با تشکیلات مداحان آشنا شوید/ مداحان متولی ارائه لیست انتخاباتی کدامند؟

زینب صفری: اگر سال های ابتدایی دولت اصلاحات سال های رونق مداحان سیاست پیشه بود تا از این رهگذر سیاست های اصلاح طلبانه در عرصه سیاست و فرهنگ را نقد و حتی برخی چهره های شاخص سیاسی را تخریب کنند؛ سال های دولت مهرورز احمدی نژاد اما سرآغاز حیات سیاسی مداحانی بود که می خواستند بیشتر از یک «منبری منتقد» باشند و به دنبال ظهور در قامت یک «فعال سیاسی» تمام عیار بودند. مداحانی که رسما از دولت حمایت و منتقدان آن را تخریب می کردند، از یک کاندیدا در انتخابات ریاست جمهوری حمایت و در آستانه انتخابات مجلس همانند فعالان حزبی لیست انتخاباتی ارائه دادند. 

این مشی تازه در میان مداحان البته با واکنش هایی هم همراه بود. برخی از مراجع تقلید از اولین منتقدان این شیوه تازه مداحی بودند. از جمله آيت الله ناصر مکارم شيرازی در دیدار با مداحان سراسر کشور خطاب به آنان تاکيد کرده بود؛ "قداست ماه محرم و مجالس عزاداري را حفظ کنيد و با برخي گفته ها مجلس عزاداري را به انحراف نکشانيد". واکنش ها به این جنبش تازه در میان مداحان تا آنجا پيش رفت که حتی نمايندگان مجلس هفتم هم طرحي را براي «ساماندهي مداحان» ارائه کردند. هرچند این طرح هيچ وقت اعلام وصول نشد و به بايگاني رفت اما اهمیت نهادمند شدن را بیش از پیش در میان مداحان آشکار کرد. به همین دلیل آنها به دنبال تاسیس تشکیلاتی رفتند تا فعالیت هایشان را در قالب آنها سامان دهند. هرچند برخی از این تشکیلات شناسنامه دار و مشخص وبرخی ناشناس تر هستند.

تشکیلات مسجد ارگ
در میان مداحان سیاست پیشه شاید نام هیچ کس به اندازه منصور ارضی مطرح نباشد. کسی که اصلا ورود مداحان به سیاست با نام او گره خورده است. تلاش های ارضی برای زیر سوال بردن دولت اصلاحات که در محرم سال 77 به اوج خود رسید و یا حمایت هایش از احمدی نژاد در انتخابات و تخریب آیت الله هاشمی و بعدها همراهی اش با احمدی نژاد حتی در سفرهای استانی و یا آن زمان که منتقد سرسخت مشایی شده بود، همه در همین قالب می گنجند. 
در این مسیر اما او یک همراه همیشگی هم دارد. سعید حدادیان که اگرچه شاگرد منصور ارضی است اما گه گاه حتی چند گام در این مسیر جلوتر از او بر می دارد. گام هایی که برایش دردسر آفرین هم شده اند. از جمله وقتی سخنان او درباره نسبت مشایی و احمدی نژاد منتشر شد کار به شکایت و دادگاه رسید.
با این حال این دو از مداحان معروفی هستند که ابایی از سیاسی شدن کارشان ندارند. آنها پیش از این در انتخابات مجلس نهم و در گرماگرم تلاش اصولگرایان برای رسیدن به وحدت لیستی تلفیقی میان جبهه متحد اصولگرایان و جبهه پایداری ارائه داده بودند که در آن وزنه جبهه پایداری بیشتر بود. لیست معروف به "مسجد ارگ"، لیستی سی نفره بود که 25 نفر از آنها وارد مجلس شدند. شاید این تجربه موفق باعث شد که چندی پیش سعید حدادیان اصولگرایان را تهدید کند که اگر به وحدت نرسند باز هم مداحان لیست جداگانه ای خواهند داد.
با این حال درباره کم و کیف تشکیلات سیاسی منصور ارضی و سعید حدادیان در مسجد ارگ اطلاعات دقیقی وجود ندارد. اما آنطور که محسن طاهری رییس خانه مداحان به خبرآنلاین گفته است حدادیان و ارضی تشکیلات خاص خودشان را دارند و دراین باره با سایر مداحان مشورتی نمی کنند. به گفته طاهری آنها لیدرهای مشخص و شناخته شده ای دارند. طاهری از "ابوترابی" به عنوان یکی از این لیدرها نام می برد که حدادیان سال‌هاست ارتباط نزدیکی با او و با طیف نزدیک به او دارد. طاهری می گوید "آقای ارضی و دوستان او هم کسانی را دارند که مسایل سیاسی را با آنها قطعا به مشورت می‌گذارند". (مشروح کامل اين گفت و گو را اينجا بخوانيد).

