دختران! با پسرهای هم‌سال خودتان ازدواج کنید

بعد از آنکه، در روزهای اول بعد از تعطیلات نوروز امسال، از سوی مسئولان سازمان ثبت احوال اعلام شد که طلاق در سال گذشته 16 درصد افزایش و ازدواج به میزان زیادی کاهش داشته اشت، بسیاری از کارشناسان به تکاپو افتاده اند تا دلایل آن را بررسی کنند.

یکی از این کارشناسان شهلا کاظمی پور، معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه است که با اعلام اینکه اختلاف میانگین سنی دختران و پسران در ازدواج همچنان پنج سال باقی مانده است گفته است که تا ده سال آینده یک میلیون دختر به جمعیت تجرد قطعی کشور افزوده می شود.

او اظهار داشته است: استاندارد بین المللی این است که از بین هر 205 نوزاد متولد شده در دنیا 100 نوزاد دختر و 105 نوزاد پسر باشد و این ترکیب در ایران نیز مستثئی نیست چرا که مرگ و میر پسرها در بدو تولد بیشتر است و این تعداد دختر و پسر معمولا در سنین جوانی به تعادل می رسند و در ایران هم معمولا در سالهای مختلف تفاوت جمعیت زنان و مردان اختلافی در حدود یک میلیون نفر داشته که طبیعی است.

کاظمی پور با بیان این که هم اکنون تعداد دختران مجرد 15 تا 19 ساله از میزان پسرهای مجرد 15 تا 19 ساله کمتر است، ادامه داد: در تمامی رده های سنی تعداد دختران مجرد همان رنج سنی از میزان پسران مجرد کمتر است.

وی تاکید کرد: ولی به دلیل این که بین سن ازدواج دختران و پسرها به طور متوسط پنج سال فاصله وجود دارد در مقایسه تعداد دخترهای مجرد 15 تا 35 ساله با پسرهای مجرد 20 تا 40 ساله، تعداد دختران حدود یک میلیون نفر بیشتر است.

معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه در مورد علت این مسئله توضیح داد: به دلیل افزایش تعداد موالید در دهه اول انقلاب کشور ما دارای یک هرم سنی با قاعده وسیع بوده و تعداد جمعیت 15 تا 19 ساله کشور از جمعیت 20 تا 24 ساله بیشتر بود و زمانی که تعداد دختران را یک رنج سنی پایین تر می گیریم این قاعده سنی متورم تر است و تعداد دخترهایی بیشتری در این رده قرار دارد. 

وی با بیان این که با کاهش تعداد موالید قاعده هرم سنی در ایران در حال کوچک شدن است ادامه داد: با جمع شدن این قاعده هرم سنی، تعداد جمعیت 15 تا 19 ساله از 20 تا 24 ساله کمتر شده و تعداد دخترهای مجرد 15 تا 35 ساله از پسرهای 20 تا 40 ساله کمتر می شود و در یک دهه آینده پسرهای در معرض ازدواج از دخترهای در معرض ازدواج بیشتر می شوند.

کاظمی پور تصریح کرد: این مسئله منجر به مجرد ماندن یک میلیون دختر تا ده سال آینده می شود.

وی با بیان این که این مشکل از سوی کارشناسان از دهه 70 گوشزد شده است گفت: در حال حاضر تعداد پسران مجرد از دختران مجرد در هر رده سنی بیشتر است ولی تعداد دختران از پسران در یک رده سنی پایین تر کمتر است و راه حل جلوگیری از تجرد قطعی این تعداد دختر همسن گزینی پسران در ازدواج است. 

 ازدواج، اولویت پنجم زندگی
پدیده تاخیر در ازدواج یکی از پیامدهای دهه های نخست ورود زنان به عرصه کار و اجتماع است. این پدیده منحصر به ایران نیست و در دوره گذار از سنت به مدرنیته در همه جوامع مشاهده می شود. پژوهشی در این زمینه از سوی مرکز مشارکت زنان در ایران نشان می دهد که ازدواج در طبقه بندی آرزوها و برنامه های جوانان، در اولویت پنجم  قرار دارد. نمودارهای رسمی نشان می دهند که گزینه های نخستین پسران و دختران به ترتیب اشتغال و تحصیل هستند. گزینه هایی که برای برخی جوانان، به آرزوهایی دور از دسترس تبدیل شده اند. اما آیا در میان مجموعه ای دلایل فرهنگی و اجتماعی، عامل نهایی تاخیر در ازدواج جوانان، بالا رفتن آمار دختران دانشگاه رفته است؟

دکتر نوشین یاوری، جامعه شناس و همکار سازمان ملل در امور زنان، در این خصوص می گوید: «تحصیلات فاکتور مهمی است، اما دلایل تعیین کننده دیگری نیز وجود دارند. روند تحصیلات در ایران به تحولات اجتماعی پس از آغاز مدرنیزاسیون بازمی گردد. تحصیلات در ایران راهی بود برای کسب موفقیت و ارتقای جایگاه اجتماعی برای کسانی که پشتوانه قوی خانوادگی نداشتند. این روند از زمان رضا شاه شروع شد و با تقسیم اراضی و رشد طبقه متوسط به شکلی محدود ادامه یافت. در این روند، همیشه تعداد دختران دانشجو از پسران کمتر بود و تحصیلات بالا برای آنها در غالب موارد به منظور سرمایه گذاری برای ازدواجی بهتر صورت می گرفت. اما پس از انقلاب که درهای جامعه و دانشگاه به دلیل اسلامی شدن، خواسته یا ناخواسته، روی دختران خانواده های سنتی و شهرستانی باز شد، گروه عظیمی  تازه مزه در اجتماع بودن و تحصیل را چشیدند. این موجب بالا رفتن مطالبات  و نقش دیگری برای آنها شد. آنها می خواستند مستقل باشند؛ کار، درآمد و مسئولیت داشته باشند. همه ی این ها، نظم و تعریف جدیدی را بین زن و مرد و روابط اجتماعی آنها ایجاد کرده اند.»

همسن گزینی، راه حل یا مشکل؟
از طرفی کارشناسان جامعه شناسی ازدواج پسران با زنان بزرگتر از خود را یک معضل اجتماعی- فرهنگی می‌دانند و می‌گویند: این که دختران بهتر است در زمان ازدواج کوچکتر باشند حرف نادرستی نیست. همسن بودن هم در صورتی که بیشتر از لحاظ فرهنگی - اجتماعی و تحصیلی با هم به نتیجه رسیده باشند مشکل آفرین نیست. اما اختلاف سن 10 تا 20 سال یک پدیده اجتماعی است که راهکار مقابله با آن فرهنگ‌سازی است.

به گفته آنان زنان و مردان با این اختلاف سنی از نظر جسمانی با هم هماهنگ نیستند پس وقتی مردان همسرانی 10 تا 20 سال بزرگتر می‌گیرند بعد از مدت کوتاهی این حس و علاقه از یک طرف کمرنگ می شود. سپس در ادامه مشکلاتی را به وجود می آورد از طرفی این زنان برای اینکه بتوانند جوانان را در کنار خود داشته باشند به دلیل اینکه اکثرا از شرایط مالی خوبی برخوردارند حاضر به انجام هر هزینه‌ای هستند که این وضعیت سبب می شود مردان متوقع و تنبل شوند. چون هر چیزی را اراده کنند بدست می‌آورند. در صورت بروز مشکل هم، جدایی راهی است که انتخاب می‌شود و این یعنی افزایش آمار طلاق در ایران و مسایل بعدی آن.