محمود فاضلی

اروپا در ماههای اخیر با یکی از بدترین بحران‌های انسانی پس از جنگ جهانی دوم روبرو است و موج فزاینده مهاجران خارجی به خصوص از خاورمیانه و شمال آفریقا به سوی قاره اروپا سرازیر شده است. پدیده مهاجرت و ورود هزاران پناهجو به مرزهای اروپا بی‌شک یکی از مهم‌ترین مسائل امروز اروپا و دغدغه دولتمردان اتحادیه اروپا است و شواهد گفتاری و نوشتاری در جوامع اروپایی نیز نشان می‌دهد كه پدیده فوق يكی از مؤلفه‌های مهم و پيچيده در فرآيند تحولات فرا رو آینده اروپا است. روند مهاجرت به کشورهای اروپایی با توجه به موقعيت جغرافيائی، جمعيت و اوضاع اقتصادی كشورهای اروپایی يكسان نيست. نگاه امنيتی، نژادی و مذهبی را نيز می‌بايست به اين دغدغه‌ها

افزود. هم اكنون بيشتر كشورهای مهاجر پذير اروپا طی يك فرآيند از پيش تعيين شده در حال ساماندهی قوانين و مقررات مربوط به پذيرش مهاجرین هستند. 

در ماههای اخیر و بدنبال موج گسترده ورود پناهجویان به کشورهای عضو اتحادیه اروپا، یکی از موضوعاتی که مورد توجه تعدادی از مقامات اروپایی قرار گرفته است موضوع «مذهب» پناهجویان بوده است. ورود این تعداد از مهاجرین مسلمان با واکنش‌ها و نگرانی‌هایی روبرو بوده است. اگر تا چندی پیش «احزاب راست افراطی» مخالف اقامت مسلمانان در کشورشان بودند امروزه این امر در میان بعضی از «مقامات» اروپایی نیز به وضوح دیده می‌شود. در دیدگاه گروهی از مقامات اروپایی پناهجویان می‌توانند هم به نوعی تهدید و افتراق جوامع اروپايی و نیز فرصت و همگرایی تبدیل شوند که هردو جنبه می‌تواند در راستای تحولات آتی اروپا تاثیرگذار باشد.

اختلاف موجود در میان دولتمردان اروپايی در زمینه پناهجویان مسلمان نشان می‌دهد که این شکاف به سادگی قابل حل نیست چرا که این اختلاف ریشه در سنن و فرهنگ و هویت فردی «پناهجویان» دارد. تجربه مهاجرت‌ها نشان می‌دهد که گروه زیادی از مهاجران مسلمان حاضر نيستند فرهنگ خود را رها كرده و در جوامع اروپایی حل شوند. از سوی دیگر القاء ترس از حضور مسلمانان و ایجاد فضای اسلام هراسی و در شکل افراطی آن پديده تروريسم! از سوی احزاب راستگرای اروپایی دامن زده می‌شود. 

برخی از کشورهای اروپایی از جمله اسلواکی و قبرس تاکید کرده‌اند که فقط پناهجویان مسیحی را خواهند پذیرفت. مجارستان نیز پناهجویان مسلمان را تهدیدی برای ارزش‌های مسیحیت خوانده است، که البته چنین مواضعی با واکنش‌هایی در اروپا روبرو بوده است. آقای موزالاس قائم مقام مهاجرت وزارت کشور یونان از اتحادیه اروپا خواسته است تا به رفتار و گزینه‌های تبعیض آمیز و نژادپرستانه کشورهای عضو اتحادیه اروپا در چگونگی و شروط پذیرش پناهجویان خاتمه دهد. به گفته او اصرار برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا مبنی بر پذیرش پناهجویان مسیحی توهینی آشکار به شخصیت و آزادی پناهجویان است و اتحادیه اروپا می‌بایستی بطور قاطعانه با این معیارهای نژادپرستانه برخورد کند. اتخاذ چنین روشی از سوی اتحادیه اروپا نژادپرستانه است. یونان در انتخاب پناهجویان و آوارگان برای اعزام به برخی کشورها با مشکل مواجه شده است زیرا کشورهای پذیرنده «معیارهای نژادپرستانه‌ای» وضع کرده‌اند. دیدگاه‌هایی که در آن بیان می‌شود ما صرفا 10 نفر مسیحی یا 75 نفر مسلمان می‌خواهیم یا به دنبال افرادی با قد بلند، چشمان آبی، بور و سه فرزند هستیم به شخصیت افراد و آزادی پناهجویان توهین می‌کنند. 

