عجیب‌ترین جانوران ساکن قطب جنوب / گزارش تصویری

محبوبه عمیدی: زندگی در سرمای کشنده قطب جنوب کار ساده‌ای نیست؛ با این حال جانورانی در این قاره زندگی می‌کنند که حتی بزرگتر و قوی‌تر از همنوعان خود در دیگر نقاط روی زمین هستند و شیوه‌های متعددی را برای ادامه حیات در این سرزمین انتخاب کرده‌اند.
در میان این جانوران سخت‌جان از حیواناتی که در بدن خود ضدیخ دارند تا خرچنگی که نزدیک گسل‌های گرمابی زندگی می‌کند، دیده می‌شود. این دو تنها نمونه‌هایی از عجیب‌ترین حیوانات قطب جنوب هستند که در لیست هو گریفیتز، جغرافی‌دان زیستی محیط‌های دریایی در مرکز تحقیقات قطب جنوب انگلستان دیده می‌شوند.
گریفیتز می‌گوید: «این خرچنگ که به تازگی نزدیک سیستم گسل‌های گرمابی کشف شده و هنوز نامی ندارد، از انواع خرچنگ‌های yeti است که می‌توانند باکتری‌ها را روی بازوهای پرموی خود پرورش داده و از آنها به عنوان منبع غذا استفاده کنند».
این خرچنگ که گریفیتز و همکارانش با نام مستعار “Hoff” crab از آن حرف می‌زنند در یکی از گرم‌ترین مناطق این قاره سرد زندگی می‌کند. جمعیت این حیوان در شعاع 2.5 کیلومتری این گسل‌های گرمابی بیش از هر جانور دیگری در این منطقه است.
علاوه بر این قطب جنوب محل زندگی Icefish یا ماهی یخی نیز هست. این ماهی که در بدنش به جای گلبول قرمز، گلیکوپروتئین‌هایی دارد که با اتصال به بلورهای یخ کوچک در بدن او مانند ضدیخ عمل کرده و مانع از یخ‌زدنش می‌شوند، یکی دیگر از عجیب‌ترین مخلوقات ساکن در این قاره است.
دم‌فنری قطب جنوب یکی دیگر از جانداران این قاره است که زندگی خود را مدیون وجود ضدیخ در بدنش است. این جاندار کوچک که تنها یک تا دو میلیمتر طول دارد، بزرگترین حیوان خشکی‌زی قطب جنوب است. گریفیتز می‌گوید: «ما حیواناتی مانند پنگوئن‌ها را که برای شکار یا شنا به دریا می‌روند، بخشی از جانداران خشکی‌زی به حساب نمی‌آوریم».
او می‌گوید نکته جالب‌توجه در مورد این دم‌فنری‌ها این است که می‌توانند از بارها یخ‌زدایی پس از یخ‌زدگی و انجماد کامل جان سالم به در ببرند. کافی است آنها را درون فریزر بگذارید تا زندگی را دوباره آغاز کنند.
بر خلاف جانوران خشکی‌زی این قاره که بسیار کوچک هستند، آبزیان ساکن آن به دلیل حجم بالای اکسیژن موجود در آب جثه‌هایی بسیار بزرگتر از حد انتظار دارند. آبزیان فاقد آبششی مانند عنکبوت‌های دریایی که از طریق حفره‌های متعدد موجود روی بدنشان تنفش می‌کنند، می‌توانند حجم بیشتری از اکسیژن را جذب کرده و در نتیجه بزرگ و بزرگتر شوند. اگر همین عنکبوت‌های دریایی را در نظر بگیریم، جثه آنها در قاره اروپا اندازه ناخن انگشت کوچکتان است؛ اما در قطب جنوب با یک بشقاب بزرگ برابری می‌کند.
گریفیتز می‌گوید: «عنکبوت‌های دریایی یکی دیگر از انواع آبزیانی هستند که اینجا به وفور دیده می‌شوند. آنها هیچ کجای دنیا چنین تنوع خیره‌کنندگی را به نمایش نمی‌گذارند».
آخرین جاندار لیست گریفیتز اسفنج شیشه‌ای است که بدنش از سیلیکا ساخته شده و اشکال غیرمعمول گوناگونی از آن دیده می‌شود. او می‌گوید: «کمتر می‌توانید این نوع از اسفنج را در دیگر نقاط جهان مشاهده کنید؛ اما اینجا در قطب جنوب سطح وسیعی از بستر دریا توسط آن پوشیده شده و فضایی برای زندگی صدها گونه دیگر ایجاد کرده است. این اسفنج‌ها مانند آسمان‌خراش‌های زنده‌ای هستند که هر جانداری می‌تواند در آنها زندگی کند. تنها نکته این است که بخش‌های کوچک سوزن‌مانند بدن آنها می‌تواند درون پوست انسان فرو برود».
53273