در کافه خبر مطرح شد:حال گردشگری خوب نیست

مریم صدرالادبایی- زهرا تالانی:اما چگونه می توان این موانع را را برطرف کرد و در حل این مشکلات وظیفه کدام نهاد است و یا چه سازمانی و چگونه باید به حل این مشکلات کمک کند؟برای پاسخ به این سئوالات  میزگردی را با حضور ایرج ندیمی رئیس فراکسیون گردشگری،رضا قادری عضو هیات علمی دانشگاه علوم تحقیقات و رییس دانشگاه علمی کاربردی واحد 37 ، لادن جعفری تهرانی کارشناس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، علی رحیم پور عضو هیات علمی پژوهشگده گردشگری و عضو هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران، ابراهیم پور فرج رییس جامعه تور گردان های ایران و رضا اباذری رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات گردشگری استان تهران و برگزار شد.
 

 این میزگرد برای بررسی چالشها و مشکلات گردشگری برگزار شده است.مشکل گردشگری ما کجاست که امروز چرخ آن به قولی نمی چرخد و ما یکی از کم درآمد ترین کشورها از این صنعت هستیم؟

 ندیمی:گردشگری در دنیا به طور مستقیم و غیر مستقیم باعث درآمدزایی می شود.اینکه ما در بخش گردشگری مشکل داریم برای این است که هنوز ما نتوانستیم مشخص کنیم گردشگری در بخش خدمات قرار می گیرد یا صنعت.در مجلس ششم برای اینکه گردشگری را در حوزه صنعت قرار دهیم خیلی تلاش کردم تا تسهیلات بهتر و ارزان تری در اختیارشان قرار گیرد. در حال حاضر هم بحثهایی وجود دارد که سازمان گردشگری و میراث فرهنگی باید زیر نظر ریاست جمهوری باشد یا وزارت ارشاد.بنابراین هنوز در ایران تعریفی از گردشگر نداریم و حتی خیابان خوابی که به شمال می رود را ما جزو آمار مسافر حساب می کنیم.متاسفانه در دوره های قبلی به خاطر کم کاری و الان هم به خاطر حضور افراد سیاسی این حوزه بیشتر آسیب دید.در حال حاضر سهم ما در گردشگری حتی از کشورهایی که قابلیتهای کشور ما را هم ندارند کمتر است. حقیقت این است که کشور ما غیر از نفت و گاز، هفت پتانسیل دارد که اگر در این هفت پتانسیل به هر اندازه سرمایه‌گذاری کند، ارزش دارد. هفت پتانسیل که مطابق آن می‌توان این هزینه‌ها را پوشش داد، از این قرار است: کشاورزی، صنعت، خدمات، آموزش، فنآوری، تجارت و بالاخره گردشگری. به عبارتی ما در مورد کشاورزی، صنعت و ... می‌توانیم به تناسب تفاوت اقلیم ، مرزها ، همسایگان مختلف و نیازهای خارجی سرمایه‌گذاری کرده و آورده داشته باشیم.
اساساً مجلس در زمینه گردشگری با کمبودهایی روبه‌رو بوده ‌است. یکی از کمبودها، خود کمیسیون فرهنگی بود. این کمیسیون به دلیل این‌که با چند مجموعه، از جمله سازمان تربیت بدنی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان ملی جوانان و ... درگیر بود، عملاً برای گردشگری فرصتی نداشت.من در مجلس هفتم و نهم موسس فراکسیون گردشگری شدم.نشستهایی با رئیس سازمان میراث داشتم.اما به نتیجه نرسیدیم . اما به خاطر تعارضات و اصطکاک‌هایی که بین کمیسیون فرهنگی و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری وجود داشت راه‌اندازی فراکسیون گردشگری ضروری به‌نظر می‌رسید.الان هم که گردشگری با چند تهدید روبه روست.تحریم ،گشایش ارز مسافرتی و در حوزه فرهنگی هم مشکل رعایت شئونات گردشگران است.در این بخش مشکل مدیران بخش فرهنگی و گردشگری داریم.در کل ما در این حوزه نمی توانیم بدون دلواپسی به آینده حرکت کنیم و همه درها باز نیست. به نظر من گردشگری باید باز مهندسی شود و نسبت به گذشته تغییر کند وتعریف درستی از گردشگری و آمار درستی ارائه شود.من در پاسخ سوال شما واقعیت را گفتم چون بزرگترین بیماری در کشور ما کتمان حقیقت است و برای همین نمی توان برنامه ریزی کرد.