موج مهاجرت‌ها به اروپا آنچنان گسترده است که آمارهای آن دائما رو به افزایش است. آژانس اروپایی فرونتکس Frontex (نهاد نظارت بر مرزهای اروپا) اعلام کرده است بیش از 500 هزار مهاجر از ژانویه تا اوت امسال وارد مرزهای اتحادیه اروپا شدند. در حالی که تعداد مهاجرانی که در سال 2014 وارد کشورهای عضو اتحادیه اروپا شدند 280 هزار نفر بوده است. فرونتکس اعتقاد دارد در پنج ماه متوالی آماری بی سابقه ثبت شده است و در ماه اوت 156 هزار مهاجر وارد اروپا شدند. 

یونان از جمله کشورهای اتحادیه اروپا است که با پدیده مهاجرت‌ها روبرو است و در ماههای اخیر میزبان هزاران مهاجر از کشورهای سوریه، افغانستان، عراق و شمال آفریقا بوده است. جزایر یونان نیز ماه اوت با 88 هزار نفر رکورد جدیدی را برای ورود مهاجران ثبت کردند که 11 برابر همین دوره در سال 2014 است. فرونتکس پیشنهاد کرده است نیروی بیشتری به ویژه در جزایر یونانی «لسبوس و کو» برای کمک به ثبت نام مهاجران مستقر شود. جزیره لسبوس در ماههای اخیر به یکی از دروازه‌های اصلی ورود پناهجویان و آوارگان به اروپا تبدیل شده است. شمار زیادی از مهاجران که به یونان می‌رسند به مسیر خود به سوی مجارستان ادامه می‌دهند و شمار افراد ثبت نام شده در مرز با صربستان ماه اوت 20 برابر شد و به 52 هزار نفر رسیده است. 

از ابتدای سال 2015 تاکنون تعداد 160 هزار مهاجر که مجبور به ترک خانه و محل زندگی خود شده‌اند، از طریق یونان به دیگر کشورهای اروپایی سفر کرده‌اند. در سال 2014 تعداد 45 هزار و 412 مهاجر از طریق یونان به دیگر کشورهای اروپایی سفر کرده بودند. فقط طی یک ماه گذشته 33 هزار مهاجر غیرقانونی وارد جزیره «لسبوس» در نزدیکی مرز ترکیه شده‌اند که با مشکلات جدی تامین مواد غذایی، آب، وسایل بهداشتی و سرویس‌های بهداشتی لازم روبرو هستند. طی 8 ماه گذشته یعنی از اول سال 2015 تا کنون، 93 هزار مهاجر غیرقانونی به سه جزیره یونان وارد شده‌اند. نیکوس زوئیس معاون وزیر تجارت دریایی یونان اعلام داشته است از آغاز سال بیش از 230 هزار آواره و مهاجر از راه دریا به یونان پیوسته‌اند. این در حالی است که سال 2014، طی همین دوره تقریبا 17 هزار و 500 نفر از راه دریا وارد یونان شده‌اند. سازمان بین‌المللی مهاجرت اعلام کرده است که بیش از 430 هزار مهاجر تاکنون در سال 2015 از مسیر دریای مدیترانه به مقصد اروپا عبور کرده که 2748 نفر از آنها غرق و یا مفقود شده‌اند. 

مهاجران معمولا بین 2200 تا 3000 یورو برای این سفر سخت خود هزینه پرداخت می‌کنند. گروهی از آنان با قایق‌های بادی از طریق سواحل غربی دریای یونان وارد این کشور می‌شوند. قاچاقچیان به آنها اسناد جعلی می‌دهند تا آنان بتوانند به شهر آتن بروند و به سفر خود به اروپای مرکزی ادامه دهند. آنها در آتن بلیت قطار می‌خرند و یا با اتوبوس راهی مرز مقدونیه می‌شوند. 

