||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
یادآوری:
رهبر انقلاب اسلامی پس از انتخابات تاکنون، در بیانات خود نکات فراوانی را درباره حوادث جاری کشور ابراز داشته‌اند.
این سلسله یادداشت‌ها ، به منظور دریافت و ارائه‌ی منظومه‌ای منسجم از دیدگاه‌های ایشان است و در چند محور اصلی طبقه‌بندی شده است:
الف: مبانی نظری و بنیادین در ارتباط با حوادث جاری
ب: تحلیل و تبیین انتخابات و حوادث پس از آن
ج: اصول راهبردی در مواجهه با حوادث اخیر
د: راهکارهای برون رفت از وضعیت موجود
در این سلسله نگارش‌ها، تلاش می‌شود تا به اختصار و با رویکرد توصیفی- تبیینی (و نه تحلیلی) امکان دریافت نظر ایشان پدید آید و پاره‌ای از سوء برداشت‌ها و گاه سوءنیت‌ها را برطرف سازد.
این نوشتار جستار سوم در محور نخست (مبانی نظری و بنیادین) است که ملاحظه می‌کنید.
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رهبری انقلاب، که در دهه‌ی گذشته از واژگانی چونان تهاجم فرهنگی، شبیخون فرهنگی، شبیخون فرهنگی، ناتوی فرهنگی مکرراً یاد کرده‌اند، اخیراً واژه «جنگ نرم» را مکرراً به کار برده‌اند و آن را واژه‌ی کلیدی در فهم شرایط اخیر، دانسته اند:
«مواجهه‌ی استکبار با نظام جمهوری اسلامی، دیگر از نوع مواجهه‌ی دهه اول انقلاب نیست. در آن مواجهه زورآزمایی کردند، شکست خوردند. مواجهه‌ی سخت بود؛ ایجاد جنگ بود، کودتا بود. در اول انقلاب کودتا راه انداختند و شکست خوردند، شورش‌های قومی راه انداختند، سرکوب شدند و شکست خوردند، جنگ تحمیلی به راه انداختند که هشت سال به طول انجامید .... اما {دیگر} این اولویت استکبار در مواجهه‌ی با نظام اسلامی نیست، اولویت آن چیزی است که به آن می‌گویند جنگ نرم.» ( در دیدار با بسیجیان ، 4/9/88 )
در تعریف و ماهیت شناسی جنگ نرم، تعبیرات گوناگونی ابراز شده است: بهره‌وری کشور مهاجم از قدرت نرم (اطلاعات و دانایی)، فرهنگ و آمال و ارزش‌ها هدف اصلی کشور مهاجم است؛ تاثیرگذاری بر افکار عمومی و توانایی تغییر انتخاب و ترجیحات دیگران است و تعاریف دیگر.
رهبری انقلاب، بدون آن که در مقام تفسیر تعریف باشند. در تبیین ماهیت آن چنین گفته‌اند:
«جنگ نرم یعنی جنگ به وسیله‌ی ابزار فرهنگی، به وسیله‌ی نفوذ، به وسیله دروغ، به وسیله شایعه پراکنی، با ابزارهای پیشرفته‌ای که امروز وجود دارد، ابزارهای ارتباطی که ده سال قبل و پانزده سال قبل و سی سال قبل نبود.» (همان)
ابزارها و کارکردهای جنگ نرم
مهاجمان در جنگ نرم، با چه ابزارهایی پیش می‌آیند، چه کارکردهایی را پیشه می‌کنند؟ بخشی از نکات مورد عنایت رهبری انقلاب، در این حوزه قرار دارد:
1. ایجاد اختلاف، بدبینی و تفرقه در مسئولان و جامعه اسلامی، از نکات اساسی در جنگ نرم است. این که بتوانند با حوزه‌ی سوءظن و تردید، انسجام و وحدت جامعه را در هم ریزند و از آن طریق، مقدمات فروپاشی را میسر سازند:
«یکی از ابزارها در جنگ نرم، این است که مردم را در یک جامعه نسبت به یکدیگر بدبین کنند، بددل کنند، اختلاف ایجاد کنند، یک بهانه‌ای پیدا کنند، با این بهانه بین مردم ایجاد اختلاف کنند.» (همان)
2. بنیان‌های معنوی و باورهای ارزشی جامعه، از اهداف دیگر جنگ نرم است. بی‌تردید زیر ساخت جوامع (به ویژه جوامع دینی) باورهای معنوی و ارزش‌های فراگیر اجتماعی است، تهاجم به این قلمرو و تلاش در دگردیسی آن از عمده‌ترین کارکردهای جنگ نرم است.
