از عضویت در گروه سرود «بچه های آباده» تا آهنگسازی روی غزلیات امام / گفت وگو با آهنگسازی که در جماران خواند

به گزارش خبرآنلاین، 26 سال پیش بود که برای نخستین بار با گروه سرود «بچه‌های آباده» خواندن را تجربه کرد؛ دوره‌ای که جنگ در اوج خود جریان داشت و صدایشان مرهم بسیاری از درد‌ها و زخم‌ها بود.
چهار سرودشان با نام‌های «دلیران تنگستان»، «آلاله»، «یل شیردل» و «قصه بابا» خیلی گل کرد و توانستند به جماران راه یابند و در محضر امام (ره) هم بخوانند.
تک خوان‌های گروه سرود «بچه‌های آباده» محمد حسین توکل و مهدی نظری بودند که اولی پزشک است و در شهر خود مانده و دومی آهنگساز است و در تهران زندگی می‌کند.
چند روز پیش که خبر آماده شدن نخستین آلبوم موسیقی را که تمام قطعاتش بر اساس غزلیات امام خمینی ساخته شده‌اند، منتشر کردیم، تازه فهمیدیم که آهنگساز آن کسی نیست جز مهدی نظری.
با این که در سال‌های گذشته قطعات موسیقایی زیادی بر اساس اشعار بنیانگذار انقلاب اسلامی ساخته و منتشر شده‌اند، اما «دیدار دوست» اولین آلبوم کاملی به شمار می‌آید که تمامی اشعارش از دیوان امام خمینی(ره) انتخاب و توسط مهدی نظری، مسعود نوریان و علیرضا وکیلی منش خوانده شده است.
وقتی با هدف کسب اطلاعات کامل‌تر در باره آلبوم «دیدار دوست» به سراغ مهدی نظری رفتیم، بحث به گذشته هم کشید و خاطراتی زنده شد که بهتر دیدیم همه آن‌ را بعد از حذف پرسش‌ها منتشر کنیم.

مهدی نظری یکی از دو تک خوان گروه سرود «بچه های آباده» بود که در زمان جنگ آثار خاطره انگیزی را اجرا کردند

پیوستن به گروه سرود «بچه‌های آباده»

سال 1352 در اصفهان به دنیا آمدم که به دلیل ماموریت پدرم که کارمند اداره ثبت احوال بود، چند سالی را به شهرستان آباده رفتیم و آنجا زندگی کردیم.
در مدرسه راهنمایی درس می‌خواندم که از سوی آقای احمد توکلی که مربی سرود و موسیقی بود، به گروه «بچه‌های آباده» دعوت شدم. او از همه ما تست صدا گرفت و من و محمد حسین توکل را برای تک خوانی انتخاب کرد.
بعد از آن در مسابقه گروه سرود شهرستان‌های استان فارس شرکت کردیم و رتبه آوردیم. سپس به مسابقات کشوری رفتیم که آن جا اول شدیم. بعد از آن تعدادی از سرود‌هایمان از تلویزیون پخش شد که نام گروه سرود «بچه‌های آباده» را بر سر زبان‌ها انداخت.
اولین سرودی که از ما ضبط شد، «دلیران تنگستان» بود و بعد از آن سرودهای «آلاله»، «یل شیر دل» و «قصه بابا» هم پخش شد که این آخری سال 1366 همه جا از کوچه و خیابان گرفته تا مغازه و خانه مردم شنیده می‌شد.

وقتی در جماران خواندیم
آن زمان آن قدر از گوشه و کنار کشور دعوت می‌شدیم که شاید نصف سال در سفر بودیم. جاهای مختلف و زیادی خواندیم که مهمترینش در حسینیه جماران بود. سال 1367 به مناسبت یکی از اعیاد مذهبی افتخار خواندن در محضر امام خمینی را پیدا کردیم. با اینکه از آن زمان 24 سال می‌گذرد، به نظرم انگار همین دیروز بود.
وقتی نوبت به سرودی رسید که تک خوانش من بودم، با وجود آنکه در محضر رهبری بزرگ می‌خواندم که همه جهان به او چشم داشت، دست و پایم را گم نکردم. به ما گفته بودند که امام سرودهای ما را از تلویزیون دیده و با ما آشناست. به بالای بالکن که نگاه کردم، چهره آرام ایشان، آن ذره تشویشی را هم که در وجودم بود، از بین برد. فکر می‌کنم هیچ‌گاه آن قدر با احساس نخوانده بودم.
بعد از رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی، نوحه‌ها و سرودهایی هم در فراق او خواندیم که در فضای حزن انگیز آن روز‌ها به دل مردم نشست.

