واکاوی مدیریت بحران در سیل تاریخی بهشهر در مازندران

به نام آفریدگار اندیشه ها

   شبانگاه بامدادی  شنبه، 22/7/1391 ، سیل ویرانگر بهشهر که خود، " سونامی سیلی در مازندران و کشور" گردید، تمام خانه و کاشانه و زندگی مردم سیل زده را در نوردید. دهها کشته و صدها مصدوم و تخریب هزاران منزل و تاسیسات و بی خانمان شدن مردم در این فصل پائیزی و سرمای بارانی منطقه و ورود میلیاردها ریال خسارت و از بین رفتن هزاران املاک، باغات و احشام ، اتومبیل ها و سرمایه های شهروندان و روستائیان، کمترین دستاورد آنی آن بود! به رغم ادعای غیرواقع مسئولان دولتی، استانی و  شهری که بدون هرگونه مطالعه درست، کارشناسی و منطبق با واقع مطرح شده است ! و بنا به شواهد مُسلم و مستندات موجود و مضبوط، حجم و دامنه خسارات و ویرانی های وارده فراتر از اظهارات شتابزده و غیر کارشناسی آنها بوده و هر لحظه و هر روز نیز به میزان خسارات کشف نشده  و غیر کارشناسی قبلی اضافه می گردد؟! (1)

     برخلاف اظهار نظر مغایر با واقع مسئولان مزبور، بسیاری از مصدومین و خسارت دیدگان سیل مزبور، از خانواده های معظم شهداء و ایثارگران و جانبازان بوده که هیچ سرنخی از ورود و ظهور بنیاد شهید و امور ایثار گران و نهادهای متولی در رسیدگی به امور آنها " بعنوان چشم و چراغ این مردم/ ملت " وجود ندارد!.  تعداد کشته ها به میزان اعلامی رسمی 7 یا 8 نفر نبوده و یافتنِ روزافزون کشتگان جدید از میان گل و لای منطقه و عدم اعلام و بروز رسانی جدید آن، خود حکایت تلخ و تاسف بار دیگری است که متاسفانه، در گزارشات رسمی، بنا به دلائل نامعلوم و قابل تعمقی منعکس نمی گردد؟! (2) در همین راستا :

1-     عدم صدور هرگونه پیام تسلیت، عدم وجود حمایت های دولتی مورد ادعا و عدم فراخوان برای جمع آوری کمک های مردمی و غیر مردمی برای سیل زدگان بهشهری.

2-      عدم رسیدگی به وضعیت خانواده های قربانیان و سیل زدگان و خانواده های محترم شهداء وایثارگران در کنار آنها از سوی مراجع ذیربط.

3-     نبود هر گونه امکانات سازماندهی شده بهداشتی و رفاهی برای مردم و مناطق سیل زده.

4-     فقدان سرپناه لازم برای بی خانمان های ناشی ازسیل.

5-     نبود ستاد منسجم و تعریف شده ای از تعداد مفقودین و میزان دقیق خسارات وارده.

6-     آلودگی آب شرب شهری، قعطی آب و گاز سیل زدگان و عدم توزیع آب شرب سالم و بهداشتی بین مردم سیل زده.

7-     عدم حضور مسئولانه مدیران دولتی و منطقه ای و خروج زود هنگام و تاسف بار از مناطق سیلابی ، با هدف جلوگیری از آلوده و کثیف شدن کت و شلوار و کفش های زیبای مدیریتی و دولتی آنها به مانند استاندار مازندران در حضور شتابزده در خیابان نهم خیابان قائم بهشهر، بعد از گذشت 4 روز از وقوع سیل تاریخی مزبور و یا حضور دیر هنگام شهردار و فرماندار بهشهر، بعنوان رئیس ستاد بحران شهرستان بعد از گذشت یک هفته در روز جمعه مورخ 29/7/1391 ؟؟؟!!! و عکس العمل مردم خسارت دیده و عزیز داده منطقه قائم و خانواده های شهداء و ایثارگران خیابان نهم آن ( خیابان صداقتی ) ، همراه با خشم و تاثر روزافزون مردم منطقه نسبت به عملکرد غیر مسئولانه دولت ؟!.

