مینا علی اسلام: سازمان کنفرانس اسلامی این روزها شاهد تحولاتی گسترده در جهان اسلام و منطقه خاورمیانه است. طی چند ماه اخیر روزی بدون اخبار حساس از داخل کشورهای اسلامی سپری نمی شود. این کشورها برای اولین بار در قرن حاضر دستخوش تغییرات سراسری شده یا در آستانه وقوع این تحولات هستند.
در این میان سازمان کنفرانس اسلامی به عنوان دومین سازمان مهم و تاثیرگذار بین المللی پس از سازمان ملل چه نقشی را ایفا می کند و چه ابزارهایی برای همراهی با موج تغییرات در کشورهای اسلامی در اختیار دارد.ا ین ها سوالاتی است که در گفت و گوی خبرآنلاین با حمیدرضا دهقانی، سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان کنفرانس اسلامی بررسی شده است که در ادامه می آید:
در جریان تحولات پی در پی خاورمیانه سازمان کنفرانس اسلامی چه نقشی بازی می کند؟ آیا این سازمان بی طرفانه به تحولات می نگرد یا با مسئولیت روند تحولات را پیگیری کرده و برنامه ریزی می کند؟
تحولات اخیر در منطقه و شمال آفریقا تحولات بسیار مهم و سرنوشت سازی برای کشورهای منطقه و جهان است. همه کشورهایی که تحولات سیاسی اخیر در آن رخ داده و یا در حال وقوع است و شاهد تحولات هستند عضو سازمان کنفرانس اسلامی می باشد. بنابراین به طور طبیعی تحولات اخیر منطقه بر آن تاثیر مستقیم داشته و برایش اهمیت زیادی دارد.
البته می دانید که یک سازمان بین لمللی از خود اراده‌ای برای ایفای نقش و وظیفه ندارد و این مجموع اعضاء و کشورهای عضو هستند که نوع تصمیم و نقش آن را تعیین می کنند و البته در این میان کشورها و بازیگران اصلی (موسسین، پرداخت کننده های حق سهم بیشتر و کشور مقر سازمان) و در مواردی اعضای دبیرخانه و بو یژه شخص دبیرکل؛ در هدایت مسیر سازمان نقش موثری دارند.
سازمان کنفرانس اسلامی در واقع با هدف حمایت از قدس شریف در سال 1969 تاسیس شد. در این تاریخ بدنبال آتش زدن قدس شریف توسط صهیونیست ها، برخی سران کشورهای اسلامی از جمله ایران جلسه ای را در مغرب تشکیل دادند و با ادامه این جلسات در کشورهای اسلامی دیگر سازمان تاسیس شد. البته نوعی رقابت بین موسسین سازمان که اغلب از پادشاهان جهان اسلام مانند پادشاه عربستان، پادشاه ایران، پادشاه مغرب و پادشاه اردن و ... بودند و برخی سران کشورهای عربی مانند جمال عبد الناصر نیز در تاسیس سازمان دخیل بود. اگرچه سازمان کنفرانس اسلامی نیز مانند سایر سازمان های بین المللی و منطقه ای در دوران حیات خود دارای فراز و نشیب بوده است اما در مجموع این سازمان از زمان تاسیس تا امروز همگام با تحولات منطقه ای جهانی از لحظ کمی و کیفی رو به رشد بوده است. اعضای آن از 22 کشور در سال 1969 به 57 کشور رسیده است، بیش از 13 کشور و سازمان عضو ناظر سازمان شده اند. تعدادی زیادی نهاد/سازمان تابعه، وابسته و تخصصی در حوزه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، علمی و تحقیقاتی ایجاد نموده است. که ممکن است این تعداد افزایش یابد و هم از حیث مسئولیت و وظیفه، فعالیت های متعددی را عهده دار شده است. حوزه فعالیت آن نیز به تبع تحولات جهانی گسترده شده و در زمینه های توسعه اقتصادی و گردشگری، کاهش فقر، مبارزه با اسلام ستیزی و ... فعال است. این سازمان در سال 2005 برنامه عمل ده ساله خود را در اجلاس سران مدون نموده و در حال اجرای آن می باشد و در سال 2008 نیز منشور خود را باز نگری کرده است. در همین راستا نیز در حال ساختار سازی و ظرفیت سازی در سازمان و کشورهای عضو می‌باشد.