اباذری:شاید کمتر از دودهه پیش گردشگری یک خدمات لوکس بود،خوشبختانه اخیرا به این صنعت توجه می شود.با اینحال باز هم محدودیتهایی برای این صنعت به وجود می آورند. مثلا در مصوبه جدید شورای فرهنگ عمومی مبنی بر ممنوعیت تبلیغات محیطی سفرهای خارجی. تبلیغ در این زمینه هیچ ممنوعیتی نمی تواند داشته باشد و نمی توان بنگاهی را در این زمینه محدود کرد و تنها به این دلیل که برای توسعه سفرهای داخلی تبلیغ سفرهای خارجی محدود شود به نوعی پاک کردن صورت مسئله محسوب می شود و نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد.
سفر مقوله ای است که بارها در دین مبین اسلام بر آن تأکید شده است و این محدودیت در تناقض با این مسئله است. از سوی دیگر ضعف سیستم حمل و نقل، ناکافی بودن مراکز اقامتی، عدم پاسخگویی برخی سایت های توریستی ، ضعف ناوگان عمومی و ... از جمله مشکلاتی است که مردم را به سمت سفرهای خارجی سوق می دهد. سفرهای خارجی از درخواست های مسافران محسوب می شود و جزء حقوق آنها است و مسافر امروزی را نمی توان محدود کرد که به کجا سفر کند. دو نماینده در این شورای فرهنگ عمومی داریم ،یکی رئیس سازمان و دیگری نایب رئیس فرهنگی مجلس.اما هیچ دفاعی از این موضوع نکردند و ما تقاضا داریم اعضای شورای فرهنگ عمومی موضوعات گردشگری را با جلب مشارکت سازمان های متولی گردشگری و استفاده از نظرات کارشناسی بخش خصوصی آسیب شناسی کنند و سپس تصمیم گیری کنند. بنابراین تمام این تصمیم گیریها در گردشگری داخلی هم تاثیر می گذارد.ما برای ورود گردشگر خارجی مشکل زیرساخت داریم.هنوزبا یک تعطیلی جاده های شمال کشور قفل می شوند.وقتی گردشگر داخلی مشکل دارد چطور می توانیم گردشگر خارجی وارد کنیم.به نظر من مجلس می تواند با حمایت از بخش خصوصی مشکلات ناامنی و تبلیغات بد علیه کشور را از بین ببرد.وقتی ما بتوانیم گردشگر به کشور بیاوریم و آنها شرایط خوب کشور را ببینند ،خودشان برای کشور ما تبلیغ می کنند و عده بیشتری را به کشور می آورند.از طرف دیگر مدیران سازمان ثبات ودائم در حال تغییر هستند ،تا الان 9 مدیر عوض شده است و برای همین مشخص است که امکان برنامه ریزی نداریم.مشکل مهمتر این است که بخش خصوصی در این بخش جایگاه مهمی دارد اما در هیچ یک از تصمیم گیریها دیده نمی شود.
جعفری تهرانی :مشکلات توسعه گردشگری داخلی و خارجی است و در دو بعد می توان دید.یکی از اساتید گفته که گردشگری مانند هشت پا می ماند که باید همه پاها هم حرکت کنند تا به جایی برسد،بنابراین گردشگری اهتمام همه دستگاهها را می طلبد.در بعد خارجی تبلیغ منفی علیه ایران می شود که ما باید یک توان مضاعف را برای تبلیغات بگذاریم تا تبلیغات منفی راجع به خودمان را پاک کنیم وبعد به معرفی جاذبه ها بپردازیم.بحث تحریم هم همانطور که آقای ندیمی عنوان کردندهم مهم است چون حمل و نقل هوایی و ریلی را تحت تاثیر قرار داده است.در بعد داخلی هم تمام دستگاهها باید کمک کنند. ما قصد داریم افزایش ورود گردشگر خارجی به کشور روادید 60 کشور لغو کنیم.حذف روادید 60 کشور به ورود گردشگر خارجی رشد چشمگیری می‌بخشد ضمن اینکه پیگیری‌های لازم در این مورد توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از طریق وزارت امور خارجه در حال انجام است. با لغو این روادید سفرهای خارجی به کشور به ویژه شهرهای زیارتی مانند مشهد، قم و شیراز رونق می‌یابد.

