مریم محمدپور: عباراتی به تازگی در سخنرانی‌های سیاسیون به کار می‌رود که اگر نتوان گفت بی سابقه اما بدون شک کم سابقه است، عباراتی که شاید ادبیات عمدتا نخبه پرور ما رنگی از آن به خود ندیده و عموما در فضاهای غیررسمی به کار برده می‌شود. ورود بدون روتوش سیاسیون به این نوع از ادبیات شاید اولین آثارش را در رسانه‌هایی گذاشته که به نوعی مجبور به پوشش اخبار هستند و تا حتی در برخی مواقع خط قرمزها را کنار بگذارند و برای پوشش سخنان سیاستمدارها ادبیات کوچه بازاری و حتی گاهی سخیف در اخبارشان به کار ببرند. در رسانه‌ها به کار بردن کلمه «سکس» در زمره این خط قرمزهاست و حتی برای مطالب علمی مربوط به ارتباطات جنسی با احتیاط به کار برده می‌شود و تا جایی که بشود از معادل‌ها بهره می‌گیرند اما چندی پیش حتی تا تیتر رسانه‌ها جلو رفت، آن هم نه برای یک مطلب علمی بلکه در رابطه با یک سخنرانی سیاسی از سوی یک روحانی برجسته.
به کار بردن ادبیات خارج از عرف را یک مقام عالیرتبه در کشور باب کرد. مقامی که رسانه‌ها ناگزیر از پوشش سخنانش بودند. رئیس جمهور پیشین عباراتی داشت که گاهی به موجب پخش مستقیم از رسانه ملی امکان سانسورش نبود. در رسانه‌ها البته به این کار سانسور نمی‌گویند بلکه از عبارات دروازه‌بانی خبر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال وقتی از عبارت «خس و خاشاک» استفاده کرد.
گاهی البته رسانه‌ها عبارات رئیس جمهور را تلطیف می‌کردند. مثلا وقتی در سال 87 رئیس جمهور در بیرجند و در جمع ایثارگران و خانواده شهدای خراسان جنوبی گفت: «بعضی‌ها قیافه روشنفكری می‌گیرند اما به اندازه بزغاله هم از دنیا فهم و شعور ندارند». این صحبت‌های رئیس جمهور از سوی مراجع خبری رسمی سانسور شد و منتشر نگردید اما برخی از سایت‌ها به آن اشاره کردند و فیلم این قسمت سانسور شده صحبت‌های رئیس جمهور به طور گسترده در وب پخش شد و واکنش‌های بسیاری برانگیخت. دنیای بزرگ مجازی باعث شد مردم بدانند «آن ممه را لولو برد» یا «آب را بریزید آنجا که می‌سوزد» عباراتی است که رئیس جمهورشان از آنها استفاده کرده است.
خبرنگاران در سالهای پیش از این هم عبارات خارج از عرف را از سوی سیاستمداران می‌شنیدند اما در جمع‌های خصوصی‌تر و ازسوی سیاستمدارانی در رده‌های پایین‌تر. در آن زمان فضای مجازی هم نبود که اگر بخش‌هایی از خبر حذف می‌شد، دست خبرنگار رو شود.
حالا برخی از عبارات خارج از عرفی که وارد ادبیات سیاسیون شده را مرور می‌کنیم:
یک مشت بزغاله گوساله
فضای سیاسی سال 88 در کشور را می‌توان «عصبانی» توصیف کرد. یکی از مصادیق کلامی آن در سخنرانی 9 دی بروز یافت. آیت الله احمد علم الهدی، امام جمعه مشهد در "تجمع بزرگ عاشوراييان" ـ در ميدان انقلاب تهران گفته بود: «اين نظام به جان مردم بسته است و اصل محوري اين نظام ولايت فقيه است. اين مملكت زير چكمه 40 هزار مستشار آمريكايي بود. اين مملكت در دست نظام ستمشاهي بود و اين مردم با سينه خشك به استقبال گلوله داغ رفتند، قطره قطره خون خود را داده‌اند تا ولايت فقيه را حاكم كردند. آن وقت يك مشت بزغاله گوساله بيايند در مقابل چشم مردم به اصل ولايت فقيه توهين كنند؟»
ماجرای حرامزادگی آقای خاص
در همان سالِ عصبانی، از حرف‌ها برداشت‌های عصبانی هم می‌شد. در مرداد ماه آیت الله یوسف صانعی در سخنرانی‌اش در گرگان حکایتی گفت که به موجب آن رسانه‌ها نوشتند که صانعی، احمدی‌نژاد را «حرامزاده» خوانده است. او گفته بود: « تشيع با اين از بين مي‌رود كه بگويند آخوندهايش دزدند. اين تشيع را از بين مي‌برد. در مقابل 200ميليون بگويد كه آخوندها بچه‌هايشان دزدند خودشان هم دزدند 30 سال دزدي شده است. اين چه حكومت تشيعي است كه 30 سال دزدي شده است؟ تازه حالا فهميدند حالا البته پول و دلارها مي‌رود تركيه و تكذيب مي‌شود من نمي‌دانم. به هرحال تشيع را نسبت دزدي مي‌برند، اينها افترا است اينها تعزير دارد حق ندارد به يك كس معلومي بگويد آقا تو دزدي! آن هم در مقابل 200 ميليون بيننده! مگر كسي حق دارد هر حرفي را بزند. بله كلي مانعي ندارد. يك عده اي در نظام دزدي كرده اند. برويد ببينيد اما اين افترا اين تعزير دارد گوبنده اش اگر سوگند خورده است در مجلس كه احترام مردم را حفظ كند حنث قسم كرده است. چون مي دانيد در مجلس در مقابل قرآن به خدا سوگند مي خورند اين هم كفاره دارد هم حنثش معصيت كبيره است. آن وقت دوباره روز از نو روزي از نو. گفت از حرامزادگي‌اش است دروغ مي‌گويد والا امام زمان را مي‌بيند..» به موجب این سخنان انتقادهای زیادی به صانعی شد. البته دفترش در بیانیه ای تاکید کرد که منظور او، رئیس جمهور وقت نبوده است.