8-     توزیع تاسف بار قبوض برق منطقه با بهای بالا در ایام جاری حاضر و حاکم سیل زدگی بر منطقه و تاسف بی نهایت مردم از عدم توجه مسئولان دولتی به وضعیت مُخرب زندگی آنها و تلاش دولت جهت وصول عواید دولتی مزبور در این شرایط بی پولی و بی خانمانی مردم! همه و همه حکایت از بی اساس بودنِ گزارشات دولتی و ادعاهای غیر واقع و محقق نشده مسئولان امر و رها کردن مردم به امان خدا در این فصل سرما، در کمال تعجب از نظر آنها و همگان دارد؟! (3)

     نقش کم رنگ و بسیار ضعیف صدا و سیما و رسانه های دولتی در عدم اطلاع رسانی وضعیت تاسف بار و حُزن آمیز مردم و نابسامانی های ناشی از سیل ویرانگر مزبور و تلاش بلاوجه و غیر قابل انکار برای عدم پوشش خبری و عدم خبر رسانی درست و منطبق با واقع و مطلع شدن بسیاری از مردم منطقه و دیگر مناطق کشور و خارج از آن، عمدتاً از کانال ها و رسانه های غیر دولتی دنیای مجازی اینترنت و فعالیت های NGO ها و گروه های مردم نهاد و طرح موضوعات و اخبار فرعی و نیز حادث و رویدارهای مربوط به خارج از کشور و سعی در تحت الشعاع قراردادنِ واقعیات تاسف بار ناشی از میزان واقعی خسارات و تلفات منطقه، از دیگر تاسفات قابل ذکر مردم در این رابطه می باشد؟! (4)

      وضعیت مدیریت بحران دولتی در سیل بهشهر :

مشاهدات مستقیم نگارنده و مطالعات و بررسی های حضوری و غیر حضوری به عمل آمده بر اساس اسناد و شواهد موجود، حکایت از :

1-     عدم هرگونه اطلاعات کارشناسی از کمیت و کیفیت شاخص های عمرانی، رفاهی، مردم شناسی، اقتصادی و سرمایه ای مردم و منطقه و در نتیجه، عدم امکان برنامه ریزی و تصمیم گیری درست و متناسب با ضرورت ها، الزامات، نیازها، موانع و محدویت های مربوطه و مدیریت آنها و در نتیجه، عدم آسیب شناسی درست و علمی نسبت به وضعیت سیل مزبور در ادامه دو سیل پیشین  رخ داده در طی 40 روز قبل از آن در منطقه ؟! و تکرار سیل مورخ 22/7/1391 در طی مدت مزبور برای سومین بار؟؟!!! (5).

2-     نبود و فقدان موثرِ مدیریت بحران مورد ادعا و نقش کمرنگ دولت و مسئولان دولتی در پیشگیری از وقوع سیل و دامنه های تخریبی روزافزون آن.

3-     عدم هماهنگی و مدیریت واحد و یکپارچه در کنترل آن.

4-     فقدان امکانات لازم زیربنائی، پشتیبانی، فنی و ماشینی لازم در خدمات دهی به مردم و منطقه.

5-     نبود و کمبود نیروها و منابع متخصص امدای و پرسنل آموزش دیده در مواقع بحرانی و ورود خسارات هر چه بیشتر به مردم و منطقه، ناشی از آن و استفاده محدود از نیروهای شهرداری، هلال احمر و نظامی و 60 سرباز کم سن و سال نزاجا و فاقد هرگونه تجربه و تخصص!.

6-     عدم اطلاع رسانی درست و به واقع از میزان خسارات وارده به مناطق سیلابی و مردم.

7-     نبود هرگونه مرجع مطالعه و کارشناسی در برآورد و ارزیابی میزان خسارات وارده به منطقه و طرح ادعاهای بی اساس، متعارض و متناقض مکرر از سوی مدیریت بحران شهرستان، استان و کشور؟!

8-     نبود هرگونه آمار درست و منطبق با واقع نسبت به تلفات انسانی، مفقودان، احشام و حیوانات، اموال تخریبی مردم، تلفات ناشی از حضور و سفر غیر مترقبه افراد غیر بومی ( مسافران و غیر شهروندان) در مسیر جاده بین المللی منطقه و آسیب های احتمالی وارده به آنها،

9-     عدم نیاز سنجی مدیریت بحران و مسئولان دولتی و منطقه ای نسبت به ضرورت های حیاتی و فوری سیل زدگان و فقدان هرگونه اطلاعات درست کارشناسی و طبقه بندی شده!

10-  ، عدم هرگونه امکانات و تاسیات لازم برای اسکانِ لااقل موقت آنها و بی خانمانهای حاصل از سونامی سیل در بهشهر و آواره و بی کاشانه شدن آنها.

11-  وجود گل و لای و فاضلاب و بوی نامطبوع و تعفُن در منازل و مناطق سیلابی، بعد از گذشت نزدیک به ده روز پیامدهای حاصله نسبت به سلامت و بهداشتی عمومی مردم و عدم بازگشت فعالیت ها و زندگی مردم به شرایط حداقلی کار و زندگی؟!.

12-  ناهماهنگی مکرر و مستمر بین مراکز و مراجع دولتی و شهری دست اندرکار.