تحصیل و کار حرفه‌ای در عرصه موسیقی
همکاری من تا سال 1369 با گروه موسیقی آباده ادامه پیدا کرد و بعد از گرفتن دیپلم، در رشته موسیقی دانشگاه هنر قبول شدم و برای تحصیل به تهران آمدم. اگر در دوره دانش آموزی به گروه موسیقی «بچه‌های آباده» نپیوسته بودم، شاید هیچ‌گاه این رشته هنری را برای تحصیل و کار انتخاب نمی‌کردم.
سال 78 بود که به حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی پیوستم و در مدت 8 سال سه آلبوم با نام‌های «گذر عمر»، «اسیر عشق» و «تشنه» را آهنگسازی کردم.
بعد از هشت سال همکاری، از حوزه هنری جدا شدم و خودم به طور شخصی کار در این عرصه را ادامه دادم. یک آلبوم با عنوان «نغمه عشق» و چند قطعه مستقل از جمله کارهایی است که این سال‌ها انجام داده‌ام.
بیشتر کارهایی که من انجام داده‌ام براساس ردیف موسیقی ایرانی بوده و ارکسترش هم تلفیقی از سازهای ایرانی مثل تار، سنتور، نی و کمانچه با کوارتت زهی ویلن، کنترباس و ویلنسل بوده است.

مهدی نظری تا کنون چهار آلبوم و چندین قطعه موسیقی تولید و منتشر کرده است

همنشینی شعر فارسی و موسیقی ایرانی
از دوره دبیرستان شیفته آثار شاعران ایرانی شدم. از آن میان به ویژه با غرلیات مولانا، سعدی و حافظ به شدت مانوس شدم و در تمام این سال‌ها با آن‌ها همراه بوده‌ام.
من در تمام این سال‌ها در عرصه موسیقی ردیف دستگاهی و ملی ایران کار کرده‌ام که در آثارم شعر و به ویژه قالب غزل نقش پر رنگی داشته است.
غزل، شعری عاشقانه و ملتمسانه است که در آن تمنا و نیاز موج می‌زند. این ویژگی در موسیقی اصیل ایرانی نیز دیده می‌شود. در واقع این دو حرف دل مردمی را می‌زنند که غمی نهفته در سینه دارند.

غزل‌های شورانگیز امام
تا پیش از رحلت بنیانگذار انقلاب اسلامی، مردم تنها وجوه مذهبی و سیاسی شخصیت امام را می‌شناختند. تازه بعد از درگذشت ایشان بود که ما فهمیدیم امام غزل سرای توانمندی هم بوده است.
به نظر من اگر بخواهیم شخصیتی را بشناسیم، اشعاری که او سروده، بسیار گویا خواهد بود. عصاره تفکر هر شاعری در شعرش متجلی است که در مورد شخصیت امام خمینی هم صدق می‌کند.
از حدود 20 سال پیش با غزلیات امام آشنا شدم و در این مدت هر بار که به آن‌ها مراجعه کرده‌ام، درعین تازگی این اشعار را چون شخصیت ایشان شورانگیز یافته‌ام.

نزدیکی غزلیات امام و حافظ
از آنجا که سال‌هاست در حال مطالعه سروده‌های شاعران پارسی گو به ویژه غزل سرایان هستم، بی‌شک می‌توانم بگویم که غزل‌های امام خمینی و حافظ شباهت‌های زیادی به هم دارند.
از لحاظ ساختار و شکل، محتوا، مضمون و حتی آهنگ و ملودی نهفته در غزلیات، سروده‌های امام و حافظ خیلی به هم نزدیک هستند. از این لحاظ برای یک موسیقی‌دان، غزل‌های امام خمینی بسیار جذاب هستند و همیشه او را به سوی خود می‌کشانند. در تمام این سال‌ها دغدغه آهنگسازی بر اساس غزلیات بنیانگذار انقلاب اسلامی را داشتم که یک اتفاق مرا در انجام این کار مصمم کرد.

دیوان شعری که دوباره یافتم
فکر می‌کنم سال 69 بود که نخستین دیوان چاپ شده اشعار امام خمینی را که جلدی سبز رنگ داشت و تعدادی از غزلیات با دستخط خود آن حضرت هم در آن آمده بود، خریدم. این کتاب را مدت‌ها داشتم تا اینکه در جریان جابجایی‌ها و اسباب کشی‌های متعدد، آن را گم کردم و شاید هم به کسی دادم که دیگر به من پس نداد.
بعد‌ها یک چاپ دیگر از مجموعه اشعار امام را تهیه کردم تا اینکه سال 87 بود که در یکی از کتاب فروشی‌های حاشیه میدان انقلاب که کتاب‌های کم یاب می‌فروشد، نمونه‌ای از چاپ قدیمی آن دیوان را پیدا کردم. این اتفاق باعث شد دوباره بر روی اشعار امام دقیق شوم و بار دیگر دغدغه آهنگسازی روی آن‌ها در من زنده شود.