این سازمان در تحولات اخیر نیز در حوزه های مختلف بین‌المللی به ویژه امور بشر دوستانه، مساعی جمیله و کاهش تنش بین کشورها تلاش کرده به ایفای نقش بپردازد. به علاوه در مواقع بحرانی نیز با صدور بیانیه‌هایی طرفین دعوا را به خویشتن داری، صبر، قانون مداری و رعایت حقوق بشر و قواعد دموکراسی و پرهیز از خشونت دعوت نموده است. به نظر می‌رسد سازمان کنفرانس اسلامی در آینده هم از رشد کمی و کیفی برخوردار بوده و همچنان روند تکاملی خود را ادامه دهد. بویژه که مطالبات مردم در سطح کشورهای اسلامی افزایش یافته و این مطالبات ناشی از آگاهی مردم و تغییر نگرش آنها به زندگی و اداره سیاسی و اجتماعی و اقتصادی کشورهایشان برمی گردد. در نتیجه به موازات افزایش ابزار و وسایل ارتباط جمعی و بویژه پیدایش برخی ابزارهای نوین در اطلاع رسانی، آگاهی به همراه مطالبات جدید در میان مردم کشورهای اسلامی شکل گرفته که دولت های منطقه باید به این مطالبات توجه داشته و پاسخ مناسب را ارائه دهند. سازمان هم باید هم پای مردم و دولتهای اسلامی مطالبات مردم کشورهای اسلامی و به طور کلی مسلمانان را در سطح جهان همراهی کند و قادر به پاسخ گویی مناسب باشد.
آیا در شرایط کنونی سازمان توانسته است شأن خود را به شکلی که شما توضیح دادید در جریان تغییرات رو به افزایش سیستم های حکومتی کشورهای عربی حفظ کند یا خیر؟
طبیعی است که همچنان که مردم ابزارهای نوینی را برای طرح مطالبات خود بدست آورده اند و از دولت های خود پاسخ گویی صحیح به مطالبات مطرح شده را می خواهند، دولت ها هم در تلاش برای کسب توانایی های جدید برای پاسخ گویی به مطالبات مردم هستند. سازمان کنفرانس اسلامی نیز که نهادی برخواسته از اراده دولت های اسلامی است متاثر از این تحولات خواهد بود و در صدد است که نقش فعالتر و رو به جلویی در سطح بین الملل ایفاد نماید. همانطور که گفته شد این سازمان در حال ساختار سازی و ظرفیت‌سازی برای تحقق اهداف منشور خود و برنامه عمل ده ساله است و تحولات اخیر باعث شده است که سازمان برای همگامی با تحولات و تسریع در برنامه ها تلاش بیشتری نماید و جویای نقش فعالتری باشد. تلاش سازمان برای تسریع در اجرایی شدن کمیسیون مستقل دائمی حقوق بشر اسلامی، توسعه هماهنگی و همکاریهای امور بشر دوستانه، ایجاد دفاتر بین المللی و منطقه ای از جمله تلاش های سازمان برای عقب نماندن از تحولات و پاسخ گویی به نیاز های جهان اسلام است. اما سازمان به تنهایی نمی‌تواند پاسخگوی مطالبات باشد و روند تغییرات در منطقه و یا همبستگی و انسجام اسلامی را مدیریت کند. مگر آنکه دولت های عضو همکاری کنند. به بیان دیگر همکاری همه کشورهای عضو بطور کلی و همکاری و هماهنگی کشورهای کلیدی سازمان بخصوص جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، عربستان سعودی، مصر، مالزی،سنگال و پاکستان و برخی دیگر از کشور ها می تواند باعث رونق نقش کلیدی سازمان در منطقه و در سطح بین‌المللی شود.