لعنت بر پدر کسی که دروغ می‌گوید
آرزوی مرگ و لعنت فرستادن در ادبیات سیاسی ما سابقه طولانی‌ای دارد و برای بسیاری زشت شمرده نمی‌شود. یکی از آنها هادی غفاری، عضو شورای مرکزی مجمع «نیروهای خط امام» است. او در سال 93 در مصاحبه‌ای با خبرآنلاین به خاطره‌ای از سالهای دور اشاره کرده بود که به احمدی نژاد گفته: «بر پدرت لعنت». البته در آن زمان احمدی نژاد را نمی‌شناخته و برایش تنها یک دانشجو بوده که پای سخنرانی غفاری نشسته است. غفاری ماجرا را اینگونه روایت می‌کند: «من سال 64 و 65 دعوای تندی را با احمدی نژاد کردم، در اوج جنگ. آن زمان این اقا در دانشگاه علم و صنعت دانشجو بود. اقای میرحسین موسوی نخست وزیر بودند، در آن شرایط سخت جنگ، یک باندی که امروز هم مخالف آقای میرحسین موسوی هستند آن روز هم علیه ایشان فعال بودند، اما امام طرفدار جدی آقای موسوی بود. من برای سخنرانی در دانشگاه علم و صنعت دعوت شده بودم، یک باندی که همه کنار هم نشسته بودند، یک آخوندی هم بین آنها بود، این باند علیه موسوی شعارهای تندی می‌دادند، یک آقایی بلند شد یک نسبتی به آقای میرحسین موسوی داد، من گفتم اگر راست می‌گویی بر پدرت لعنت. گفت با پدرم چه کار داری؟ گفتم اتفاقا من به پدرت لعنت نفرستادم چون می‌دانم دروغ می‌گویی... من آن زمان نمی‌دانستم که احمدی‌نژاد است».
توهین در لفافه
برخی توهین‌ها اما صراحت ندارد. مثالش در ادبیات سیاسی ایران، جمله ای از حسین مرعشی، سخنگوی حزب کارگزاران در گفت و گو با خبرنگار ایلناست. او در شهریور 94 گفته بود: «اگر کسی از تکرار دولت‌های نهم و دهم، تنش نلرزد و متاثر نشود یک ایرانی باشرف نیست.» با این عبارت مرعشی در لفافه به بخشی از مردم کشور که به این دولت‌ها علاقه داشتند، توهین کرده است. در آن زمان سایت‌های اصولگرا از این عبارت گل گرفتند و در بزرگنمایی آن کم نگذاشتند.
ورود عبارت دیاثت به ادبیات رسانه‌ای
آیت الله جوادی آملی در دیداری که در اردیبهشت ماه امسال با محمدرضا عارف داشت، از عبارتی استفاده کرد که در ادبیات غیرفاخر به عنوان ناسزا به کار می‌رود. آیت الله جوادی آملی با بیان اینکه دیاثت یا اخلاقی است، یا سیاسی، گفت: «کسی که بیگانه را راه می‌دهد دیوث سیاسی است بیگانه را در حریم خود راه دادن و وارد حریم غیر شدن با غیرت سازگار نیست.» این تعبیر به طور گسترده در فضای مجازی منتشر شد و واکنش‌های زیادی را به همراه داشت. البته روز بعد، دفتر آیت الله توضیحی را ضمیمه خبر کرد و نوشت: «یکی از واژه‌ها و مفاهیمی که در فقه کاربرد رسمی دارد واژه «دیاثت» است، آنچه در فهم درست رهنمودهای حضرت استاد حائز اهمیت است، کاربرد اصطلاح «دیاثت» در دانش فقه و اخلاق است که با کاربرد عرفی آن، تفاوت زیادی دارد.» پس از مدتی هم هفته نامه یالثارات از این عبارت برای برخی هنرمندان استفاده کرد و به این ترتیب در رسانه ای این عبارت فراتر از یک نقل قول استفاده شد.
