ابوالفضل خدایی: عبدالرضا فرجی راد در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین پیرامون سفر اخیر رئیس جمهور کشورمان به کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز گفت:
سفر رئیس جمهور به قفقاز و آسیای مرکزی در مقطع کنونی، از اهمیت خاصی برخوردار است. وقتی که دولت یازدهم آغاز به کار کرد، نزدیک به دو یا سه سال درگیر تحریم ها و امضای برجام بود، که در آن برهه از زمان دولت به جهت موانع موجود قادر به توسعه روابط با بعضی از کشورهای منطقه نبود. بعد از تصویب برجام اشتیاقی در کشورهای منطقه و کشورهای اروپایی برای همکاری های دوجانبه شروع شد که کشورهای اروپایی جز اولین دسته بودند که علاقه مند به توسعه رابطه شدند. شاید تصور شود که جمهوری اسلامی پیش تر می بایست در رابطه با کشورهای منطقه اقداماتی را انجام میداد ولی واقعیت این است که با بسته بودن روابط بانکی اقدام قابل توجهی دولتمردان نمیتوانستند انجام دهند.
این دیپلمات وزارت خارجه و کارشناس مسائل سیاست خارجی در ادامه افزود: با توجه به نزدیکی اتمام دوره چهار ساله دولت، خوشبختانه اقداماتی انجام شده که نتیجه آن با سفر رییس جمهور مشهود است. به غیر از موضوع برجام، بخشی از توسعه روابط با کشورهای قفقاز و آسیای مرکزی نیز به روابط ایران و روسیه مربوط می شود. در حال حاضر که روابط ایران و روسیه از لحاظ سیاسی، نظامی و اقتصادی در وضعیت مطلوبی قرار دارد، کشورهای منطقه نیز با فراغ بال بیشتری از ایران استقبال کرده تا روابط خود را با کشورمان توسعه دهند. رابطه ارمنستان و روسیه رابطه ای استراتژیک است، اما از آن سو رابطه روسیه با گرجستان با توجه به بحران اوستیای جنوبی و آبخازیا که در سالهای قبل پیش امد محتاطانه است. آذربایجان نیز رابطه خوبی با روسیه دارد و این کشور همواره سعی کرده تا در روابط خود با غرب بهبود بخشد و تعادل ایجاد کند. گفتگوهایی که در این سفر برای لغو روادید و ایجاد تسهیل برای اقتصاددانان و بازرگانان انجام شد از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا کشورهای آسیای مرکزی و حتی روسیه تمایلی برای لغو رودادید با ایران نداشتند. از زمانی که روسیه موضوع لغو روادید با ایران را برای فعالیتهای اقتصادی و همچنین گروههای توریستی مطرح کرد، شاهد بوده ایم که دیگر کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز که رابطه نزدیکی با روسیه دارند این مسیر را دنبال می کنند.
این استادیار ژئوپولیتیک در خصوص روابط ایران با قزاقستان اظهار داشت: روابط قزاقستان با ایران از زمان استقلال جمهوری ها بسیار مطلوب بوده و در این بین ایران کمترین تنش را در آسیای مرکزی با این کشور داشته است و طی بیست و پنج سال گذشته مشکلی در روابط دو کشور وجود نداشته است. ضمناً روابط خوب قزاقستان و روسیه به ایران کمک می کند با ظرفیت های بالایی که قزاقستان داراست این رابطه را توسعه دهیم. ایران در گذشته نفت قزاقستان را سواپ می کرد و در خلیج فارس، تحویل بازار بین المللی می داد یعنی نفت این کشور را از طریق دریای خزر دریافت می کرد و به جای آن نفت خود را به بازار تحویل می داد و قزاقستان پول نفت را دریافت می کرد. اما این طرح مدتی متوقف شد و تحریم ها روی این موضوع به شدت اثر گذاشت و لذا دو طرف قرار است به نحوی این رابطه را دوباره راه اندازی کنند. این کشور پس از فروپاشی شوروری و کشف نفت همراه با گسترش آن و جذب سرمایه گذاری خارجی، همیشه درصدد بوده که لوله نفتی از آسیای مرکزی و ازطریق ایران به خلیج فارس برساند. متاسفانه تحریم های متعدد علیه ایران علی رغم تلاش های دو کشور این طرح عملیاتی نگردید.بنابراین با توجه به کاهش تحریم های غرب علیه ایران انتظار می رود که دو کشور با مذاکرات مستمر بتوانند این فکر را عملیاتی کنند.
فرجی راد که پیشتر در کشورهای نروژ و مجارستان نیز سفیر کشورمان بود، در مورد روابط ایران با قرقیزستان گفت: در مورد قرقیزستان نیز ایران فعالیتهای اقتصادی کمتری نسبت به دو کشور ارمنستان و قزاقستان دارد، اما در مجموع روابطی خوب با این کشور داشته ایم و به نظر می رسد که با این سفر سرعتی در روابط اقتصادی در درجه اول در روابط اقتصادی و بعد در روابط سیاسی را شاهد باشیم. این کشور در آسیای مرکزی کشوری است کوچک اما همانند تاجیکستان دارای منابع عظیم آبی است. با توجه به بحران کمبود آب در کشورمان، شاید بتوانیم در آینده و در دراز مدت از کشورهایی مانند قرقیزستان و تاجیکستان آب دریافت کنیم. یعنی آب مورد نیاز به خصوص در شرق و شمال شرق کشورمان را از این مناطق تأمین کنیم. امیدواریم در آینده نیز کشورهای دیگری در قفقاز و آسیای مرکزی از جمله آذربایجان و گرجستان و همینطور سه کشور مهم تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان از وضعیت بهتری در روابط برخوردار شویم و به همکاری گسترده و با توجه به ظرفیت های موجودبپردازند.
فرجی راد همچنین در مورد روابط با دیگر کشورهای این حوزه افزود: ایران با ازبکستان روابطی محدودی دارد. البته نباید فراموش کنیم که ازبکستان فضای بهبود روابط را بسته، اما احیاناً با فوت کریم اف و روی کار آمدن رئیس جمهور جدید، می توان بستری را به منظور ایجاد فعالیتهای سیاسی، اقتصادی فراهم نمود. این کشور از لحاظ جمعیتی مهم تلقی می شود، ضمن اینکه ایران نزدیکترین ارتباط را از لحاظ سابقه تاریخی با این کشور دارد. شهرهایی مانند سمرقند و بخارا در این کشور قرار دارد که زمانی بخشی از ایران بزرگ بوده است. بنابراین محدودیت روابط با توجه به مسایل ذکر شده و فاصله جغرافیایی کم برای دو کشوری که اشتراکات زیادی باهم دارند درست نیست.
این کارشناس روابط بین الملل در پایان گفت: روابط ترکمنستان و ایران نیز در سطح قابل قبولی قرار دارد، اما با توجه به نزدیکی و همسایگی با ایران از این کشور از اهمیت خاصی برخوردار است.ایران از ترکمنستان گاز تهیه می کند و برخی از محصولات را نیز در اختیار این کشور قرار می دهد، اما وجود بعضی موانع آنطور که باید اجازه نمیدهد روابط به سطح خوبی درخور دو کشور همسایه برسد.
52311
نظر شما