به این ترتیب در آینده شاهد خواهیم بود که سازمان هم پای تحولات منطقه دستخوش تغییرات خواهد شد تا متناسب با شرایط جدید خود را آماده کند. اما این تغییرات بسته به زمان انتقال خواسته ها از مردم به دولتها و از دولتها به سازمان طول خواهد کشید و روندی زمان‌بر است.
اشاره داشتید که سازمان کنفرانس اسلامی برخواسته از اراده دولت های اسلامی است. این مساله باعث می شود که هرگونه تغییر و تحول در کشورهای اسلامی نهایتا منجر به تغییر در سازمان شود. آیا برنامه ای برای این تغییرات احتمالی بررسی شده و سطح تغییرات را چطور پیش بینی می کنید؟
به طور قطع تحولات احتمالی در سازمان تدریجی و تکمیل کننده تحولات کشورها و خواسته‌های مردمان کشورهای عضو است و بی تردید این تغییرات به سمت تعالی پیش خواهد رفت. برخی از سازمان‌ها پس از مدتی فعالیت سیر نزولی را طی کرده اند در حالی که سازمان کنفرانس اسلامی از زمان تاسیس تاکنون سیر صعودی داشته است هر چند بنا به دلایلی این سیر بطئی و کند بوده است و موانعی که شرح آن از حوصله این بحث خارج است در سازمان را در دستیابی به اهدافش با مشکلاتی روبرو ساخته است. با این وجود می‌توان پیش‌بینی کرد سازمان در آینده نیز به روند رو به رشد خود چند با سرعت کم ادامه دهد. نباید فراموش کرد که اثرگذاری سازمان به عنوان سازمانی که عناصر موثر تشکیل دهنده و حاضر آن تا آینده قابل توجهی تولید و صادرات منابع انرژی را به عهده دارند در سطح جهانی از اقبال حضور و نفوذ بهره‌مند است. در واقع یکی از عوامل تاثیرگذار در آینده اقتصاد جهان کشور های اسلامی هستند که به واسطه برخورداری از حجم عظیم منابع انرژی می توانند به افزایش نقش خویش بیاندیشند.
از سوی دیگر نقش و حضور مردم در کشورهای اسلامی که در طول سال ها و دهه های گذشته فراموش شده و این فراموشی یکی از علل عقب افتادگی کشورهای اسلامی شده بود هم اکنون رو به فزونی است. اکنون مردم کشورهای اسلامی خواهان حضور و نقش آفرینی در تعیین سرنوشت سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود هستند. در گذشته نادیده گرفتن خواسته مردم و وابستگی کشورهای اسلامی به کشورهای غربی و شرقی باعث شده بود که یک کشور اسلامی نتواند نقشی مثبت و اثرگذار در جهان ایفا کند و در نتیجه سازمان کنفرانس اسلامی هم به عنوان سازمانی متشکل از کشورهای اسلامی نتواسته بود در مقایسه با انچه می توانست باشد از بالندگی لازم برخوردار باشد. ولی به مرور که دولت ها در کشورهای اسلامی اختیارات مردم خود را در تعیین سرنوشت شان افزایش می دهند، نیاز به کار دستجمعی در بین کشورهای اسلامی بیشتر احساس می شود و در نتیجه نقش سازمان هم به عنوان یکی از تاثیرگذارترین نهادهای بین المللی و دومین سازمان بین المللی پس از سازمان ملل و به عنوان نماینده بیش از یک و نیم میلیارد مسلمان ارتقا پیدا خواهد کرد.
شما اشاره داشتید که سازمان تبلور اراده دولت هاست و تلاش دارد خود را با مطالبات مردم کشورهای اسلامی هماهنگ کند. آیا در شرایط فعلی این مساله تعارض برانگیز نیست چراکه در برخی کشورهای اسلامی دولت ها خلاف خواست مردم خود تصمیم گیری می کنند و در مقابل اعتراض های آنها مقاومت را می کنند؟
سازمان در حقیقت متشکل از کشورهای اسلامی است و به میزانی که دولت های این کشورها برآیند نیروهای موجود در کشور خود باشند، به همان میزان سازمان هم می تواند برآیند خواست مردم کشورهای اسلامی و برآیند نیروهای عظیم و بالقوه موجود در کشورهای اسلامی باشد.