«در جنگ روانی، و آن چه امروز در دنیا به آن جنگ نرم گفته می‌شود. دشمن به سراغ سنگرهای معنوی می‌آید که آن ها را منهدم کند، به سراغ ایمان‌ها و معرفت‌ها، عزم‌ها، پایه‌ها و ارکان اساسی یک نظام و یک کشور، دشمن به سراغ این‌ها می‌آید که این‌ها را منهدم کند و نقاط قوت را در تبلیغات خود به نقاط ضعف تبدیل کند، فرصت‌های یک نظام را به تهدید تبدیل کند.» (در دیدار با مجلس خبرگان رهبری - 2/7/88 )
3. دشمنان در جنگ نرم، می‌کوشند شخصیت سالم جامعه را نابهنجار کنند، از این رو، تلاش پیگیر دارند که ویژگی‌های چونان اعتماد به نفس، امید، مثبت‌نگری و ... را در هم ریزند و در زمین کویری، ترکتازی کنند و اهداف خویش را پیش برند:
«دشمنان نظام جمهوری اسلامی، چند خط را دارند دنبال می‌کنند ... یکی این است که نشانه‌های امید را مخدوش کنند، مورد خدشه قرار دهند .... به زور می‌خواهند این یأس را به جامعه القا کنند، وقتی یأس وارد جامعه شد، جامعه از پویائی خواهد افتاد، افراد مبتکر، افراد نخبه، افراد جوان و پرنشاط منزوی می‌شوند، کناره‌گیری می‌کنند، دست و دلشان به کار نمی‌رود، مشارکت‌ها کم می‌شود، پویایی جامعه از بین می‌رود، این یکی از خطوط کاری دشمن است.» (همان)
4. یکی دیگر از کارکردهای مهم در «جنگ نرم»، ایجاد جنگ‌ها زرگری و غفلت از دشمن است. این‌که در دعواهای ساختگی یا خودساخته، نقش و فعالیت تهاجمی او دیده نشود تا بتواند در آرامش و با تحرکات بالا، به اقدامات مورد نظر دست یازد.
«یکی از لوازم توجه و ملاحظه برای ضربه نخوردن، دیدن دشمن است که می‌خواهد به ما ضربه بزند. از این ما را نباید غافل کنند. خط اغفال به خصوص خواص و نخبگان از تاثیر دشمن، یکی از خطوط القایی و تبلیغاتی دشمن است.» (همان)
در پایان بایستی اشاره کرد که اهداف و کارکردهای فوق، با ابزارهای گوناگون اتفاق می‌افتد؛ اما در این میان، در جنگ نرم، رسانه‌های ارتباطی نقش ویژه‌ای یافته‌اند. بی‌تردید، می‌توان گرانیگاه جنگ نرم را، نبردهای رسانه‌ای دانست. با تکامل تکنولوژی ارتباطی و تنوع رسانه‌ای، اهمیت این ابزار، بیش از پیش خود را می‌نمایاند:
« من یک وقتی ... گفتم که رسانه‌ها و دستگاه‌های تبلیغاتی و اطلاعاتی وابسته به استکبار، میدان‌دارترین عناصر دشمنان استقلال ملت‌ها ... هستند ... امروز نسبت به آن چند سال قبل، که ما این حرف را زدیم، وسائل ارتباطی خیلی گسترده‌تر، وسیع‌تر، همگانی‌تر و متنوع‌تر شده است.» (در دیدار عید مبعث، 29/4/88 )
هم‌چنین در بیان دیگر گفته‌اند:
«امروز موثرترین سلاح بین‌المللی علیه دشمنان و مخالفین، سلاح تبلیغات است. سلاح ارتباطات رسانه‌ای است. امروز این قوی‌ترین سلاح است و از بمب اتم هم بدتر و خطرناک‌تر است.» (در دیدار با مجلس خبرگان رهبری، 2/7/88 )
نظر شما