محسن حدادی - درست تابستان 1387 بود؛ جمعه 21 تیرماه. استاد اخلاق‌مدار و فاضل حوزه‌های علمیه که سالهاست چراغ درس اخلاق و تفسیر قرآنش روشن است و گرمابخش، و منبر گرم و نفس حقش، در طوفان‌های سیاسی به چپ و راست تمایل پیدا نکرده؛ در نماز جمعه هشدارهایی در خصوص زندگی دنیایی مردم داد و همه را به رعایت اصول درست زندگی کردن دعوت کرد.
«آیت الله» آن روز در خطبه دوم نماز جمعه، بر نگارش جلد دوم مفاتیح با تمرکز بر تبیین مسائل روزمره زندگی مردم، تاکید کرده بود: «جلد دوّم مفاتیح الجنان جایش خالی است که إن شآءَ الله یک عدّه‌ای باید بنویسند تا معلوم بشود دین تنها این نیست که ما زیارت بکنیم و ذکری بگوییم... مفاتیح‌الجنان یک جلد است خدا غریق رحمت کند محدّث قمی و سائرین را. این یک بخش‌های عبادات و اذکار و زیارات و اینهاست. امّا دین تنها اینها نیست!... این یک گوشه دین است. گوشه دیگر هم همین است که ائمه فرمودند...در باب اطعمه و اشربه ملاحظه بکنید، چرا فقهاء فتوا می‌دهند که اگر یک سگ تشنه‌ای را شما سیراب کردی، ثواب دارد؟ روی همان اطلاق روایت اِبرادُ الکَبِدَ الحَرّاء، لِکُلِّ اِبرادٍ اَجرٌ . از این روایات که مفاتیحِ حیات ماست، فراوان است...»
چهار سال گذشت و کسی دست به کار نشد تا اینکه خود آیت الله کلیدهای زندگی را مکتوب کرد و با همراهی پژوهشگران برجسته‌ای در مرکز اسراء، جلد دوم مفاتیح یا همان آداب زندگی بر اساس آیات قرآن و روایات معصومان(ع) در اردیبهشت 91 در نمایشگاه کتاب رونمایی شد. کتابی که در عرض 5 روز نایاب شد و تا کنون به چاپ هفتم رسیده است. یعنی در کمتر از دو ماه حدود 40 هزار نسخه.
«مفاتیح الحیات» آیت الله جوادی آملی، در 4 بخش تدوین شده: «ارتباط انسان با خود، ارتباط انسان با دیگران، ارتباط انسان با طبیعت و ارتباط انسان با حیوانات». بیش از یک‌صد عنوان کتاب حدیثی و 6هزار حدیث برای این کتاب ارزشمند مورد استفاده قرار گرفته و حدود 14 هزار عنوان تهیه شده است تا بتوان از تمام این احادیث، احادیث مرتبط را استخراج کرد. کتاب از فصل های متعددی تشکیل شده و در هر فصل احادیث معتبری در خصوص موضوعات آن فصل ارائه شده که متن عربی و منبع این احادیث نیز در پاورقی صفحات درج شده است.
اغراق نیست اگر بگوییم این کتاب باید در کنار قرآن و مفاتیح الجنان و نهج البلاغه، در خانه هر ایرانی باشد؛ کتابی که ساده‌ترین اصول زندگی از آداب معاشرت و رفتار با والدین و فرزندان و همسر تا همسایه و همکار و دولتمردان را برایمان دسته‌بندی کرده؛ از آداب استراحت و کار و تفریح و مسافرت تا آداب خوردن و آشامیدن و پوشش و درختکاری و مردمداری و قرض‌دادن و معامله و تجارت...اینها شاید برای خیلی‌ها نیاز به اصول و روش نداشته باشد اما برای جامعه‌ای که اصول حیاتی اش، شدیدا با هجوم موریانه‌های اخلاقی روبرو شده و ساختمانهای خصائل خود را در مسیر ریزگردهای مدرنیته و منفعت و کسب ثروت در حال تخریب می‌بیند و هر روز تشت رسوایی اخلاقی فردی از یک قشری و یا یک عده از جناحی بام می‌افتد و در مسیر سیاست‌زدگی و اقتصادگرایی محض این روزها، کالای اخلاق، زیاد طرفدار ندارد، یک ضرورت اساسی است.
کتاب البته کاستی هایی هم دارد و نیاز به بازنگری و ویرایش در آن حس می‌شود _ مانند شرح برخی احادیث برای روشن تر شدن ذهن خواننده تا مبادا برداشت هایی متفاوت، او را از هدف اصلی منحرف سازد _ اما تولد این موجود نازنین در خانه هر ایرانی می‌تواند طلوع دوباره آفتاب اخلاق و نسیم خنک مدارا و مروت را در جامعه پدیدار سازد؛ خاصه اگر مدیران و مسئولان و روحانیون محترم این کتاب را به عنوان یک هند بوک در کنار خود داشته باشند و طبق آن رفتار کنند؛ که عملگرایی در اخلاق، بهترین آموزش است. باید خدا قوت گفت به استاد فرزانه اخلاق و تفسیر که متواضعانه کمر همت به تولید این اثر گرانسنگ بست. امیدوارم نهادهای فرهنگی ما برای نیمه شعبان و یا رمضان المبارک امسال گوشه چشمی به این دائرة المعارف خواندنی و عمومی داشته باشند و بودجه‌های دولتی خود را تنها به سبد گوشت و مرغ و روغن و برنج اختصاص ندهند!