به میزانی که دولت های کشورهای اسلامی از مردم خود دور باشند و یا خواسته های مردم در این کشورها مورد توجه نباشد، سازمان هم در این زمینه از خواسته های مردم فاصله خواهد گرفت. در واقع سازمان ماهیت مستقلی از کشورهای عضو ندارد. تصمیم گیری در سازمان توسط اجلاس سران کشورهای اسلامی(هر سه سال یک بار) و اجلاس وزرای خارجه کشورهای اسلامی (هر سال یک بار) اتخاذ می شود و در نتیجه به میزانی که دولت ها با خواسته های مردم خود هماهنگ باشند، سازمان هم به همان میزان با خواسته‌های ملتهای مسلمان هماهنگ خواهد بود. نکته مهم آن است که موج بیداری و مردم سالاری منطقه را فرا گرفته است واین مساله باعث خواهد شد که دولتها اجباراٌ به سمت پاسخگویی به مطالبات مردم بروند و به خواسته های مشروع آنان تن دهند و این امر نقش سازمان را در سطح جهان پررنگ تر خواهد کرد.
وضعیت در برخی کشورهای اسلامی وخیم است و این موجب نگرانی کشورهای مهم اسلامی شده است. چه عواملی در وخامت یا بهبود این اوضاع دخیل است؟
بسیاری از کشورهای اسلامی، بدون شک دغدغه آینده منطقه و جهان اسلام را دارند. اگرچه این تحولات نوید خوبی برای آینده است و مرحله انتقالی محسوب می شود، اما نوع برخود و تعامل برخی از دولتهای اسلامی می تواند فرصت فعلی را به تهدیدی برای آینده ملتهای مسلمان تبدیل کند. از طرفی دیگر کشورهای منطقه بدلیل مختلفی از یکدیگر و از تحولات بطور عام متاثر می شوند. ممکن است یک کشور از درجه رشد بالاتری برخوردار باشد یا در یک کشور سرعت تحولات سریع تر از سایر کشورهای منطقه باشد اما بی تردید این گونه نیست که روند تحولات بر سایر کشورهای منطقه بی تاثیر باشد. بنابراین ما در آینده شاهد تاثیر تحولات بر تمامی کشورهای منطقه خواهیم بود. اما اینکه عمق تحولات چه اندازه باشد یا تا چه اندازه مانند مورد لیبی خونین باشد یا مانند مورد بحرین با دخالت نیروهای خارجی مواجه شود، به چند عامل از جمله نوع برخود دولتها، نوع همراهی کشورهای اسلامی با تحولات و نوع برخورد جامعه بین‌المللی با خواسته‌های مردم بستگی دارد. اگر خواسته‌های مردم توسط دولتهای منطقه سرکوب شود، آن زمان شاهد وضعیتی خواهیم بود که اولا مطالبات عمیق تر و بنیادی تر خواهد بود و ثانیا خوشونت بار شده و سرانجام به دخالت بین‌المللی منتهی خواهد شد. اما اگر پاسخگویی دولتها به خواسته های مردم منطقی تر، سریعتر، شفاف تر باشد، این تغییر و تحولات زودتر صورت گرفته و به دور از خشونت و جراحی بوده و چندان عمیق نخواهد بود.
از سوی دیگر جامعه بین‌الملل به میزانی که مسئولیت خود را در قبال تحولات منطقه فراموش کند یا منافع سیاسی را بر مبانی انسانی ترجیح دهد، بی تردید دچار وضعیتی خواهیم بود که برخی دولت های خودکامه به سرکوب ملتهای خود خواهند پرداخت و در نتیجه با وضعیتی به مراتب بدتر از وضعیت ماههای اخیر مواجه خواهیم بود. متاسفانه دولتهای صاحب نفوذ در جامعه بین‌المللی در برخورد با این حوادث تا حدود زیادی منافع سیاسی خود را بر کبانی و اصول انسانی ترجیح می دهند و این برخورد دوگانه بهانه خوبی برای فرار دولتها از پاسخگویی و همراهی با ملت هایشان شده است. در این موارد منافع سیاسی هدف اصلی از مداخله و یا عدم مداخله است. اما اگر این وضعیت تغییر کند و جامعه بین المللی به سمت نگاه انسانی به دور از نگاه سیاسی و تبعیض آمیز حرکت کند، آن وقت شاهد وضعیتی بهتر از شرایط کنونی خواهیم بود.
