در محل کار خود حاضر باشد. او با این شرایط شانس بالایی برای داشتن کاری مناسب ندارد.

این یعنی تنها سربازانی حق ازدواج را دارند که پدرانی پولدار داشته باشند تا نخواهند هزینه کرایه خانه را بدهند و البته این قدر صرفه جو و ساده زیست باشند که بتوانند در شرایطی که خط فقر در سراسر کشور درآمد 400 هزار تومانی برای هر خانوار است، بتوانند با مدرک دکترای تخصصی با 80 هزار تومان زندگی کنند و هرچه مدرک تحصیلی شان پایین‌تر بود، مبلغ خالص دریافتی‌شان به سوی درآمد ماهانه 40 هزار تومانی، کاهش یابد.

بر اساس آخرین آمار اعلام شده رسمی سن میانگین ازدواج در پسران از مرز 26 سال گذشته، آماری که آن را زنگ خطری برای جامعه سنت گرای ایران می‌دانند. در شرایطی که سطح تحصیلات متوسطه حالا دیگر برای جوانان ایرانی از سیکل در سال‌های اواسط دهه 60 به کاردانی و لیسانس در اواخر دهه 80 رسیده است. یعنی هر فرزند ذکور خانواده‌های ایرانی به طور متوسط در سن 23 سالگی تازه با فراغت از تحصیلات به عنوان نیروی کار لقب می‌گیرد. او حالا برای ورود به بازار کار باید دوره یک ضرورت سربازی را پشت سر بگذارد که سن این جوان را در خوشبینانه‌ترین حالت به 25 سال می‌رساند. جوانی که بخواهد زندگی را بی‌اتکا به والدین شروع کند بی‌شک به زمانی بیش از 3 سال برای ساخت حداقل شرایط زندگی نیاز دارد. اگر هم در سالهای دانشجویی تصمیم به ازدواج بگیرد باید این حقیقت را بپذیرد در بازه‌ای حداقل 17 ماهه نمی‌تواند هیچ انتظاری برای ساخت زندگی داشته باشی چون اراده بر این است که یک سرباز متأهل هیچ تفاوتی با دیگران ندارد.

قانون جدید برای تسهیل خدمت سربازی را بار دیگر مرور کنیم؛ فرزندان ذکور سوم از خدمت معاف شوند، تسهیلات ویژه برای معافیت دامادهای ایثارگران و. . . بی آنکه کوچکترین تسهیلی برای متأهلین در نظر گرفته باشد.
همه آنچه از سوی نمایندگان محترم مردم و مدیران تصمیم‌ساز در رابطه با خدمت سربازی به عنوان یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی زوج‌های جوان ارائه می‌شود حکایت از این حقیقت دارد که قرار نیست گامی برای کمک به زوج‌های جوان برداشته شود انگار این یک خواست از سوی مدیران حاکم است که جوانان قبل از انجام دوره ضرورت سربازی گامی به سوی تشکیل خانواده بر ندارند.