هفت تشکل؛ یک شورا
اما جدا از تشکیلات مسجد ارگ بخشی دیگر از مداحان که از قضا همراهی چندانی با مشی مسجد ارگی ها ندارند، تشکیلات جداگانه ای دارند. این طیف از مداحان که در ورود به سیاست، دست کم نسبت به طیف قبلی گام های آهسته تری بر می دارند، در هفت تشکل جمع شده اند و در راس آنها شورایی با نام "شورای ستایشگری" قرار گرفته است.
"هیات رزمندگان"، "خانه مداحان"، "بسیج مداحان"، "کانون مداحان و شاعران آیینی"، "بنیاد دعبل خزایی"، "شورای هیات های مذهبی استان تهران" و "جامعه ایمانی مشعر" که در قم مستقر است هفت تشکلی هستند که بخش عمده ای از مداحان در آنها جمع شده اند.

شورای ستایشگری چه وظایفی دارد؟

آنطور که رییس خانه مداحان به خبرآنلاین گفته است روسای این هفت تشکل هر دو هفته یک‌بار دور هم جمع شده و در قالب شورای ستایشگری جلساتی را برگزار می کنند. اینکه دستور کار جلسات شورای ستایشگری چیست و یا چه موضوعاتی برای این شورا اولویت دارد مشخص نیست. اما به گفته طاهری مهم ترین وظیفه شورای ستایشگری هماهنگی میان هفت تشکل زیرمجموعه آن است تا میان آنها موازی کاری صورت نگیرد.

به گفته طاهري، نیم ساعت اول این جلسات به مرور اخبار و اطلاعاتی می‌گذرد که در حوزه مداحی در سایت ها و روزنامه ها آمده است. طاهری می گوید در این جلسات کارهای انجام شده در دو هفته قبل از برگزاری هر جلسه، رصد شده و به آن پرداخته می‌شود. به گفته وی نظارت بر کار مداحان و برخورد با مداحان خاطی از دیگر وظایف شورای ستایشگری است که بازوی اجرایی آن در انجام این وظیفه "بسیج مداحان" است.

شورای ستایشگری؛ سیاسی یا غیرسیاسی؟
چنان که از سخنان طاهری برمی آید اهداف و کارکردهای این تشکل ها سیاسی نیست. در همین راستا علی‌اکبر مداحی مدیر هیئت رزمندگان هم بعد از اظهارات اخیر حدادیان مبنی بر ارائه لیست انتخاباتی مداحان گفته است: هیئت رزمندگان لیست انتخاباتی نمی‌دهد اما سکولار هم نیست. مداحی توضیح داده است اگر منظور از رواج مداحی سیاسی که برخی به هیئت رزمندگان نسبت می دهند تربیت مداح انقلابی و غیر سکولار است هیأت آنرا رواج داده و ادامه می دهد ولی اگر منظور ورود در همه مسائل و جناح بندی های سیاسی است، هیأت از ابتدای تشکیل تاکنون پرهیز داشته. چرا که هیأت متعلق به همه رزمندگان و اقشار مختلف مردم است .به لحاظ عملکرد سیاسی با انصار حزب الله و بعضی هیأت های دیگر حزب الله تهران عملکرد متفاوتی داشته و هیچگاه در انتخابات ها وارد مصادیق نشده است.

با این وجود اما نگاهی به سایت های مربوط به این تشکل ها نشان می دهد برخی چهره هایی که اظهارات حاشیه سازی در سال های اخیر داشته اند سهم پررنگی در این سایت ها دارند. از جمله سایت بسیج مداحان، سخنان احمد پناهیان را منتشر کرده است که طی آن از مداحان خواسته تا استکبارستیزی را در قالب روضه ها بیان کنند و روضه به روز بخوانند.

27214