قادری:به نظر من ما در بخش گردشگری استراتژی نداریم.یعنی هنوز تعریفی از گردشگری و سهم آن در تولید ناخالص ملی مشخص نشده است و سازمان هیچ هدف خاصی در توسعه گردشگری ندارد.چون مدیران این بخش هیچ نخصصی ندارند.باید در درجه نخست به این نکته توجه کرد که اصلا دولتمردان ما بحث گردشگری را می‌خواهند یا آنکه به این بحث نگاه جدی اقتصادی ندارند. اگر قرار بر این است که به بحث گردشگری توجهی نشده و آن را به عنوان یکی از مهمترین مقرهای درآمد و ارزآوری نپنداریم، پس دلیل هم وجود ندارد که بحث‌های آموزشی و ساخت زیرساختهای گردشگری را مورد توجه قرار داده و برای رونق گردشگری سرمایه‌گذری کنیم و سازمان بسازیم.گر به این نتیجه رسیدیم که نظام خواهان گردشگری است باید ببینیم که از این بحث خواستار چه نتیجه‌ای بوده و چه چیزی را از آن طلب می‌کند.در بسیاری از نشت‌ها و مجالسی که در ارتباط با این عرصه بزرگ درآمد زا در کشورمان تشکیل شده، به گردشگری نه به عنوان یکی از مهمترین رشته‌های اقتصادی بلکه به عنوان عرصه‌ای از فرهنگ توجه شده است، در حالی که گردشگری کاملا اقتصادی بوده و تنها بازتابهای فرهنگی دارد.اگر هدف اصلی جهانگردی را اقتصاد بدانیم باید آن را تعریف کنیم. باید به این علم دست یابیم که جهانگردی بنگاه اقتصادی است و چه سهمی از تولید ناخالص ملی مار را می‌تواند به خودش اختصاص دهد. چگونه می‌توانیم به این جایگاه دست یابیم و پس از آن قرار است به چه جایگاهی برسیم.