آهنگ‌هایی که دل نوشته هستند
از سه سال پیش که چاپ قدیمی دیوان امام را دوباره به دست گرفتم، همزمان با زمزمه اشعار، ملودی‌های موسیقی نیز به ذهن من راه می‌یافتند. از‌‌ همان ابتدا این دل من بود که راهنمایی مرا در پیگیری این کار برعهده گرفت.
برای برخی از غزلیات نتوانستم ملودی مناسب پیدا کنم، بعضی‌ها بعد از آنکه رویشان کار کردم و نخستین نت‌هایش را نوشتم، مرا راضی نساختند. این سخت گیری که محک آن دل من بود، باعث شد تا کار کند پیش برود. در سال اول تنها سه کار را نوشتم و کناری گذاشتم تا دیگر قطعات هم شکل بگیرند. سال دوم هم چهار غزل دیگر هم موسیقی پیدا کردند و کار برای اجرا و ضبط آماده شد.
در واقع این 7 غزل انتخاب دل من است و در ساخت آهنگ روی آن‌ها هیچ سفارشی صورت نگرفته است. بعد از دو سال کار، قطعات «محرم راز» در دستگاه نوا، «یاد دوست» در دستگاه همایون، «ساحل وجود» در آواز ابوعطا، «‌روز وصل» در آواز افشاری، «غم دیدار» در دستگاه سه‌گاه، «چشم بیمار» در آواز بیات ترک و «قافله» در دستگاه شور را پدید آوردم و فرآیند ضبط آن‌ها را کلید زدم.

آلبومی که خیلی دوستش دارم

ضبط قطعات نیز مثل روند نوشتن آهنگ‌ها با وسواس سپری شد. نمی‌خواستم با هر نوازنده‌ای کار کنم و برای همین بعضی وقت‌ها چند ماه منتظر می‌شدم تا نوازنده مورد نظرم را به استودیو بیاورم. همچنین بعد از ضبط تعدادی از قطعات، وقتی به آن‌ها گوش می‌کردم، نتیجه کار مرا راضی نمی‌کرد و برای همین تصمیم می‌گرفتم آن را تغییر دهم یا تکرار کنم. البته اتفاقات ناخواسته‌ای هم بود که ضبط کار را طولانی کرد و این‌ها دیگر ربطی به وسواس و دقت من نداشت.
برای آماده کردن آلبوم «دیدار دوست» وقت زیادی گذاشتم و زحمت فراوانی کشیدم. حالا هم که آماده انتشار است، از نتیجه کار راضی هستم و آن را بسیار دوست دارم.

قطعات آلبوم «دیدار دوست» در قالب ارکستر موسیقی ملی نواخته شده‌اند

ویژگی‌های آلبوم «دیدار دوست»
این مجموعه با ترکیب سازهای ارکستر ملی ضبط شده است. یعنی علاوه بر سازهای سنتی چون تار، سنتور، نی، کمانچه، دف و تنبک از ویلن، ویلنسل، کنترباس و آلتو هم در نواختن آن‌ها استفاده شده است.
در این آلبوم که تنظیم قطعات آن را حسین زندی انجام داده، نوازندگانی چون ارسلان کامکار، میثم مروستی، پدرام فریوسفی، سامان صمیمی، کریم قربانی، علیرضا خورشیدفر، ناصر رحیمی، حسین پورمعین، علیرضا شیبانی، آزاد میرزاپور، داوود ورزیده، شهرام غلامی، پویا سرایی، فرشاد صارمی، امیر نعمت اللهی، کوروش بزرگ‌پور، مجید وطنیان و پریچهر خواجه نواخته‌اند و هاله خاورانی و هانیه خاورانی در آن همخوانی کرده‌اند.
غیر از سه اثر این آلبوم که خودم خوانده‌ام، دو قطعه را علیرضا وکیل منش و دو اثر دیگر را هم مسعود نوریان خوانده‌اند که هر دوی این بزرگواران از شاگردان استاد شجریان هستند.
در این آلبوم اگر چه همه قطعات فاخر و سنگین هستند، اما دو کار ریتمیک است که فکر می‌کنم رویکردی نو در این عرصه به شمار می‌آید. آلبوم «دیدار دوست» از سوی انجمن موسیقی منتشر شده است که امیدوارم مورد پسند مردم قرار بگیرد.
57245