عبارت تازه‌ای در تیترها
عجیب ترین اتفاق استفاده یک روحانی برجسته از عبارات «سکس تل» و «سکس اینترنتی» بود. حجت الاسلام موحدی کرمانی که هفته گذشته به عنوان رئیس ستاد امر به معروف و نهی از منکر از مظرات اینترنت سخن می‌گفت، اظهار کرد: «در فضای مجازی شاهد هستیم که بسیاری از دختران، عکس‌های برهنه‌ای از خودشان را منتشر می‌کنند که این امر سکس اینترنتی و تل سکس است که متأسفانه این امر در کشور رایج شده است.» این عبارت خط قرمزی است که کمتر در در رسانه‌های رسمی در تیتر قرار گرفت و به این ترتیب خط قرمزها یک قدم جلو رفت.
تشبیه محمود صادقی به برادر حاتم طائی با وجه شبهی کودکانه
در این بین یکی از کارشناسان سیاسی در به کار بردن تعابیر خارج از عرف سیاسی کم نگذاشته است. حمیدرضا مقدم‌فر به‌مناسبت روز دانشجو در جمع دانشجویان بسیجی سخن می‌گفت، محمود صادقی را به برادر حاتم طائی تشبیه کرد که به دنبال شهرت طلبی بود و برای رسیدن به شهرت از روشی غیر معمول استفاده کرد. مقدم فر گفت: «برادر حاتم طائی کارهای فراوانی کرد تا همچون برادرش مشهور شود و به‌بیان امروزی پایگاه مناسبی در افکار عمومی آن روز بیابد و ستاره شود، اما آن‌گاه که علی‌رغم دست‌یازی به همه آنچه به عقلش می‌رسید، موفقیتی در این زمینه کسب نکرد، رفت و در آب زمزم بول کرد تا از این طریق مشهور شود یعنی به مقدسات اهانت کرد تا ستاره شود.»
یک مداح و یک دنیا ناسزا
برخی مداحان بیشتر از اینکه وجهه مذهبی داشته باشند، وجهه سیاسی دارند. منصور ارضی یکی از آنهاست که به ناسزا گفتن معروف است. او به تازگی از ناسزا گفتن خود دفاع هم کرده و در برنامه تلویزیونی بدون تعارف آن را شیوه امام حسین عنوان کرده است.
منصور ارضی زمانی که‌هاشم آغاجری به «سب نبی» متهم شده بود او را «حرامزاده» خوانده بود. او همچنین خواستار مرگ موسوی، کروبی، خاتمی و هاشمی رفسنجانی شده بود. ارضی، وقتی موضوع جریان انحرافی جنجالی شده بود، مشایی را با سلمان رشدی مقایسه کرد و در مسجد ارگ تهران گفت: «هر کس مشایی را بکشد، پول خون‌اش را من می‌دهم». همچنین در سال ۱۳۹۲هاشمی رفسنجانی را «پیر کفتار» نامید و افزود:«ان شاء الله خداوند خبر مرگش را برساند». تشبیه قالیباف شهردار تهران به «عمر سعد» نیز از جمله حملات او به شخصیت‌های غیر اصلاح طلب است. او همچنین در سخنان خود در جریان دعای عرفه خطاب به احمد مازنی نماینده روحانی مجلس گفت: «مرتیکه پفیوز در لباس روحانیت این حرف را زده است و نماینده فرهنگی آن مجلس خراب‌شده هم هست!» از جمله تازه ترین موضع گیری خشمگینانه منصور ارضی به برگزاری بازی فوتبال ایران و کره مربوط است او در شب سوم محرم در این باره گفت: «بمیرند آنهایی که هر غلطی که بخواهند بر زبان جاری می‌کنند. از بس که حرام خورده‌اند، الان هم می‌خواهند شب تاسوعا جوان‌ها را بکشانند؛ میدان کربلا را رها کنید، بیایید میدان بازی! نقشه‌ها زیاد است. شما مردم باید بیدار باشید. شما هر کدام اعتراض کنید، آرام‌آرام می‌فهمند. دنبال درگیری هستند. اگر حزب‌الله خشمگین شود، همه‌شان را نابود می‌کند.»
29213
نظر شما