رحیم پور:این یک حقیقت است که مقاصد پیشرو در صنعت گردشگری جهان از نظر نوع گردشگری که جذب می کنند، تفاوتهای مشخصی با یکدیگر دارند ، متوسط طول مدت اقامت، میزان پولی که هزینه می کنند و مسافتی که می پیمایند تاثیر مستقیمی در کسب درآمد ارزی برای بازاراهای مقصد دارد. متوسط هزینه هر گردشگر در سال 2009 میلادی به ترتیب در قاره اقیانوسیه 3080 دلار، در کشور های جنوب آسیا 1550 دلار، در امریکای شمالی 1290 دلار، در کشورهای اروپای شمالی 1150 دلار و در کشورهای کارائیب 1140 دلار ایالات متحده امریکا بوده است.
کشور استرالیا با جذب 584/5 میلیون نفر گرچه به لحاظ تعداد گردشگر ورودی در سال 2009 میلادی در بین 10 کشور برتر جهان قرار ندارد اما به لحاظ کسب درآمد با متوسط هزینه کرد 3080 دلار برای هر گردشگر و در مجموع با 6/25 میلیارد دلار مکان هشتم جدول را به خود اختصاص داده است. مسافت طولانی، تنوع و گستردگی جاذبه ها بویژه جاذبه ها و چشم اندازهای طبیعی، نقش موثری در میران هزینه کرد بالای گردشگران ورودی به این کشور داشته است.
تزریق یک درصد از سرمایه‌های وارد شده به سایر بخش‌ها در گردشگری این صنعت را متحول می‌کند. گردشگری ایران توانایی حل معضل بیکاری در ایران را داشته و دولتمردان باید سرمایه‌گذاری در گردشگری را جایگزین هزینه‌های ساخت زندان کنند. در سال 2004 ، 338 میلیون شغل در حوزه گردشگری ایجاد شد که 8 هزار شغل مرتبط با این صنعت است. 11/4 درصد از کل سرمایه‌گذاران جهان در بخش گردشگری و 11 درصد از درآمدهای مالیاتی جهان و 13/8 درصد درآمدهای ارزی دنیا مربوط به این صنعت است. میزان ورودی، درآمدهای ارزی حاصل از بخش گردشگری و درآمد ناخالص ملی در کشورهای فرانسه ، امریکا، اسپانیا ، به عنوان سه کشور برتر در این صنعت و امارات متحده‌ی عربی و ترکیه به عنوان همسایگان منطقه‌ای ایران گردشگری بخش اعظمی از درآمد ناخالص این کشورها را تشکیل می‌دهد در حالی که این کشورها به لحاظ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی در رده‌های پس از ایران قرار دارند.
در ایران این درآمدهای نفتی است که بخش اعظم از درآمد ناخالص ملی را تشکیل می‌دهد. اما گردشگری با وجود میراث‌های فرهنگی، قدمت آثار و جاذبه‌های بکر و اکو‌توریستی می‌ماند و می‌تواند، توسعه در کشور را موجب شود. هویت و داشته‌های فرهنگی و ملی می‌تواند جوابگو اشتغال و درآمد‌زا باشد. باید دولتمردان و کارگزاران را به این نتیجه منتهی کرد که توسعه گردشگری، مقاصد دیگر اجتماعی را نیز حل می‌کند. گردشگری در کنار ایجاد شغل و درآمد مفاسد اجتماعی را کاهش می‌دهد که دولتمردان می‌توانند سرمایه‌گذاری در بخش‌های گر دشگری را به دلیل پیامدهای مثبت آن جایگزین هزینه‌های ساخت زندان کنند.
پور فرج: اینکه بگوییم 7/5 میلیون گردشگر را می خواهیم تا پایان سال به ایران وارد کنیم خیلی راحت است. حتی می توان گفت 9میلیون گردشگر، درحالی که آنچه اهمیت دارد حل مشکلات موجود در مسیر گردشگری کشور است. زیرساخت ها فراهم نیست.
برای رشد گردشگری ابتدا باید بازارسازی کرد ،دولت باید با تمام اتحادیه های دنیا صحبت و تبلیغ کند تا مردم جهان را در دنیا به ایران علاقه مند کند.البته منظورم این نیست که مستقیم وارد این مقوله شود بلکه دولت شرایط را فراهم می کند وبه کشورها نماینده می فرستد. اما در عمل کسی قدم بر نمی درد و فقط در حرف همه عاشق گردشگری هستند.هنوز مردم دنیا نمی دانند که ایران از ترکیه امن تر است و در دنیا ما را جزو کشورهای عربی می دانند و فقط پیرمردها ایران را می شناسند ونسل جوان شناختی از کشور ما ندارد.وقتی کشور ترکیه تصمیم به رونق گردشگری گرفت،از بخش خصوصی حمایت کرد و به بانکها دستور داد که وام بدهند و زیرساختها را آماده کرد.اما در کشور ما نه تنها دولت خودش کاری نمی کند بلکه جلوی بخش خصوصی را هم می گیرد.
وقتی دولت کشور ما را به جهان معرفی کرد آنوقت وظیفه بخش خصوصی است که بازارداری کند،یعنی به گونه ای رفتار کنیم که گردشگری که می رود با چند نفر دیگر باز گردد .همین کاری که ما الان قصد داریم انجام دهیم و به صورت سافاری گردشگر وارد کنیم اما قوانین دست وپاگیر اجازه نمی دهد.نمونه آن گمرک است که برای ورود خودروهای گردشگران کارانه می گیرد،در حالیکه این قانون مخصوص کشور ماست . یک گروه گردشگر با 40خودرو مسابقه ای گران با نام تور از پاریس تا پرسپولیس می خواهد وارد کشور شود اما چون ترس از فروش آنها در ایران می رود، باید شرکت تورآور دو برابر نرخ هر خودرو به دولت تضمین بدهد. کدام آژانس است که توان ارائه تضمین دوبرابری برای 40خودروی 100میلیون تومانی را به دولت داشته باشد به همین خاطر نیز شرکتی که قرار بود یک گروه دیگر را با 70خودرو وارد کشور کند می گوید که اگر مشکل آن 40خودرو حل نشود همه گروه گردشگر را که قرار بود به ایران بیاید از فهرست سفر حذف می کند.ما هنوز شرکت حمل و نقل برای گردشگری نداریم و هر سال فقط قیمت هتلها را افزایش می دهیم بدون اینکه به تسهیلات توجه کنیم.اینقدر موانع وجود دارد که ما هر چیزی می گوییم کم است.البته مشکلات ما در این بخش از 20 سال پیش تا الان فرق نکرده و هنوز هم مشکلات ما همان هتل،حمل و نقل و ویزا است و تفاوت نکرده است.