ضمن اینکه کتاب با توجه به حجم و محتوای فوق العاده اش، با قیمت مناسبی هم عرضه شده که نشان از طبع بلند تولیدکنندگان دارد...این روزها به شدت جای او در خانه های ما خالی است؛ بویژه اهل رسانه، اهل سیاست و آنها که صاحب کرسی نقد و نظرند و مریدانی دارند که چشم به زبان و رفتارشان دوخته اند...بویژه آنها که دین را در محرم و صفر خلاصه می کنند و ...این کتاب یک پاسخگوی 24 ساعته برای ماست تا بدانیم «دین عزیز ما» برای ناخن گرفتن ما هم برنامه دارد؛ چه برسد به ازدواج و کسب روزی و خرید مسکن و معاشرت با مردم...
چند برش از این کتاب را با هم بخوانیم:
فصل «زینت و آراستگی»
امام صادق(ع) می فرماید: عطر مردان پربو و کمرنگ ولی عطر زنان کم بو و پررنگ باشد.
امام رضا(ع) می فرماید: خوب است که مرد هر روز از عطر و بوی خوش بهره گیرد و اگر نتوانست، یک روز در میان و اگر نتوانست هر جمعه.
امام باقر(ع): سزاوار نیست زنان آراستن خود را برای همسرانشان تعطیل کنند، هرچند به آویختن گردنبندی باشد.
رسول خدا(ص) از به دست کردن انگشتر روی و آهن و از نقش حیوان بر نگین انگشتر نهی فرمود و می فرمود: انگشتر عقیق به دست کنید زیرا تا بر دست شماست، غم نمی بینید.
فصل «آداب نوشیدن»
رسول خدا(ص) می فرماید: دستتان را بشویید آنگاه در آن ها آب بنوشید چرا که هیچ ظرفی پاکیزه تر از دست نیست.
رسول خدا(ص) می فرماید: از سر مشک (یا ظروفی مانند پارچ) اب ننوشید. کسی که در ظرف طلا و نقره غذا می خورد و یا نوشیدنی می آشامد، در شکم خود آتش دوزخ را غرغره می کند....آب را از سمت دستگیره آن ننوشید چرا که محل جمع شدن آلودگی است.
امام کاظم(ع) می فرماید: از جای شکسته ظرف آب ننوشید چرا که قرارگاه شیطان است؛ آشامیدن آب را با بسم الله آغاز کنید و با الحمدلله پایان دهید.
«مسافرت، امکانات زندگی، نظافت و بهداشت، لباس و پوشش، خواب و بیداری، صله رحم، درآمد و مسائل اقتصادی، نگهداری حیوان، درختکاری و...» از جمله بخش های این کتاب مفید و کاربردی و خواندنی است.
فصل «آداب خوابیدن»
«امیرمومنان (ع) می فرماید: مومن رو به قبله و بر پهلوی راست می خوابد.
امام صادق(ع) می فرماید: هرگاه رسول خدا(ص) می خواست بخوابد مسواک می زد و به رختخواب می رفت و بر پهلوی راستش می خوابید و دست راستش را زیر گونه راستش می نهاد.
امام رضا(ع) می فرماید: قدرت و سلطنت خواب، در مغز است و آن مایه پایداری و نیرومندی جسم است، پس هرگاه خواستی بخوابی ابتدا بر سمت راست و سپس بر سمت چپ بخواب و همچنین هنگام برخاستن از سمت راست برخیز.
امام باقر(ع) می فرماید: خواب در ابتدای روز مایه نادانی و کودنی و خواب قیلوله(خواب کوتاه نیمروز) نعمت و خواب عصر مایه حماقت و خواب میان مغرب و عشاء مایه محرومیت از روزی است.
امیر مومنان (ع) می فرماید: خواب میان مغرب و عشاء و پیش از طلوع خورشید مایه فقر است.
رسول خدا(ص) می فرماید: خدا سه چیز را دوست دارد: کم گویی، کم خوابی و کم خوری. و نیز می فرماید: یکی از بدترین چیزهایی که درباره امتم هراس دارم، پرخوابی است.»
*
این اثر ارزشمند در 780 صفحه و با قیمت 14500تومان از سوی انتشارات اسراء منتشر شده است.
تهرانی ها اگر احتمالا قصد خرید این کتاب و یا اهدای آن به کسی بویژه در این روزهای شریف را دارند کافی است با شماره 20- 88557016 سامانه اشتراک محصولات فرهنگی؛ «سام» تماس بگیرند و آن را در محل کار یا منزل _ بدون هزینه ارسال _ دریافت کنند. سایر هموطنان نیز با پرداخت هزینه پستی می توانند این آثار را تلفنی سفارش بدهند.
6060
نظر شما