ارومیه، شهر سوغاتی های خوشمزه

ندا عبدی - می دانم چه فلسفه دلنشینی در چمدان های باز نشده مسافران تازه از راه رسیده وجود دارد! حالا قدیم ها را می گفتید یک چیزی... امروز که هر متاعی را می شود در هر دکانی پیدا کرد. باکلاس ترش می شود: «هر مارکی را می شود در هر بوتیکی یافت!» اما به هر حال کلون در هر شهری را در ایران بزنید و برگردید، باید یک سوغاتی هم با خودتان ببرید. چون همیشه افرادی منتظر هستند چمدانتان را بگشایید و تحفه هایشان را تحویل دهید! حالا در بعضی شهرها این سوغاتی ها خاص تر هستند. مثل سوهان قم، چاقوی زنجان، گز اصفهان، قطاب یزد، زیره کرمان، عسل سبلان و خلخال، زعفران خراسان، و نقل و عرقیات ارومیه... راست اش را بخواهید، این همه سوغاتی نام بردیم تا برسیم به همین نقل ارومیه که در شهرهای دیگر نمی توان نظیرش را پیدا کرد. اگر هم از شهر دیگری نقل بخرید، مثل این است که از ارومیه گز خریده اید!
باکس اول: اندر حکایات نقل
معروف ترین سوغاتی ارومیه، با طعم های مختلفی در بازار این شهر پیدا می شود. اما چند نقل فروشی معروف در شهر هستند که می گویند ما «دگر» هستیم و آن یکی می گوید «برتر» است. اما ببینیم چطور درست می شود...
اگر به یک کارگاه تولید نقل رفته باشید، دیگ های مسی بزرگ را حتما دیده اید که مرتب می چرخند و یک نفر هم محتویاتش را هم می زند. برای درست کردنش آب و شکر و خلال بادام های بیدمشکی یا هر ترکیب دیگری که قرار است طعم دهنده آن باشد، می چرخند و حرارت می بینند. بعد به خلال بادام که هسته مرکزی نقل را تشکیل می دهد اضافه شده و در نهایت عرق بیدمشک افزوده می شود تا طعم و بوی خاص خود را بگیرد.
از کجا بخرید؟
پیدا کردن نقل فروشی در ارومیه به هیچ وجه کار سختی نیست. کافی است سری بچرخانید! خیابان امام(ره) پر از نقل فروشی هایی است که با طعم های مختلف در بسته های نیم کیلویی و یک کیلویی به شما نقل می فروشند. زعفرانی، گل محمدی، بیدمشک، پسته و... یک نقل فروشی در چهار راه همافر و یکی دیگر در خیابان فرهنگ هم هست که برای خودشان شهرت زیادی کسب کرده اند. جاده خروجی شهر از مسیر میانگذر هم پر از نقل فروشی است. اگر به بنای تاریخی سه گنبد هم سر زدید، می توانید یکی دیگر از نقل فروشی های ارومیه را پیدا کنید.
باکس دوم: عرقیات
شاید اسم گیاهی به نام «پیش پیشا» که از درختچه های کنار گذر و لب رودخانه ها می روید را نشنیده باشید. این گیاه لطیف دوست داشتنی که اگر بخواهید بویش کنید، دماغتان از گرده های آن زرد می شود، یک خصوصیت منحصر به فرد هم دارد و آن خوشبویی فراوانش است. می گویند ناصرالدین شاه در میان سوغات و هدایایی که از حاکم ارومیه گرفته، عرق بادرنجویه هم دریافت کرده است! یک دستگاهی هم هست به نام «نی قازان» که فکر کنم در خود ارومیه هم کمتر کسی اسم آن را شنیده باشد! این دستگاه برای تقطیر ساخته شده و عرق گیری بیدمشک و بادرنجبویه که هر کدام خاصیت های زیادی در طب سنتی دارند، با آن انجام می شود.
از کجا پیداش کنید؟
راه دوری نمی رویم! از هر جا نقل خریدید، بگویید به شما عرقیات هم بدهند. می گویند اگر رنگ عرقیات کمی نشان از غلظت آن داشته باشد، جنس اش بهتر است! در خروجی شهر به سمت مهاباد -حدود 10 کیلومتر اگر از شهر خارج شوید- هم می توانید یک فروشگاه عرضه مستقیم عرقیات ببینید.
باکس سوم: صنایع چوبی
اگر به ارومیه بیایید و صنایع چوبی نخرید و به شهرستان برگردید، مثل این است که به اصفهان رفته اید و میناکاری های زیبای آن را نخریده اید! ارومیه مهد صنایع چوبی در رشته های منبت، معرق، مشبک و نازک کاری بوده و استادان بنام و صاحب سبکی هم دارد که آثار بعضی هایشان در یونسکو ثبت شده است.
از کجا بخرید؟!
به شما می گوییم! همان خیابان امام(ره) را که برای خرید نقل و عرقیات معطر گز می کنید، یه چند مغازه صنایع دستی هم برخورد خواهید کرد که ما مطمئنیم نظرتان را جلب و خواسته هایتان را برآورده می کنند. به تفرجگاه بند هم اگر رفتید، یک فروشگاه صنایع چوب خوب پیدا می کنید.
باکس چهارم: حلوای هویج و گردو
دو نوع حلوا در ارومیه طبخ می شود که گروه اول با آرد و گروه دوم بدون آرد هستند. حلواهای با آرد مثل تَرَه و حلوای زعفران و دوشاب (شیره انگور) و حلواهای بدون آرد مثل حلوای هویج و گردو و ارده هستند. البته این حلواها وقتی به روش سنتی تهیه می شوند، یک مواد اولیه مشترک دارند و آن «دوشاب» است.
خدا رحمت کند حاج حسین مظلوم را... شب یلدا که می شد، جلوی مغازه اش پر می شد از مشتریانی که می توانستند چند مغازه آن طرف تر بدون صف خرید کنند، اما حسین مظلوم چون مرد خیری بود و به داد فقرا می رسید، انگار حلواهایش هم شیرین تر می شد! پس شما هم حلوای هویج و گردو را حتما در ارومیه امتحان کنید، چون در شهرهای دیگر گیرتان نمی آید!
از کجا بخرید؟
ما ارومیه ای ها آدمان مهمان نوازی هستیم و راضی به زحمت شما نیستیم... پس بی زحمت از هر جایی نقل و عرقیات خریدید، حلوا هم بخواهید. اما اگر دنبال حلواپزی حسین مظلوم هستید، به خیابان مطهری، محله شیره پزخانه سر بزنید.
باکس چهارم: صنایع شیشه
فکر کنید یک خوشه انگور بلوری در دکور خانه تان دارید که قیمت زیادی هم برای خریدش پرداخت نکرده اید! یا یک گل رز شیشه ای و یا یک شمعدان و یا تنگ و... این هنر در ارومیه تازگی ندارد و از اساتید به شاگردانشان رسیده است.
از کجا بخرید؟
اگر سری به ارومیه زدید، از بنای تاریخی دوققوز پله دیدن کنید. چون آنجا یک کارگاه و فروشگاه صنایع شیشه است. ارومیه ای ها خوب آدرس می دهند. پس آدرس کوچه دلگشا را هم از آنها بپرسید و سری به فروشگاه عرضه مستقیم صنایع شیشه در این محله هم بزنید. قول می دهیم ضرر نکنید و با کمترین مبلغ، اشیای زیبایی را به شهرتان سوغات ببرید.