آقای ندیمی،شما هم معتقدید که مشکل از ناهماهنگی دستگاه هاست ؟
ندیمی: به نظر من این خانم فرافکنی می کنند و مشکلات را گردن سایر نهاد ها می اندازند.این خیلی بد است که بعد از 33 سال مجریان ما نتوانستند با هم هماهنگ باشند. مقصر دستگاهها نیستند.سازمان است که توانایی هماهنگی ندارد. ما شورای عالی میراث فرهنگی و گردشگری تا زمان دولت احمدی نژاد داشتیم.اما قبل از آن هم کاری نکردو حذف آن هم هیچ آسیبی وارد نکرد.
اباذری:اینکه خانم تهرانی عنوان می کنند همه دستگاهها باید برای رشد گردشگری تلاش کنند را قبول ندارم چون به نظر من فقط باید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری دخالت کند و این موضوع را جا بیندازد که تنها متولی این بخش سازمان است.
تهرانی:ما انتظارات سازمان از دستگاههای زیربط را به وزارت کشور ارائه دادیم.سازمان تقریبا با تمام نهادهای دولتی یعنی 20 دستگاه سر و کار داریم.برای رشد گردشگری تمام این نهاها باید تلاش کنند. سال 2001 در کره جنوبی یک دوره یک ماه بازاریابی گردشگری برای ما برگزار شد. کره جنوبی از زیر صفر شروع کرد و همانطور که می دانید الان خیلی رشد کرده است.وقتی ما علت را پرسیدیم ،گفتند که تمام دستگاهها در اختیار سازمان گردشگری هستند.اما مثلا اگر ما بخواهیم یک موسیقی برای یک گروه گردشگر برگزار کنیم، وزارت ارشاد اصلا قبول نمی کنند و هزار و یک مشکل به وجود می آورد.یا برای همین لغو روادید ، چندین جلسه با وزارت خارجه گذاشتیم وهنوز هم به نتیجه نرسیدیم. الان ما مجبور شدیم کارگروه گردشگری را در هیات دولت به جای شورا ایجاد کنیم و 15 وزیر عضو هستند تا بتواند مشکلات را حل کنند.
پورفرج: ناهماهنگی بین سازمانهای متولی از مشکلات بخش گردشگری کشور است، به طوری که در حال حاضر بیش از 30 نهاد و سازمان متولی بخش گردشگری هستند. این امر به نوعی سبب شده است که در ارتباط با گردشگری با نوعی ناهماهنگی روبرو شویم و در حال حاضر نیز از این ناهماهنگی نیز رنج می‌بریم. به دلیل نبود مدیریت در حوزه میراث و آثار باستانی شاهد از میان رفتن آثار تاریخی و محوطه‌های تاریخی آثار باستانی در کشور هستیم.

قادری:تا زمانی که نگاه به گردشگری، فرهنگی باشد، اشتغالزایی آن مانند سینما و تئاتر خواهد بود. به نظر من گردشگری ایران رو به انحطاط است .چون دو شاخص در این زمینه داریم ، تعداد وردودیهای گردشگری و درآمد . وقتی بررسی می کنید از دهه 90 سهم ایران روند نزولی بسیار شدیدی دارد.از سال 1314 اولین تشکیلات گردشگری در کشور شروع شد در آن زمان بسیار فعالتر بود.متاسفانه گردشگری کشور ما تقاضا محور نیست و عرضه محور است یعنی به جای اینکه نگاه شود که جهانگرد چه چیزی نیاز دارد به او شرایطی را عرضه می کنند و او باید بپذیرد. وروری گرشگری ما باید بیشتر از کشورهای همسایه باشد چون در تمام کشورها چنین است اما در کشور ما چنین نیست چون همسایه ها در این زمینه فعال هستند و فقط کشورهایی مانند عراق و افغانستان می مانند ،بنابراین موقعیت جغرافیایی خوبی برای جذب گردشگر نداریم.

