سید صادق روحانی: خبرنگاران در حاشیه نشست دولت از علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه کشورمان پرسیدند که محل برگزاری نشست آتی هسته‌ای ایران کجاست که وی از رایزنی‌ها برای برگزاری این نشست در مصر خبر داد. نشست‌های پیشین ایران و 6 قدرت جهانی در مسکو، بغداد، آنکارا و وین برگزار شدند و این بار نام قاهره یا یکی از شهرهای دیگر مصر به میان آمده است. اهمیت محل برگزاری مذاکرات هسته‌ای و تاثیرات آن موضوعاتی است که حسن بهشتی‌پور مدیر سابق شبکه العالم در گفت و گو با خبرآنلاین پاسخ داده است.
میزبان مذاکرات هسته‌ای چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
اصولا وقتی یک خبر یا یک سوژه خبری، سوژه مهمی باشد هر موضوعی که به این خبر مرتبط باشد حساس می‌شود. واقعیت این است که اساسا مکان مذاکرات ایران و گروه 5+1 مسئله تعیین کننده‌ای نیست و تاثیر چندانی بر مذاکرات ندارد. اما از لحاظ سیاسی کشوری که محل برگزاری چنین مذاکرات مهمی هست اگر به توافق برسند و یا کمک بکند که این مشکل برطرف بشود به طور قطع برای آن کشور یک گام مثبتی در عرصه بین المللی خواهد داشت و می‌تواند یک پوئن مثبتی برای آن کشور باشد. اما برای دو طرف ( یعنی ایران و 1+5) تفاوت اساسی در این که مذاکرات در مسکو، یا آنکارا، قاهره یا بغداد باشد نمی‌کند. اصل برای دو طرف این است که بتوانند مذاکرات را مدیریت بکنند و در چهارچوب خواسته‌های خودشان به چانه زنی سیاسی بپردازند.
اصولا وقتی یک خبر یا یک سوژه خبری، سوژه مهمی باشد هر موضوعی که به این خبر مرتبط باشد حساس می‌شود. واقعیت این است که اساسا مکان مذاکرات ایران و گروه 5+1 مسئله تعیین کننده‌ای نیست و تاثیر چندانی بر مذاکرات ندارد. اما از لحاظ سیاسی کشوری که محل برگزاری چنین مذاکرات مهمی هست اگر به توافق برسند و یا کمک بکند که این مشکل برطرف بشود به طور قطع برای آن کشور یک گام مثبتی در عرصه بین المللی خواهد داشت و می‌تواند یک پوئن مثبتی برای آن کشور باشد. اما برای دو طرف ( یعنی ایران و 1+5) تفاوت اساسی در این که مذاکرات در مسکو، یا آنکارا، قاهره یا بغداد باشد نمی‌کند. اصل برای دو طرف این است که بتوانند مذاکرات را مدیریت بکنند و در چهارچوب خواسته‌های خودشان به چانه زنی سیاسی بپردازند.
شهرهایی که برای برگزاری نشست‌های ایران و 1+5 انتخاب می‌شوند با چه سازوکار و بر مبنای چه فاکتورهایی انتخاب می‌شوند؟
معمول این است که دو طرف روی آن توافق می‌کنند اما هر طرفی با نگاه خود توافق می‌کند. اما به عنوان مثال شهری مانند ژنو در سوییس مرکز سازمان‌های بین المللی است و خود به خود از نظر دسترسی به هتل‌ها و امنیت محل برگزاری دارای ویژگی‌های لازم می‌باشد. یک شهری که ده‌ها بار آزمایش خود را در برگزاری موفق نشست‌های بین المللی پس داده است.اما وقتی مثلا یک نشستی در بغداد برگزار می‌شود خود اینکه امنیت محل نشست چگونه تامین می‌شود، آیا دسترسی کافی به رسانه‌ها در آنجا وجود دارد یا ندارد فاکتورهای تاثیر گزار هستند. هیات ایرانی چند وقت پیش مطرح کرد که مکان مذاکرات باید در کشوری باشد که حداقل موضع علنی و صریح علیه ایران نداشته باشد یا فرضا اقدام مشخصی علیه ایران انجام نداده باشد. بنابر این مثلا اگر قرار باشد مذاکرات در پاریس یا لندن برگزار بشود آمادگی برای پذیرش آن در ایران وجود ندارد.
معمول این است که دو طرف روی آن توافق می‌کنند اما هر طرفی با نگاه خود توافق می‌کند. اما به عنوان مثال شهری مانند ژنو در سوییس مرکز سازمان‌های بین المللی است و خود به خود از نظر دسترسی به هتل‌ها و امنیت محل برگزاری دارای ویژگی‌های لازم می‌باشد. یک شهری که ده‌ها بار آزمایش خود را در برگزاری موفق نشست‌های بین المللی پس داده است.اما وقتی مثلا یک نشستی در بغداد برگزار می‌شود خود اینکه امنیت محل نشست چگونه تامین می‌شود، آیا دسترسی کافی به رسانه‌ها در آنجا وجود دارد یا ندارد فاکتورهای تاثیر گزار هستند. هیات ایرانی چند وقت پیش مطرح کرد که مکان مذاکرات باید در کشوری باشد که حداقل موضع علنی و صریح علیه ایران نداشته باشد یا فرضا اقدام مشخصی علیه ایران انجام نداده باشد. بنابر این مثلا اگر قرار باشد مذاکرات در پاریس یا لندن برگزار بشود آمادگی برای پذیرش آن در ایران وجود ندارد.