13-  فقدان هرگونه اقدام اولیه و لازم برای حفظ بهداشت و سلامت عمومی مردم در شرایط ناسالم آب و هوای غیر بهداشتی منطقه و آب شرب آلوده آن و آسمان غباری و پُر گرد و خاک مناطق سیلابی و احتمال بروز انواع بیمارهای عفونی و پوستی و مسئولیت مستقیم دولت در ناکارآمدی و اهمال در وظایف قانونی خود نسبت به سلامت عمومی مردم.

14-  عدم تامین مایحتاج اولیه و ضروری مردم مانند آب بهداشتی، غذا، دارو و درمان اولیه ، لوازم و پوشاک گرم در فصل سرما، امکانات و وسایل آمد و رفت محدود مانند سرویس های عمومی، چکمه، پوتین، وسایل ضروری تخلیه گِل و لای و آور سیلابی : بیل، کلنگ، لجن کش و....

15-  فقدان اقدامات لازم برای تامین امنیت عمومی منازل، اماکن، باغات و اتومبیل های تخریب شده و خالی از سکنه!

16-  حضور خودجوش گروههای مردم نهاد و شهروندان و روستائیان منطقه و خارج از آن در خروج آثار حاصل از سیل از منازل و ساختمان های مردم و کمک های مادی و غیر مادی به سیل زدگان، به فراخور حال آنها، در نبود امکانات و وعده های محقق نشده دولتی؟!

17-  عدم تحقق هیچ یک از وعده های دولتی و مصوبات غیر کارشناسی و غیر منطبق ناشی از سفر با تاخیر معاون اول ریاست جمهور و محقق نشدنِ وعده ها و دیگر شعارهای بدون عمل دولت نسبت به تصمیات و اقدامات غیر مسئولانه آن و دوائر دولتی مربوطه تاکنون در این باره!

18-  عدم استفاده نماینده شهرستان بهشهر، نکاء و گلوگاه در مجلس شورای اسلامی در استفاده از اختیارات قانونی مندرج در قانون اساسی در طرح سئوال و استیضاح وزیر یا وزیران مربوطه و رئیس جمهور و عملکرد تاسف بار و مسئولیت زای استاندار و مدیران دولتی ای و شهری منطقه نسبت به این همه عدم کارایی و نابسامانی در مدیریت دولتی و تخریب بی رویه جنگلها و منابع طبیعی و تخریب آشکار محیط زیست و وقوع سیلاب ویرانگر موصوف و از بین رفتن مردم و زندگی آنها و وضعیت تاسف بار " مدیریت بحران " مورد ادعای مدیریت شهری و دولتی؟؟!!! (6)

   همه و همه نشان از " بحران در مدیریت بحران و مدیریت دولتی " و نادرست بودن آمار و اطلاعات و ادعاهای غیر واقع مطروحه از سوی مدیریت بحران و مسئولان دولتی، منطقه ای و شهری در رابطه با سیل تاریخی و بزرگ بهشهر و کم توجهی و بی توجهی مورد انتقاد شدید مردم سیل زده منطقه نسبت به نقش کم اهمیت دولت و مسئولان دولتی در برون رفت از بحران موجود منطقه و رسیدگی به امور آنها دارد و بیانگر این واقعیت است که ؛ ما حصل صحبت، تکرار مکررات..؟! "

     در وضعیت موصوف، دولت و مسئولان دولتی و  مراجع و سازمان های بازرسی مندرج در قانون اساسی، چگونه  باید نسبت به وضعیت مردم  و شرایط پیش گفته باید پاسخگو بوده و مردم باید  مسئولیت تخریب بی رویه جنگل های باستانی و ملی شمال کشور و منابع طبیعی و تخریب محیط زیست  و  ناکارآمدی دولت در حفظ حقوق محیط زیست و میراث طبیعی و ملی کشور را  در پس پردۀ کدامین تصمیات و مصوبات بیابند، تا دگر بار-  نگران بارش و میهمان ناخواندۀ سیلاب شمالی در مناطق جنگلی تخریبی منطقه باشند؟ مسئولیت مرگ غلامعلی محمد زاده، ربابه باقری، نگین افغانژاد، علیا کاظمی، قلی کاظمی و دیگر قربانیان و مصدومان و مفقودان سیل بهشهر با کیست ؟ (7)

مردم سیل زده و بی خانمان بهشهر و اطراف به شدت، چشم براه کمک های مردمی و گروه های مردم نهاد در این فصل پائیزی و سرما می باشند :  بخاری، پوشاک گرم، پتو، فرش، موکت،آذوقه مناسب، وسایل بهداشتی و دارویی، وسایل اسکان موقت و کمک های نقدی هموطنان در این شرایط، می توان مرحم زخمهای پیدا و پنهان و دلهای شکسته و رنجور از عدم حمایت های دولتی باشد.