اما کشورهای همسایه ما از موقعیت ایران خوب استفاده می کنند؟
قادری: ترکیه موفق است چون تقاضاهایی که در ایران نمی توان به آن پاسخ داد را فراهم کرده است. باید جایگاه صنعت گردشگری در اقتصاد ملی کشور مشخص باشد در حالی که در جامعه ایرانی به عنوان بخشی است که باید برای آن بودجه صرف شود اما با ورود به بخش اقتصادی می‌توان به اشتغالزایی آن فکر کرد . بخش گردشگری تا زمانی که فرهنگ محسوب می‌شود، دهن آن برای جذب بودجه باز است، اما وقتی به بخش اقتصادی کشور وارد شود علاوه بر اشتغالزایی درآمد‌زایی نیز می‌کند .تاریخ مصرف برخی از قوانین و مقررات و آیین‌نامه‌هایی که در حوزه گردشگری وجود دارد منقضی شده‌اند به طور مثال کتابی که در بردارنده قوانین توسعه جهانگردی است - در اصل دربردارنده آیین‌نامه‌ است نه قوانین – آیین نامه رستورانها مربوط به سال 44 و 46 است این درحالی است که در عصر حاضر تمام ملاک‌ها و آیین‌نامه‌های ساختاری و اجرایی بخش‌های گردشگری تغییر کرده است اما گویی زنجیره‌های گردشگری در کشورما باید به همان روال دهه چهل وپنجاه اداره شوند.آیین نامه رستورانها مربوط به سال 44 و 46 است. این درحالی است که در عصر حاضر تمام ملاک‌ها و آیین‌نامه‌های ساختاری و اجرایی بخش‌های گردشگری تغییر کرده است اما گویی زنجیره‌های گردشگری در کشورما باید به همان روال دهه چهل وپنجاه اداره شوند.
اصلاح چنین مواردی نیازمند تحقیق و پژوهش پیرامون بررسی حقوق متقابل مسافر و بخش‌های گردشگری و قوانینی است که در حوزه گردشگری در سراسر جهان اجرا می‌شوند از آنجایی که سازمان متولی گردشگری علاقه‌ای برای بهبود شرایط موجود و اصلاح قوانین کهنه ندارد هزینه‌ و بودجه‌ای برای این مهم اختصاص نمی‌دهد.بارها پیشنهاد اصلاح این قوانین را به سازمان میراث و گردشگری داده‌ایم اما موافقت نشده‌است چراکه مسئولان سازمان نخواسته‌اند چنین اتفاقی بیافتد.برخی از کتابها در بازار بین‌الملل وجود دارد که به معرفی ایران می‌پردازند اما در آنها اشتباهات بسیاری وجود دارد. این درحالی است که سازمان میراث و گردشگری می‌تواند به جای حیف و میل کردن بودجه، چند کارشناس را به منظور اصلاح چنین مواردی به خدمت گیرد تا جلوی تبلیغات اشتباه گرفته شود.

خانم تهرانی اماشما سایر دستگاهها را مقصر می دانید؟
تهرانی: من دیگران را مقصر نمی دانم ،بلکه می گویم باید همکاری کنند.چون گردشگری یک امر فرابخشی است.
ندیمی:اما اگر معاون رئیس جمهور نتواند دستگاهها را هماهنگ کند چه کسی می تواند؟ شما کره جنوبی را مثال زدید اما این کشوردر گردشگری جهان تعریفی ندارد.

آقای ندیمی ،خب در مجلس و در فراکسیون برای گردشگری چه تصمیهایی گرفته شد؟
ندیمی: بخش عمده فعالیت و وظایف تعریف‌شده این فراکسیون، نظارتی است. به عبارتی، پیگیری مصوبات، وعده‌ها و قول‌های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای به ثمر رسیدن آن‌ها.بخش دیگر نیز مربوط به تعاملات بین بخشی است؛ میان سازمان میراث با مجموعه‌های دیگر. سه بعد دیگر فعالیت‌های تعریف‌شده فراکسیون، فضاسازی و تنویر افکار عمومی و تحرک مدیران است.انتظاراتی که از این فراکسیون می‌رود این است که از صنعت گردشگری حمایت کند. در این فراکسیون به واسطه عضویت اکثر نمایندگان، قدرت قابل توجهی برای پشتیبانی از فعالیت‌های گردشگری فراهم می‌شود.

چرا در مجلس گردشگری در زیر مجموعه صنعت قرار نگرفت؟
ندیمی:چون صنعت گروه دارد و اگر به آنجا برود با توجه به مشکلاتی که الان برای بخش صنعت به وجود آمده است جزو گروه 15 و پایین تر می رود .الان در این شرایط مشکل گردشگری این نیست که در کدام گروه قرار بگیرد.در حوزه میراث فرهنگی کمبود قانون نداریم اما در خصوص آئین نامه ها که مربوط به اجرائیات و دستورالعمل است مشکلی وجود ندارد و می تواند بازنگری شود البته در خصوص قوانین هم اگر ریاست سازمان کمبودی احساس کنند و به صورت طرح یا لایحه به مجلس ارائه دهند، حتماً رسیدگی می شود. مجلس وظیفه قانونگذاری و نظارت دارد و در مباحث قضایی وارد نمی شود، ممکن است در صورت لزوم جلساتی گذاشته شود اما به طور مستقیم وارد عمل نمی شود چون سازمان میراث فرهنگی خود از توان حقوقی برای دفاع از حقوقش برخوردار است.