آیا مصر گزینه مناسبی برای برگزاری این نشست می‌باشد؟
مصر جدید در عرصه بین المللی دارد کم کم خود را اثبات می‌کند. مصر کنونی با مصر دوره مبارک تفاوت دارد. اینکه این مذاکرات بخواهد در قاهره یا در شرم الشیخ ( چراکه شرم الشیخ سابقه برگزاری چندین نشست بین المللی را دارد) برگزار شود، شاید به این خاطر است که نگاه ایران این است که بتواند مصر را جایگزین ترکیه‌ای بکند که به خاطر اختلاف نظر بر سر مسئله سوریه روابطش با ایران مناسب نیست. شاید امیدواری این است که این موضوع موجب بشود که گرمی بیشتری در روابط ایران با مصر به وجود بیاید. البته من بعید می‌دانم. به هرحال دلایلی که مصری‌ها در گرمی روابط با تهران محتاط عمل می‌کنند دلایل دیگری است. با این وجود این یک امتیاز برای مصری‌هاست که نشست ایران و گروه 1+5 در این کشور برگزار بشود.
مصر جدید در عرصه بین المللی دارد کم کم خود را اثبات می‌کند. مصر کنونی با مصر دوره مبارک تفاوت دارد. اینکه این مذاکرات بخواهد در قاهره یا در شرم الشیخ ( چراکه شرم الشیخ سابقه برگزاری چندین نشست بین المللی را دارد) برگزار شود، شاید به این خاطر است که نگاه ایران این است که بتواند مصر را جایگزین ترکیه‌ای بکند که به خاطر اختلاف نظر بر سر مسئله سوریه روابطش با ایران مناسب نیست. شاید امیدواری این است که این موضوع موجب بشود که گرمی بیشتری در روابط ایران با مصر به وجود بیاید. البته من بعید می‌دانم. به هرحال دلایلی که مصری‌ها در گرمی روابط با تهران محتاط عمل می‌کنند دلایل دیگری است. با این وجود این یک امتیاز برای مصری‌هاست که نشست ایران و گروه 1+5 در این کشور برگزار بشود.
اگر فرضا بخواهیم این مذاکرات را در یک کشور اروپایی برگزار کنیم با این فاکتورهایی که فرمودید کدام کشورهای گزینه‌های مناسبی برای برگزاری این کنفرانس هستند؟
به نظر می‌رسد موضع کشورهای اروپایی در قبال ایران با هم تفاوت چندانی نداشته باشند. فضایی که در روابط بین ایران و اتحادیه اروپایی به وجود آمده است فضای مناسبی نیست و این هم دلایل متعددی دارد. ولی در مجموع فرق چندانی نمی‌کند که کدام پایتخت اروپایی میزبان این نشست باشد. اما با این وجود شهرهایی که در اروپا معروف هستند که محل برگزاری نشست‌های بین المللی هستند، یا شهری مانند وین در اتریش تا حدودی شرایط مناسب‌تری برای برگزاری نشست داشته باشد. اما من یک بار دیگر تکرار می‌کنم که محل برگزاری این مذاکرات تاثیر چندانی در نتیجه آن ندارد.
به نظر می‌رسد موضع کشورهای اروپایی در قبال ایران با هم تفاوت چندانی نداشته باشند. فضایی که در روابط بین ایران و اتحادیه اروپایی به وجود آمده است فضای مناسبی نیست و این هم دلایل متعددی دارد. ولی در مجموع فرق چندانی نمی‌کند که کدام پایتخت اروپایی میزبان این نشست باشد. اما با این وجود شهرهایی که در اروپا معروف هستند که محل برگزاری نشست‌های بین المللی هستند، یا شهری مانند وین در اتریش تا حدودی شرایط مناسب‌تری برای برگزاری نشست داشته باشد. اما من یک بار دیگر تکرار می‌کنم که محل برگزاری این مذاکرات تاثیر چندانی در نتیجه آن ندارد.
آیا امکان دارد که برگزاری این نشست در مصر تاثیری در روابط دو کشور داشته باشد؟
اینکه این نشست در مصر برگزار شود یک پوئن برای مصری هاست اما اینکه این موضوع موجب بهبود در روابط ایران و مصر می‌شد شاید منطقی بود که ایران روی آن تاکید می‌کرد ولی واقعیت این است که الآن روابط ایران مصر به دلایل دیگری هنوز بهتر نشده است که ربطی هم به این مذاکرات ندارد که این موضوع یک مصاحبه دیگر است. اینکه فکر کنیم با برگزاری چنین نشستی در مصر بهبودی در مناسبات ایران و مصر به وجود می‌آید خیلی منطبق با واقعیت نیست.
اینکه این نشست در مصر برگزار شود یک پوئن برای مصری هاست اما اینکه این موضوع موجب بهبود در روابط ایران و مصر می‌شد شاید منطقی بود که ایران روی آن تاکید می‌کرد ولی واقعیت این است که الآن روابط ایران مصر به دلایل دیگری هنوز بهتر نشده است که ربطی هم به این مذاکرات ندارد که این موضوع یک مصاحبه دیگر است. اینکه فکر کنیم با برگزاری چنین نشستی در مصر بهبودی در مناسبات ایران و مصر به وجود می‌آید خیلی منطبق با واقعیت نیست.
27219
نظر شما