با نگاه به تحرکات و تلاشهای دیپلماتیک اخیر ایران در کشورهای حوزه خلیج فارس، نقش ایران را در آینده تحولات منطقه چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا این تلاش های دیپلماتیک با توجه به وجود برخی رقابت های نهادینه شده در منطقه می تواند نتیجه بخش باشد؟
ضرب‌المثلی داریم که می گوید"آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باشد چشید". ممکن است با یک یا چند سفر دیپلماتیک نتوان همه اختلاف ها را حل کرد و یا سوء تفاهم ها را برطرف نمود اما این بدان معنی نیست که باید دست بروی دست گذاشت و شاهد آن بود که برخی دست ها که از نزدیکی دولت های مسلمان در منطقه زیان می بینند و منافع شان در اختلاف میان این کشورهاست، فعال شوند و میان کشورهای اسلامی اختلاف افکنی کنند. بر این اساس به نظر می رسد که تلاش های دیپلماتیک ایران در این مرحله برای بررسی زمینه های همکاری با کشورهای منطقه و خلیج فارس بسیار مثبت است. در این گونه فعالیت‌ها جمهوری اسلامی ایران به مانند گذشته تلاش دارد سوء تفاهم های ایجاد شده توسط غربی ها و برخی کشورها که منافع خود را در اختلاف میان کشورهای منطقه می بینند، برطرف سازد. تلاش تهران این است که با ارتباط گیری هرچه بیشتر با کشورهای منطقه مانع ایجاد فتنه بزرگتری در میان کشورهای اسلامی به نام اختلاف و تفرقه و نزاع شود.
سفرهای اخیر وزیر امور خارجه به کشورهای حوزه خلیج فارس یکی از مهمترین گامهایی بوده که جمهوری اسلامی ایران در طول ماه های اخیر و در مسیر یافتن راه حلی برای کاهش رنج های مردم منطقه برداشته است و باید این گام ها افزایش یافته و به سایر کشورهای اسلامی هم تسری یابد. امید است از طرف های مقابل هم این گام ها با پاسخ های مناسب همراه باشد. تبادل دیدارها و تعمیق و گسترش آنها بی تردید در رفع سوء تفاهم ها موثر خواهد بود.
اگر از منظر سازمان کنفرانس اسلامی هم به موضوع دیپلماسی ایران و سایر اعضاء نگاه کنیم. همه کشورهای عضو بر این باور هستند که همکاری و هماهنگی کشورهای عضو بخصوص کشورهای مهم و عمده باعث افزایش دستاوردهای سازمان و ارتقاء همکاریهای منطقه‌ای در حوزه های مختلف شده است. نقشه راه سازمان و منطقه نیز نشان می دهد که کشورها به همکاری و هماهنگی با هم نیاز دارند و نمونه های متعددی وجود دارد که نشان می دهد این کشورها می توانند در چارچوب منافع سازمان و منافع ملی با هم همکاری داشته باشند.
