این توافق از بنیاد عجیب و غریب است

توافقی میان لاروف و کری بر سر سوریه صورت گرفت و ظاهر امر نشان میدهد سایه یک جنگ تمام عیار که ائتلاف ضد سوری به رهبری ایالات متحده دنبال آن بود موقتا از سر منطقه کنار رفت. چارچوبه این توافق همانطور که از مفاد 6گانه آن برمیاید عمدتا بر خلع سلاح شیمیایی سوریه متمرکزو فاقد هرگونه مکانیزمی برای کنترل شورشیان سوری در ارتکاب رفتاری ست که هم اکنون اسد متهم به آن است.اما نگرانی جدی تر مخالفت رهبران اپوزیسیون مسلح ، عربستان ،ترکیه و قطر به عنوان حامیان مستقیم جنگ با اسد با این توافقنامه است که احساس میکنند از واشنگتن رودست خورده اند.به همین دلیل چه بسا دست به اقدامات عجیبی در آینده نزدیک بزنند.تحرکات 48 ساعته بندر بن سلطان و مخالفت های آشکار اردوغان علل اصلی این نگرانی هاست.
در مورد توافق ژنو به جز کارشکنی ائتلاف ضد سوری سوال این است دولت سوریه با عدم کنترلی که برکل کشور دارد (دستکم در مناطقی که دست مخالفان است) چگونه میتواند مکانها و انبارهای محل نگهداری مواد و سلاح های شیمیایی را بدون کم وکاست طبق نظرایالات متحده در اختیار آنها یا سازمان ملل قرار دهد؟. به عنوان مثال به فرض که اسد همکاری کاملی با بازرسان انجام دهد، از کجا معلوم ادعاهای او بپذیرفته شوند؟. نتیجه آنکه در طبیعی ترین حالت میان طرفین شاهد کشکمش برسر اینکه فلان مکان محل نگهداری سلاح شیمیایی است اما اسد آنرا رد میکند خواهیم بود . رویارویی که در صورت عدم همکاری دمشق با تهدید جدی ارجاع به شورای امنیت و اجرای فصل هفتم ََروبرو خواهد شد.
البته خنده وشادی کری و لاروف خود میتواند بیانگر نوع دیگری از توافق پشت پرده و وسیعتر، فرای آنچه اعلام کردند باشد. دوراز ذهن نیست توافقی از نوعی دیگر صورت گرفته که طی روزهای آینده جلوه هایی از آنرا مشاهده کنیم. اگر آنچه اعلام شده مو به مو اجرا شود ( جای تردید دارد) اتفاقا بشار اسد اینبار نه فقط در برابر امریکا بلکه در مقابل روسیه در موضع ضعیف تری قرار خواهد گرفت چراکه از دید مسکو "او بخشی از نظام توافقی امریکا و روسیه است ".آیا اسد در برابر گزینه دیگری قرار دارد؟ معلوم نیست اما چنانچه اسد به فکر چاره ای دیگر و مستقل بیافتد شورای امنیت را در برابرخود خواهد یافت. در چنین حالتی آیا مسکو به رویارویی های کنونی خود با امریکا ادامه خواهد داد؟نمیتوان به این سوال پاسخ روشنی داد.اما مسلما به نسبت امروزاز موضع نسبتا ضعیف تر برخوردار خواهد بود.البته این سخن به معنای پیروزی جبهه مخالفان اسد نیست. ابدا .اولا روسها مانع جدی بر سرراه آنان هستند ثانیا غربیها در شرلیط کنونی از این گروهها استفاده ابزاری علیه حکومت اسد میکنند. تا آن هنگام که همه بتوانند در پروسه ای میان مدت و ناشی از توافق احتمالی ژنو، نیروی سومی را روی صحنه بیاورند. در این میان تنها بازنده گان اصلی ترکیه و قطرو عربستان خواهند بود که علی رغم تحمل زحمت بسیار در برپایی مراسم صاحبان مجلس در پایان بزن بزن خیلی ارفاق کنند غذایی دم در به آنها خواهند داد همین.!! پذیرش واگذاری صحنه به عربستان وقطر و ترکیه محال است. خصوصا عربستان با آنهمه سابقه بد در حمایت از القاعده و گروهای سلفی.
به درستی مشخص نیست بر سردو گزینه اسد و نظام سیاسی سوریه در مذاکرات پنهانی ژنو چه بحث و توافق صورت گرفته است؟ اما آنچه مشاهده و با ارزیابی آنچه از نتایج نهایی بند های 6 گانه برداشت میشود، میتوان فهمید توافق کرملین وکاخ سفید چیزی فراترازمفاد بیانیه ژنواست. شما از خنده دو وزیر خارجه استنباط دیگری دارید؟ .matinmos@gmail.com