با وجود مشکلات و ناهماهنگی هایی که مطرح شد،بخش خصوصی تا چه حد می تواند به رونق این بخش کمک کند؟

پورفرج:سالانه 400میلیارتومان به‌عنوان عوارض خروج از کشور گرفته می‌شود. ما چند سال پیش با نمایندگان مجلس گفت‌وگو و حتی تفاهم کردیم که این پول به صندوق حمایت از توسعه‌ صنعت گردشگری واریز شود. پیشنهاد و طرح آن را هم دادیم و قبول شد. اما هنوز ریالی به ما پرداخت نشده است. یا برای گرفتن زمین غرفه‌ ایران در نمایشگاه های گردشگری همیشه سازمان دیر اقدام می کند، برای همین، زمین دورافتاده‌ای را با قیمت بالا اجاره کنیم و همان اتفاق سال بعد باز هم تکرار می‌شود.هنوز نمی‌دانیم شرایط ما برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی چگونه خواهد بود. این در حالی است که تورگردانان باید به این نمایشگاه‌ها بروند، پس لازم است بودجه‌ای تعریف شود و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری حمایت کند.بنابراین من معتقدم که باید سازمان تبدیل به وزارتخانه شود تا حداقل رئیس سازمان مجبور به پاسخگویی باشد و عملکردش زیر ذره بین باشد.
قادری: اینکه آقای پورفرج عنوان کردند مشکلات ما از 20 سال پیش تا کنون فرقی نکرده است را قبول دارم و باید بگویم از زمان رضاخان که گردشگری برای نشان دادن تمدن ایران شروع شد این مشکلات وجود داشت واسناد آن موجود است.متاسفانه هر بار تصمیم به رونق گردشگری در کشور گرفته می شود،نفت مطرح می شود و گردشگری کنار می رود.نمونه آن سال 53 و 68 بود که با گران شدن نفت،دغدغه گردگشری از ایران کم شد.یا اینکه سال 70 برای گردشگری آیین نامه تنظیم شد اما وقتی دوباره بوی نفت آمد گردشگری از یادها رفت.شما می گویید ایران جاذبه گردشگری دارداما مطابق کدام اسناد؟ما منابع خام داریم و هنوز نتوانستیم از جاذبه های طبیعی در زمینه گردشگری استفاده کنیم.الان تقاضای گردشگری دردنیا تخت جمشید نیست و دیگر شرایط و خواسته های گردشگران فرق کرده است ،باید این نگاه سنتی را عوض کرد.جهانگردی پست مدرنیسم شده است،اما خدمات و عرضه ما سنتی است.بنابراین باید در نگرشها تغییر ایجاد کرد.

محدودیت دیگری که برای تورها وجود دارد،جلوگیری از برگزاری تورها و همین موضوع اخراج افراد خاطی از تورها است که ظاهرا به آژانسها آسیب می رساند؟
اباذری:شکی نیست که در ایران موظفیم مقرارت را رعایت کنیم اما باید آسیب شناسی کنند و ضعفها را بشناسند ،بعد مقابل تورها را بگیرد.
پورفرج: گردشگری داخلی خیلی صاحب ندارد.مشکل اینجاست که هرکسی الان بدون تخصص و مجوز تور برگزار می کند، بعد وقتی پلیس برخورد می کند نام تمام تورها عنوان می شود در حالیکه برخورد پلیس با تورهای غیرقانونی است. متاسفانه مردم هم هرجا تور ارزان باشد می روند در حالیکه ایمنی و تخصص خیلی در تورگردانی مهم است.در این زمینه باید به مردم اطلاع رسانی کرد.مردم هر کسی که تور ارزان دارد را قبول می کنند.
رحیم پور:زمانیکه نظارت سازمان کم می شود تخلفات زیاد می شود.من در گذشته مسئولیت رسیدگی به تورها را داشتم چون وظیفه تکلیفی سازمان نظارت به تورها است.