در سفر دیپلماتیک وزیر امور خارجه کشورمان به کشورهای خلیج فارس شاهد تلاش میانجی گرایانه نماینده قطر میان ایران و مصر بودیم. حتی برخی کشورهای منطقه به این نوع همراهی با ایران اعتراض داشتند. نظر شما در مورد آینده مناسبات ایران و مصر که هر دو از تاثیرگذارترین کشورهای اسلامی هستند چیست؟
همانطور که قبلا ذکر کردم مصر و ایران نیز از کشورهای بزرگ و صاحب تاریخ و تمدن منطقه و سازمان هستند اگرچه از حیث دولت و کشور بودن و عضویت در سازمان کنفرانس اسلامی با سایر دولت ها تفاوتی ندارند اما به هر حال به عنوان یک واقعیت تاثیر، نفوذ، سابقه و تاریخ این کشورها و نقشی که در منطقه و جهان دارند، با هم متفاوت است. فکر می کنم که ایران، مصر، عربستان، ترکیه و سوریه و چند کشور دیگر از کشورهای مهم منطقه هستند که همکاری و هماهنگی آنها برای منطقه و جهان اسلام دستاوردهای مهمی داشته است. طبیعی است که ایران با دولت فعلی مصر که منبعث از خواست مردم است روابط خوبی داشته باشد. هر کشوری که در زمینه نزدیک کردن دیدگاه های کشورهای اسلامی تلاش کند از نظر تهران گام مثبتی برداشته است. به اعتقاد ما بر مبنای آیه شریفه" تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان" تقوا در این است که کشورهای اسلامی به هم نزدیک شوند و به طور طبیعی مصر یکی از کشورهایی است که در خاورمیانه و در سطح جهان دارای نفوذ غیر قابل انکار است و ما به آینده همکاری بیشتر با مصر امیدوار هستیم.
آیا در شرایط کنونی منطقه امکان اجابت خواسته تهران از سوی عربستان برای اتحاد و همکاری میان کشورهای اسلامی وجود دارد؟
عربستان هم یکی از کشورهای بسیار مهمی است که ما باید در شرایط فعلی در سطح منطقه با آن در ارتباط باشیم. تحولاتی که در منطقه می گذرد همچنان که برای ما از اهمیت فراوانی برخوردار است برای عربستان هم دارای اهمیت است. لذا ما باید همکاری ها را افزایش دهیم و اگر سوء تفاهم هایی هست می توان با گفت و گو و تبادل نظر حل و فصل کرد و از هرگونه اقدام یکجانبه، تحمیلی، واگرایانه، خلاف وحدت و در جهت مقابله با خواست ملت ها پرهیز کرد. به نظر می رسد گریزی از همکاری و هماهنگی و پرهیز از یکجانبه گرایی نباشد و هیچ بدیلی به جز گفت و گو و همکاری و رفع سوئ تفاهم برای هماهنگ شدن کشورهای اسلامی وجود ندارد. باید به مسائل وحدت بخش اولویت داد. نباید کشوری در منطقه فکر کند که به تنهایی می تواند پیروز باشد. اگر معادله برد- برد را برای منطقه تصور و ترسیم نکنیم، تنها معادله باقی مانده معادله باخت- باخت است.
پیش‌بینی شما به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران در سازمان کنفرانس اسلامی از روند تحولات خاورمیانه به ویژه بحرانی شدن تحولات در برخی کشورهای منطقه چیست؟
به نظر می‌رسد که کشورهای اسلامی منطقه باید اولا به مردمان خود پاسخ گو باشند چراکه دولت غیر پاسخ گو سرانجام به دولتی دیکتاتور تبدیل می شود و دولت دیکتاتور سرانجام به دولت وابسته تبدیل خواهد شد. دولتی که به مردم خود پاسخگو نباشد ناچار است که به غیر مردم خود متکی شود و این دولت سرانجام رفتنی خواهد بود. همه کشورها باید در ارتباط با مردم خود این نکته را مورد توجه قرار دهند. نه سلاح و نه لشکر کشی و نه اتهامات واهی در نسبت دادن خواسته های بحق به ایادی خارجی، هیچ یک حرکت در مسیر صواب و همراهی با خواسته‌های مردم و پاسخگویی به انان نیست. در خصوص برخی کشورهای منطقه که شرایط بحرانی را سپری می کنند به نظر می رسد که سایر کشورهای اسلامی باید کمک کنند تا مصالحه میان دولت و ملت در این کشورها روان شود و فراینده مردم سالاری و گذار از حکومت های خود کامه بسوی ارائه نقش بیشتر به ملتها با تنش و درگیری کمتری صورت گیرد. آنچه که مانع روان شدن روابط و فهم متقابل دولت ها و ملت ها از یکدیگر شود و رفتاری که به تسهیل روابط دولت ها و ملت ها نینجامد، به کلیه کشورهای اسلامی زیان خواهد رساند.