      به راستی، باید شاهد تحقق وعده های دولتی و ادعاهای بی اساس و غیر واقع نمایندگان دولت در منطقه به مانند اظهارات غیر کارشناسی هاشمی، معاونت عمرانی استاندار مازندران ( به نمایندگی از دولت) در  بازگردان وضعیت عادی به سیل زدگان منطقه و " بازسازی این مناطق سیل زده تا 10 روز آینده "  بود ؟؟!! (8) و نظر به تجربه سیل کلاردشت، نکاء، کلاله، زلزله بم، آذربایجان و مانند آنها-گوش جان سپرد به عبارت معروف " چنین نبوده و چنین نیز نخواهد ماند..." ؟؟؟!!! (8) باشد تا مردم ما بدانجا نرسند که بر این باور گردند ؛ ".... ما در سرزمینی زندگی می کنیم که دیدن، سهم کسانی است که هرگز نمی بینند و رسیدن، سهم کسانی است که هرگز، نمی رسند..." !! و یا شاهد تحقق شعر حافظ صاحب سخن نگردند :

خوش بود گر محک تجربه آید به میان            تا سیه روی شود، هر که در او  غش باشد.....

پی نوشت ها :

1-      زمانی درمزاری، محمد رضا ( فرهنگ)، سونامی سیل در شمال کشور و مسئولیت حقوقی و قانونی دولت در تخریب منابع طبیعی و ناکارآمدی در حفظ حقوق محیط زیست. سایت مازندنومه، مورخ 26/7/191- خبرآنلاین ؛ سرویس وبلاگ، حوادث، جامعه و محیط زیست، مورخ 26/7/1391 و وب سایت حقوقی و تخصصی راه مقصود، مورخ 26/7/1391 ، ونگ نیوز، مورخ 26/7/1391.

2-       زمانی درمزاری، محمد رضا ( فرهنگ)، بهشهر؛ شهر ویرانه و  آه و خاک ! ( ویژه نامه سونامی سیل در بهشهر ) . وب سایت حقوقی راه مقصود ؛ بخش از رنجی که می بریم، مورخ 28/7/1391- ونگ نیوز، مورخ 28/7/1391 و خبرآنلاین، سرویس وبلاگ، مورخ 28/7/1391- چنین نبوده و چنین نیز نخواهد ماند، مازندنومه، مورخ 26/7/1391 - مردم در گِل و مسئولان در گُل، مازندنومه، بخش اخبار، مورخ 28/9/1391.

3-      همان.

4-      زمانی درمزاری، محمد رضا ( فرهنگ)، سونامی سیل در شمال کشور و مسئولیت حقوقی و قانونی دولت در تخریب منابع طبیعی و ناکارآمدی در حفظ حقوق محیط زیست، همان.

5-      محمد رضا زمانی درمزاری ( فرهنگ)، اشرف البلاد( بهشهر) در آینه تاریخ. سایت مازندنومه، مقالات، مورخ 11/11/1389    و بهنگر، شماره های متعدد، 1386

6-      زمانی درمزاری، محمد رضا ( فرهنگ)، سونامی سیل در شمال کشور و مسئولیت حقوقی و قانونی دولت در تخریب منابع طبیعی و ناکارآمدی در حفظ حقوق محیط زیست، همان و قانون اساسی جمهوری اسلامی،

7-      زمانی درمزاری، محمد رضا ( فرهنگ)، سونامی سیل در شمال کشور و مسئولیت حقوقی و قانونی دولت در تخریب منابع طبیعی و ناکارآمدی در حفظ حقوق محیط زیست- مسئولیت مرگ محمد زاده، ربابه باقری، نگین افغان نژاد و دیگر قربانیان سیل بهشهر با کیست؟ خبرآنلاین، سرویس وبلاگ، مورخ 27/7/1391 ، خبرآنلاین، سرویس حوادث، محیط زیست، جامعه، مورخ 26/7/1391 و 28/7/1391.

8-      زمانی درمزاری، محمد رضا ( فرهنگ)، بهشهر؛ شهر ویرانه و آه و خاک ( ویژه نامه سونامی سیل در بهشهر ) . وب سایت حقوقی راه مقصود ؛ از رنجی که می بریم- ونگ نیوز، مورخ 28/7/1391و  مسئولیت مرگ محمد زاده، ربابه باقری، نگین افغان نژاد و دیگر قربانیان سیل بهشهر با کیست؟ خبرآنلاین، سرویس وبلاگ، مورخ 27/7/1391- چنین نبوده و چنین نیز نخواهد ماند، مازندنومه، مورخ 26/7/1391 - مردم در گِل و مسئولان در گُل، مازندنومه، بخش اخبار، مورخ 28/9/1391و نیز  زمانی درمزاری، محمد رضا ( فرهنگ)، سونامی سیل در شمال کشور و مسئولیت حقوقی و قانونی دولت در تخریب منابع طبیعی و ناکارآمدی در حفظ حقوق محیط زیست، همان.