آقای اباذری رتبه بندی آژانسها چه تاثیری در جذب گردشگردارد و اصلا این رتبه بندی برای چیست؟
اباذری: نمی توان گفت که تور داخلی خوب است و تور خارجی بد،چون هر دو با هم برای توسعه گردشگری تلاش می کنند.اما کجای دنیا آژانسهای مسافرتی را درجه بندی می کنند. باید آیین نامه 10 سال پیش مربوط به تاسیس و نظارت آژانسها را اصلاح کنند،الان بند الف ب و پ معنا ندارد.
تهرانی:دفاتر خدمات مسافرتی درجه بندی ندارند اما بند الف،ب و پ برای تور سیاحتی ،زیارتی و اخذ بلیط از سازمان هواپیمایی است.ما قصد داشتیم که رتبه بندی کنیم و قیمتها را مشخص کنیم اما هنوز ایت طرح اجرایی نشده است.خود کسی که قصد مسافرت دارد باید تور معتبر را شناسایی کند و تشخیص دهد که با کدام تور سفر کند،معمولا از روی تبلیغات روزنامه ها مردم تورشان را انتخاب می کنند برای همین ما با اداره تبلیغات وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی جلسه برگزار کردیم تا از طریق سایت ما آژانسهایی که معتبرهستند را در روزنامه ها تبلیغ کند و قرار بود برای تورهای داخلی هم 50 درصد تخفیف بگیریم.تا زمانیکه مدیر کل بود این قانون هم اجرا می شود اما با تغییر مدیر دوباره همه چیز به سابق برگشت.

به عنوان دست اندرکار بخش گردشگری حذف ارز مسافرتی را چگونه ارزیابی می کنید؟
پورفرج:در واقع حذف ارز مسافرتی، رسما موجب آن می‌شود که تقاضا برای ارز در بازار بالا رفته و موجب افزایش قیمت‌ها در این بازار شود. این امر به ویژه در ایام حج، می‌تواند خود را نشان دهد که سیل هجوم افراد و پیامدهای آن در بازار موازی ارز، شوک‌آور و پیش‌بینی ناشدنی خواهد بود. از سویی تا همین جا نیز ارز با نرخ مرجع به میزان 1000 دلار برای همه مسافران یکسان نیست؛ به عبارتی، سهمیه ارز مسافران کشورهای عراق، سوریه، عربستان و در مجموع نزدیک بیست کشور، حدود 400 دلار است. در نتیجه، می‌توان این امر (خروج سرمایه ارزی از کشور) را به گونه‌ای دیگر و با‌‌ همان نظام ارز چند نرخی مدیریت کرد و لزومی به حذف یکباره ارز مسافرتی نیست. ورودی و خروجی گردشگری باید مانند صادرات و واردات باشد.یعنی رفت و آمد.
قادری:ارز حذف شد چون متاسفانه مسئولان ما گردشگری را لوکس می دانند و شاید هم در شرایط بحرانی هستیم که حذف شد. در دهه 90 میلادی حقوق جهانگردی مطرح شد و بر همین اساس دولتها موظف به توسعه گردشگری شدند چون مردم حق دارند گردشگری کنند.اما الان ما با این کار سفرهای خارجی را محدود کردیم.
سال 89 هم تصمیم گرفته شد که سفرهای خارجی را محدود کنند و من مامور تحقیق شدم که 8 کشور هم مشخص شده بود.ما انگیزه های سفر را شناسایی کردیم و راهکارهایی را هم ارائه کردیم اما راه حل ما مالی نبود.احتمالا دولت در تنگنای ارزی قرار دارد و اولیت بندی کرده اما این استراتژی درست نیست چون گردشگری هم حق مردم است واگر حذف شده باید برای سفرهای زیارتی هم حذف شود.
تهرانی:وقتی نوسان نرخ ارز بود ما جلساتی با بانک ارزی داشتیم چون ارزهای دفاتر خدمات مسافرتی برای جابه جایی ارز مشکل داشتند اما آنها معتقدند که کشور مشکلات اساسی دارد وباید نرزخ ارز مرجع را به دارو و مواد غذایی اختصاص دهیم نه تورها و مسافران.
اباذری:ایجاد محدودیت کردند و این مغایر با اهداف رونق گردشگری است. البته به نظر من کسی که قصد سفر داشته باشد می رود و این کار جوابگو نیست.
45232