اقدامات هر کشوری در منطقه باید به تسهیل ارتباط و فهم متقابل دولت ها و ملت هایشان بینجامد. در نتیجه آنچه که برای کشورهای اسلامی مطلوب است این است که به آشتی دادن میان دولت ها و ملت های منطقه و نزدیک شدن هرچه بیشتر دیدگاه های آنها یاری رسانند. اقدامات خلاف این روند به فروزان تر شدن آتش کینه و اختلاف می انجامد.
همچنان که هر کشور اسلامی نسبت به ملت خود متعهد است، نسبت به جمیع کشورهای اسلامی و دولت ها و ملت های اسلامی هم متعهد است و تعهد کشورهای اسلامی به ملت های دیگر کشورها این است که دولتهای اسلامی را به سوی تفاهم هرچه بیشتر با ملتهایشان وپاسخگویی به انان و همراهی با خواسته هایشان سوق دهند.
با این اوصاف و در شرایط موجود سازمان کنفرانس اسلامی در مسیر تفاهم زایی و اختلاف زدایی چگونه عمل کرده است؟ به بیان دیگر این سازمان تا چه اندازه در اتحاد کشورهای اسلامی برای دفاع از مسیر مثبت تحولات منطقه در مقابل کشورهای فرا منطقه ای موفق بوده است؟
یکی از اهداف و وظایف مهم سازمان ایجاد و حدت و همدلی بین ملتها است. در حقیقت سازمان بدنبال ایجاد وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی است و تلاش دارد خواست ملت های اسلامی مورد توجه قرار گیرد اما برخی اوقات ساز و کارهای مناسب برای سازمان در تحقق این وحدت وجود نداشته است. از سوی دیگر عدم مداخله در امور داخلی کشور ها که از ترم های منشور ملل متحد است و در سالهای اولیه پس از جنگ جهانی دوم، دولت ها سخت بدان پایبند بودند و سازمان ملل نیز کمتر به حوزه امور داخلی کشور ها وازد می شد، همچنان مورد توجه سازمان است در حالی که اکنون مفهوم عدم دخالت در امور داخلی در سطح جهانی تغییر کرده است. پایبندی به تفسیر سنتی ازاین مفهوم همچنان در سازمان کنفرانس اسلامی پابرجاست و از این حیث سازمان کمتر توانسته است در این راستا حرکت کند.
سازمان با صدور بیانیه سیاسی و مطبوعاتی از کشورهای دچار بحران و در حال تحول درخواسته کرده است با موضوع به شکل مسالمت‌آمیز و در جهت اراده و خواست مردم عمل کنند و در موارد معدودی نیز با تشکیل اجلاس و نشست های اضطراری و فوق العاده اقدام به اتخاذ تصمیم و صدور بیانیه کرده است که از نمونه‌های آن می‌توان به نشستهای مربوط به بحرانهای ساحل عاج و لیبی در سال 2011 اشاره کرد.
سازمان مجموعه ای متشکل از دیدگاههای مختلف و حتی در مواردی متضاد در کشورهای اسلامی است و انتظار مسئولین و مردم کشورمان از این سازمان و عملکرد آن بایستی واقع بینانه باشد. بدیهی است ما در تلاشیم تا با موضع گیری منطبق بر اصول و در چارچوب ارزشها و با توجه به شرایط جاری منطقه و سازمان به تقویت تعامل جمهوری اسلامی ایران با سازمان و سایر کشورهای اسلامی کمک نمائیم.
همان طور که گفته شد سازمان در حال ظرفیت سازی است و تحولات اخیر نیز باعث شده است کشورهای منطقه بیشتر به نیات کشورهای فرامنطقه ای پی ببرند و با محوریت سازمان بیشتر به نیاز همبستگی منطقه‌ای و اسلامی گرایش پیدا کنند و این مساله در آینده بیشتر نمود پیدا خواهد کرد.
/27213
نظر شما