انقلاب های عربی ویژگی و آثاری دارد که به نظر می رسد ، برای سالیان متمادی ، بسیاری از مراکز پژوهشی و دانشگاهی دنیا را ، سر گرم مطالعه در خصوصیات و آثار خود خواهد کرد .
در اینجا 33 خصوصیت این انقلاب ها ، به اجمال بیان می شود .
1- این انقلاب ها نخبه گرا نیستند. برای مثال ؛ در آن ، رنگی از تاثیراتِ فکری ده ها روشنفکر ؛ نصر حامد ابو زید ، محمد ارکون ، طیب تیزینی ، سید قطب و ... دیده نمی شود.
2- مُدل این انقلاب ها شباهت به تسلسل انقلاب های فرانسه دارد ، قیام جمهوری ، علیه جمهوری ، به عبارت دیگر ، آنها علیه دیکتاتوری هایی قیام کردند که ، روزگاری قرار بود ، نظامی جمهوری و دموکراتیک باشند ، اما با گذشت زمان دیکتاتور شدند .
3- خیزش این انقلاب ها ، تنها توسط جوانان هدایت شد . جوانانی که با تکنولوژی سایبری ، آشنایی دارند .
4- این انقلاب ها ، رفتار قهرمان پرورانه ندارد . قهرمانِ آنها مفهومِ "ملت - امت" است.
5- این انقلاب ها ، با تاریخ و تفکرِ دوران ، به نام "بن لادن" ؛ تقریبا خداحافظی کرد.
6- این انقلاب ها ، بر باوری که می پنداشت ، تفکر وهابیت در جهان عرب ، در حال گسترش است ، مهر پایان زد .
7- این انقلاب ها ، بر ویژگیِ روانیِ " ترس" در جهان عرب پیروز شد .
8- جرقه نخست این انقلاب ها ، با رفتاری غیر قابل تایید در "شریعت" ، یعنی "خود سوزیِ یک دستفروش"، به نام "بوزید" در تونس رقم خورد. آن اتفاقِ منجر به مرگ ، پاره ای از دیدگاه های شرعی را ، در چالشی بی پاسخ ، اما عرصه سیاست را ، با یک قهرمان ملی روبرو ساخت !
9- این انقلاب ها ، بر پروژه " اسلام هراسی غرب " ، مُهر پایان زد ، و حتی غرب را وا داشت ، تا به دختر محجبه یمنی ، جایزه نوبل اهدا کند.
10- این انقلاب ها ، بر پروژه "ایران هراسیِ" هدایت شده در بین کشور های عرب ، مهر پایان خواهد زد . در حال حاضر ، تنها عربستان و بحرین است که ، پیوسته در رسانه های خود ، "ایران هراسی" را ترویج می کنند .
11- این انقلاب ها ، برای " رسانه های اجتماعی" خصوصیتِ " دموکراسیِ مِدیا " تعریف کرد .
12- این انقلاب ها ، یک نوع عریانی ، در برابر حقیقتِ جهان عرب ایجاد کرده ، و پرونده ای از مردم شناسی و رفتار شناسی ، برای آن گشوده است . تا جایی که رفتار شناسیِ اجزای منطقه ای و حزبیِ کشورهای انقلاب کرده ، قابل تحلیل و ارزیابی شده است .
13- این انقلاب ها ، در زنجیره ای پیوسته ، ادامه و زایش خواهد یافت . به عبارت دیگر، برای این انقلاب ها ، می توان حلقه ای از "انقلاب در انقلاب" در سیاست داخلی و در سیاست خارجی ، تصور کرد .
14- این انقلاب ها ، تا کنون ، رویکرد خاصی در سیاست خارجی ، اظهار نکرده است ، و اولویت نخست آنها مسائل دخلی است.
15- این انقلاب ها ، رنگ مذهب و قومیت بر چهره ندارد .
16- در این انقلاب ها ، هر شخصِ حاضر در صحنه ، یک رسانه بود .
17- این انقلاب ها برای خود ، ماه عسل ، تعریف نکرده و می داند که ؛ هر زمان ، در خطر است .
18- این انقلاب ها ، جزو معدود رفتارهای جهان اسلام بود ، که به سرعت ، غرب را تحت تاثیر قرار داد و پیرو آن - وال استریت – به راه افتاد . حتی شعار " الشعب یرید إسقاط النظام " با اینکه برای غرب مفهوم نبود ، انتقال یافت .
19- در شکل گیری این انقلاب ها "اَصناف" جایی نداشتند .
20- در شکل گیری این انقلاب ها "احزاب" جایی نداشتند .
21- در این انقلاب ها " نخبگان دینی الازهر و الزیتونة و اساتید دانشگاه " هیچ نقشی نداشتند .
22- این انقلاب ها ، نشان داد ، زن در جهان عرب ، حتی در کشوری کاملا سنتی مثل "یمن" ، از هوشیاری غیر قابل باور ، سواد اجتماعی عالی ، و آگاهی سیاسی ممتازی برخوردار است.
23- این انقلاب ها از موسیقی و شعارهای ریتمیک ، استفاده بسیار خوبی کرده است.
24- این انقلاب ها از هنر کاریکاتور استفاده فراوان کرد.
25- با اینکه این انقلاب ها از "ادبیات مقدس و غیر مقدس " استفاده نکرد ، اما مکان هایی ملی ، مثل ، میدان "تحریر" و میدان "لؤلؤ " در آن از قدسیت اجتماعی و ملی ، برخوردار شد .
26- این انقلاب ها دارای هویت چند گانه است ، و در آن گروه های لیبرالیستی، اسلامیِ میانه رو، اسلامیِ تندرو، مارکسیستی ، سوسیالیستی، دموکراتیک، ناسیونالیستی ، فاشیستی ، فمینیستی ، حتی آنارشیستی حضور دارند.البته با این تذکر که برخی از آنها ، مثل گروه های سلفی مصر ، پس از سقوط دیکتاتور ظاهر شدند .
27- تا پیش از پدیداریِ این انقلاب ها ، تنها کشورِ آزادِ عربی ، کشور لبنان ، بشمار می رفت ، اما این انقلاب ها ، لبنان را که بیش از پنجاه سال ، از خصوصیت آزادش ، در عرصه های اجتماعی ، سیاسی و اقتصادی ، بهره برد را ، پشت سر خواهد گذاشت.
28- این انقلاب ها تا کنون ، رفتار خود با غرب را ، با کنشِ تجاهل تنظیم کرده ، و به بسیاری از رفتار های "له و علیه – بَر و برای " که از سوی غرب ، در واکنش به این انقلاب ها صادر می شود ، عکس العمل جدی نشان نمی دهد.
29- این انقلابی ها ، تا کنون اسرائیل را تجاهل کرده ، اما پرونده آن بر روی میز است.
30- این انقلاب ها ، شعار " اسلام راه حل است " را ، تحصیل حاصل می داند ، و آن را سر نداده است.
31- این انقلاب ها شعارِ "مرگ بر.../ الموت ..." سر نداد. آنها به "مبارک " و امثال او ، تنها گفتند ؛ " بُرو .../ إرحَل، إرحَل ، إرحَل".
32- این انقلاب ها ، زیر گروه " انقلاب های نرم " جای می گیرد ، و غرب در ابتدا از آن خوانشی نداشت.
33- این انقلاب ها ، یک نوع همبستگی انسانگرایانه و غیر مصنوعی ، بین ملت های آزاده ، ایجاد خواهد کرد.
نظر شما