یک بار دیگر با مدخلی شگفت از دایرة المعارف تشیع

قصد نوشتن مطالب دیگری را در باره دایرة المعارف تشیع نداشتم. بیشتر به دلیل این که دبیرخانه دایرة‌المعارف توضیحی دادند و پذیرفتند که ایراداتی وجود داشته است. با این حال مؤلف هم ایمیل مفصلی به بنده زدند و ضمن گزارش برخی از ماوقع در دایرة المعارف، از مطالبشان دفاع کردند. مراجعه مجدد به دایرة المعارف در وقت‌های بین الصلاتین که در میان کتابها نشسته‌ام مدخل تازه شگفت دیگری را برابرم نهاد. حیف آمدم علاقه مندان و دوستانی که مرتب پیگیر بودند را بی اطلاع بگذارم. دست کم تا زمان اصلاح دایرة المعارف، باید روشن شود که برخی از مدخلها قابل استناد نیست. بسا در این آشفته بازار که نویسندگان دیگری که از این مدخلها در نوشته ها و و بلاگهای خود استفاده کنند.
مدخل زیر به گونه ای با یادداشت اول بنده که در باره مدخل «قانون درخشان اسلام» اثر شهریار شفیق بود مرتبط است. اما این ارتباط قدری عجیب است. مثل این که آدمی تمام مطالب را در آن مدخل خوانده و در اینجا دوباره خلاصه ای از آن با تفاوت‌هایی که آنها هم بی معناست، باید بخواند. راستش واقعا عقلم به جایی قد نمی دهد. چه ذهنی اینها را خلق کرده؟ با چه هدفی؟ مطلب را عینا از «دیراة المعارف تشیع:‌ ج 12، ص 364» نقل می‌کنم.
***
الفقه المأثور، عنوان کتابی فقهی، به عربی و انگلیسی، تألیف شاهزاده‌ای گمنام؛ که به امر مرحوم آیت الله العظمی بروجردی (م 1340ش) در تلخیص وسائل الشیعة حر عاملی و مأخوذ از نصوص احادیث و اخبار آن کتاب از ائمه اطهار (ع)، آن را نوشته و به انگلیسی نیز ترجمه نموده است. در متن عربی کتاب نیز معادل‌های انگلیسی و تصاویر توضیحی و احادیثی اخلاقی ـ لا به لای فصل‌ها ـ و اشعاری عربی از جمله: شعر معروف و قصیده مدارس آیاتٍ سروده دعبل خزاعی، در پایان کتاب، به چشم می‌خورد. در پاورقی صفحات نیز آدرس وسائل با رمز ئل ... نشان داده شده است. این اثر محتوی 46 فصل از مسائل فقهی ـ از طهارت تا دیات ـ و 2535 مسأله می‌باشد و ملخص اثر دیگری از همین شاهزاده ایرانی است که آن را در 4 جلد به انگلیسی نوشته و در کتابخانه خطی دانشگاه الازهر مصر نگهداری می شود (1338ش)، تاریخی که شاهزاده در انتهای مقدمه چاپی حاضر مرقوم نموده، این است (1407ق). تاریخ آخرین چاپ که پس از مرگ مؤلف صورت گرفته است 1999م می‌باشد. نویسنده، مسلک اخباری داشته؛ از مواضع جالب توجه این کتاب می‌توان به این چند موضع اشاره نمود: تحریم نماز جمعه در عصر غیبت (ص 110) فصلی در تحریم فتک (ترور) (ص 231) تحریم اجرای حدود در عصر غیبت (ص 409) و ... این کتاب در چاپ دهم آن (1999م) تنها 200 نسخه تیراژ محدود (L.T.D) داشته است و توسط انتشاراتی در بیروت با عنوان (Librari du liban _ publishers) به چاپ رسیده است.
اما منابع این مقاله چیست؟ این است: منابع: الفقه المأثور، تمامی صفحات، قانون درخشان اسلام، شهریار شفیق، 18. [این یعنی خلاصه همان مقاله؟]

در باره این متن چه چیزی باید پرسید؟‌ چند نکته شگفت می توانید در آن پیدا کنید؟ شاهزاده گمنام و شاهزاده گمنام ایرانی کدام است؟ با شهریار شفیق چه ارتباطی دارد؟ نگارش این کتاب به امر آیت الله بروجردی بوده! چطور؟ سندش کجاست؟ نسخه خطی انگلسی آن در کتابخانه الازهر نگه داری میشود؟ چاپ دهم آن در تیراژ محدود (L.T.D) [؟؟] منتشر شده چیست؟ در کدام کتابخانه نسخه ای از این کتاب که ده بار ولو در تیراژ محدود چاپ شده  موجود است؟

بد نیست اشاره کنم که مدخل پیش از این هم نکته ای از اساس بی پایه است که ارائه آن بی فایده نیست:
 

فقه القرآن علی المذاهب الخمس: کتابی عربی، در فقه تطبیقی و استدلالی آیات احکام القرآن. تألیف مرجع فقید عالی قدر آیت الله العظمی سید ابوالقاسم خویی (م 1371ش) که بیش از 100 نفر از مجتهدین معاصر شاگرد وی بوده اند و بیش از 80 کتاب بر جای نهاده است. او در این کتاب نیز مهارت و توانایی خود را در غافلگیر نمودن چهار فرقه اهل سنت: شافعی، حنفی، حنبلی، و مالی و در اثبات فقه قرآنی و اصیل شیعه دوازده امامی با استناد به ظواهر و رموز آیات احکام بر ملا ساخته است.
***
راستش تنها چیزی که یافت شد این است که در مقدمه چاپ قدیم معجم رجال مرحوم آیت الله خویی اشاره شده که ایشان قصد نوشتن کتابی با این اسم را داشته است اما تاکنون کسی خبر از تألیف و چاپ این کتاب نداده است، اما نویسنده، با این قلم شگفت جوری وانمود کرده که گویی کتاب را مرور کرده و گزارش آن را نوشته است.
یا للأسف هزار بار که در کشور شیعه، با وجود حوزه علمیه و در حالی که این همه موسسات علمی و فرهنگی هست، چنین مطالبی در سال 1384 منتشر شده و هیچ کس به آن نپرداخته و در مجلدات بعدی آن هم مشابه آنها راه یافته است.
این بنده خدا اعتراف دارد که ممکن است اطلاعاتی در باره موضوع خاصی از این دست باشد که او در اختیار ندارد، اما فکر می کند وضعیت این قبیل مدخلها به قدری روشن است که نیاز به اطلاعات زیاد نیست. در عین حال خواهش بنده آن است اگر کسی، حتی مؤلف در این باره مطلبی می داند که سبب روشن شدن ذهن این بنده خدا یا دیگران می شود حتما به صورت کامنت بنویسد تا در اختیار دیگران هم گذاشته شود.