مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه ، آشفتگی بازار سکه و ارز، و بعد از آن بازار آهن را به عدم انگیزه مردم برای سرمایه گذاری در بورس و سپرده گذاری در بانک ها نسبت میدهد و معتقد است:" پایین بودن سود سپرده هانسبت به نرخ تورم، سپرده گذاری را از توجیح خارج کرده است. وی خاطرنشان می کند:" این شرایط ، یعنی نرخ بهره بانکی پایین تر از نرخ تورم در علم اقتصاد "سرکوب مالی " محسوب می شود."
وی با اشاره به پولی که در بازار های مختلف حرکت میکند، تاکید می کند:"پایه های اقتصاد مالی در ایران سست شده است." متن کامل این گفتگوی کوتاه بدین شرح است:
به نظر شما روندی که در ماه های اخیر شاهدش بودیم و جریان نقدینگی در دست مردم که ابتدا بازار طلا و ارز را آشفته کرد، به چه دلیل است؟
علت این حرکت پول از بازاری به بازار دیگر این است که سرمایه گذاری در بانک ها به صرفه نیست .
وقتی تورم 15 درصد است اما نرخ بهره ای که بانک پرداخت می کند از این کمتر است، یعنی نرخ بهره واقعی که نصیب مردم می شود، منفی است. من به عنوان اقتصاددان به این موضوع اشاره می کنم که این شرایط"سرکوب مالی" است، این که نرخ بهره از تورم کوچک تر باشد. مثلا اگر نرخ دیداری بهره، 5 درصد باشد و تورم 15 درصد، کسی که پس انداز می کند نه و نیم درصد ضرر می کند.
نقش بازار سرمایه (بورس) را در این شرایط چقدر مهم می دانید؟
نقش بانک ها در اقتصاد مالی کشور مهم است و بخش تاثیر گذار دیگر بازار سرمایه است . این دو بخش مسئول تامین منابع مالی و نیازهای مالی هستند.
اگر ما به اندازه کافی سپرده در بانک نداشته باشیم، بانک ها نمی توانند وام و تسهیلات بدهند و برای سرمایه گذاری و نیاز مالی. اگر
در مورد بورس هم مردم نقش موثر در بازار سرمایه نداشته باشند، بنگاه ها نمی توانند تامین مالی شوند.
چشم انداز اقتصاد ایران را با توجه به التهاب در بازار های مختلف و نقدینگی که از بازاری به بازار دیگر حرکت می کند را چطور می بینید؟
طبق قوانین اقتصاد مالی که یک رشته جدید است، پایه های اقتصاد مالی در ایران سست شده است. اگر مردم در بانک ها و بورس سرمایه گذاری نکنند شرکت ها و بنگاه های اقتصادی چطور توسعه پیدا کنند؟
مسئله اینجاست که کسانی که می توانستند در این دو نهاد سرمایه گذاری کنند حالا به بازار های دیگر هجوم آورده اند و اصطلاحا تبدیل به دلال می شوند. این عده کالایی را می خرند، نگه می دارند و وقتی گران شده می فروشند.
این هجوم به سمت بازار سکه، ارز و مسکن قیمت ها را بالا برده و بعد از این افزایش قیمت شروع به فروش می کنند.
راه حل برون رفت بازار از این التهاب چیست؟
قرار شده بود شورای پول و اعتبار تدبیری برای این موضوع بیاندیشد که مردم پول های خود را در بانک ها بگذارند که اگر این اتفاق بیافتد، بازار سکه طلا و ارز، از رونق می افتد. رئیس کل بانک مرکزی گفته بود که نرخ های سپرده ها افزایش پیدا می کند ولی تاکنون که این وعده هم به نتیجه نرسیده است.
دولت اگر بتواند بازار را از سفته بازی نجات دهد، بازار به ثبات می رسد. البته نظریه ای وجود دارد مبنی بر این که سفته بازی بازار را به ثبات می رساند اما طبق نظریه ای دیگر که من به آن معتقدم سفته بازی بازار را آشفته می کند.
نظر شما