مهاجرین در مسیر ترکیه و یونان با مشکلات و موانع طبیعی و غیر طبیعی روبرو هستند. آنها قاچاقچیان مورد نظر را از طریق عوامل آنها در کشورهای خود و یا ترکیه پیدا می‌کنند. بسیاری از قاچاقچیان انسان در مناطق مورد نظر مسلح بوده و همین امر موجب ترس و وحشت همیشگی در میان پناهجویان است. آنها در این مسیر هم با افراد سودجو و نیز مردم دلسوز مناطق مختلف روبرو شده‌اند. پناهجویان خاطرات مختلف و البته دردناکی را از مرگ همراهان خود نقل می‌کنند و اینکه در دریای میان ترکیه با یونان پلیس آنها را در آب‌های مدیترانه تعقیب نموده است و همین امر خطرات جانی برای آنها همراه داشته است. در این مسیر بعضی از کشورها و یا مقامات حمل و نقل محلی برخوردهای متفاوتی با پناهجویان داشته‌اند. گروهی انتقال مهاجران را رایگان برعهده داشته و گروهی دیگر هزینه انتقال را از مهاجراین دریافت نموده‌اند.

پناهجویان خاطرات مختلفی را از این مسیر پرپیچ و خم یاد می‌کنند که طبیعتا همگی این خاطرات پراکنده است. تمامی این خاطرات از سوی خبرگزاری‌ها و منابع غربی نقل شده است و خبرگزاری‌ها و رسانه‌های مستقل به دلیل مشکلات جغرافیایی حضور کمرنگی در این مناطق داشته‌اند. بسیاری از پناهجویان به دلیل عدم آشنایی با زبان‌های بین‌المللی قادر به بیان احساسات خود برای مهاجرت سخت و دشوار خود نبوده‌اند. 

اگرچه پناهجویان سوریه به دلیل جنگ داخلی اجبارا خاک کشور خود را ترک می‌کنند و کشورهای مهاجرپذیر اتباع این کشور را از استحقاق بیشتری برای پذیرش پناهندگی می‌دانند، اما اتباع افغانستان نیز ادامه خشونت‌های طالبان را دلیل اصلی مهاجرت خود می‌دانند. اتباع این کشور معتقدند در بسیاری از مواقع در مقایسه با اتباع سوریه برخورد خوبی با آنها صورت نگرفته است. همچنین در اردوگاه‌ها و مراکز موقت نگهداری مهاجران در حومه آتن و سه جزیره یونان درگیری‌ها و خشونت‌هایی نیز به وقوع پیوسته است که با دخالت پلیس محلی و بکارگیری گاز اشگ آور خاتمه یافته است. ظاهرا یکی از دلایل اصلی این درگیری‌ها، سرعت ثبت نام از اتباع سوریه و توزیع امکانات بهتر به آنها اعلام گردیده است، اما بنظر می‌رسد تفاوت‌های قومی، نژادی و زبانی و در مجموع بی‌اعتمادی میان پناهجویان نیز در این اختلافات تاثیرگذار بوده است.

البته نمونه‌هایی از همکاری‌های بی‌دریغ مهاجرین در مسیر عبور از این کشور نیز نقل شده است که مهم ترین آن کمک جوانان به خانواده‌ها و کودکان مهاجرین برای عبور از این مسیر بوده است. بسیاری از پناهجویان از سوریه، عراق و اریتره در هنگام ورود به خاک یونان از پر کردن فرم پناهندگی در زمان رسیدن به یونان و ثبت اسامی واقعی خود هراس دارند چرا که می‌ترسند در کشوری که خود اسیر بحران ریاضت اقتصادی است، گرفتار شوند.

 

پناجویان در خاطراتشان بعضا پلیس مرزی کشورهای محل عبور خود را با یکدیگر مقایسه نموده که در این بخش رفتار پلیس مجارستان و یا مقدونیه را خشن‌تر دانسته و بر بدرفتاری آنها تاکید دارند. مهاجرین در گفتگوهای خود دریافت کمک‌های انساندوستانه و همچنین رفتار مردم کشورهای ترکیه، یونان و مقدونیه و .. را مقایسه می‌کنند. آنها همچنین سخت‌ترین لحظات عبور طولانی خود از کشورهای مختلف را انتظارهای طولانی در مرزهای بعضی از کشورهای از جمله مرز مجارستان یا مرز کرواسی و صربستان می‌دانند و گروهی دیگر از غرق شدن دوستان خود در دریای مدیترانه به عنوان سخت‌ترین لحظات زندگی خود یاد کرده‌اند. 

49308

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 471743

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 10 =