اصل سفر امیر قطر به عربستان در قالب دیدارهای دوجانبه سران است و معمولا سران کشورهای عربی بین خود یکسری مسایل دارند که در این دیدار ها حل وفصل می کنند.
در خصوص دیدار امروز - دوشنبه- امیر قطر با ملک عبدالله نکته مهمی که مطرح شده است بحث طرح پیشنهاد ایران است که مورد توجه منابع خبری قرار گرفته است. با توجه به سفر اخیر آقای احمدی نژاد به قطر برخی منابع اعلام کردند که رییس جمهور ایران در این دیدار پیشنهادی در جهت گسترش روابط تهران با کشورهای حاشیه خلیج فارس مطرح کرده است.
جمهوری اسلامی ایران به ویژه دولت نهم و دهم تلاش کرده است تا ارتباط های منطقه ای به ویژه ارتباط با کشورهای حوزه خیلج فارس و کشورهای مسلمان را در اولویت قرار دهد و سیاست تنش زدایی دوران گذشته نسبت به کشورهای این منطقه را تداوم بخشد. در همین راستا آقای محمود احمدی نژاد رییس جمهور سفرهای متعددی به کشورهای حاشیه خلیج فارس به ویژه شورای همکاری خلیج فارس داشته که اصل این سفر با تمامی انتقادها نشان می دهد که این فرایند قابل توجه است.
اما آنچه که از منظر ما شاید شرایط فعلی را ویژه کرده این است که هر چقدر بتوانیم کشورهای منطقه را با خود هماهنگ تر کنیم میدان مانور ما در منطقه بیشتر خواهد شد.
منظورم از مانور ابتدا در مسایل منطقه ای است و نیز یک سری مسایل خاص ایران مانند بحث نفت، مسایل امنیتی، حضور نیروهای بیگانه و مسایل جغرافیای آبی است.
در رابطه با سفر امیر قطر به عربستان مهم ترین نکته روابط این دو کشور با هم است و آنچه که قطری ها به دنبال زمینه چانی زنی برای پیدا کردن زمینه بهتر میان کشورهای عربی هستند.
قطری ها به دنبال این هستند که نسبت به گذشته از جایگاه بهتری در منطقه برخوردار شوند؛ لذا در چند سال اخیر سعی کردند نقش کاتالیزو و میانجیگر را در مسایل مختلف برعهده بگیرند. به همین دلیل در موضوع لبنان، فلسطین، گفت وگوهای عربی و غیرعربی وارد شدند. این تلاش برای بر عهده گرفتن یک مسئولیت و جایگاه مهم تر سبب شده است که میانجیگیری میان ایران و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس شکل بگیرد.
ایران با کشورهای حوزه خلیج فارس چند مسئله دارد که باید قبل از طرح موضوع تازه شرایط حل آن ها حاصل شود. یکی از این مسایل حافظه ذهنی و شرایط تاریخی این کشورها است که بعضا با کشور ما تعارضاتی دارند. نکته دوم مناقشات ما با جهان غرب در حوزه مسایل منطقه ای به ویژه در حوزه خلیج فارس است. بخشی عظیمی از این سیاست ها مانع اثر بخشی نگاه ما در منطقه می شود. نکته بعدی شامل اختلاف ما با کشورهای عربی در پرداختن به مسایل جهان عربی مانند مسئله لبنان و فلسطین است.
در دیدارهای مقامات کشور ما با کشورهای عربی به برخی از این مسایل و حل اختلافات پرداخته می شود. به نظر می رسد بخشی از موفقیت بسته پیشنهادی ایران برای تسهیل روابط ایران با شورای همکاری خلیج فارس که در دیدار امیر قطر با پادشاه عربستان مطرح شد به پس زمینه های ذهنی کشورهای عربی با ایران باز می گردد که باید آن پس زمینه ها و سوء تفاهم ها حل می شد.
اگر این پس زمینه ها حل نشود به نظر می رسد این پیشنهاد ما با موجی از مخالفت کشورهای حاشیه خلیج فارس و عدم همراهی مواجه خواهد شد.
با توجه به حساسیت فن آوری ها نو که جمهوری اسلامی ایران از آن برخوردار است و نوع رویکردی که کشورهای عربی تا کنون داشته اند، سفر رییس جمهور کشورمان می تواند این فضا را در اختیار کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار دهد تا آنها با رویکردهای نوین جمهوری اسلامی ایران مطلع شوند.
اگر بخواهیم آن ها در این زمینه از فعالیت های ما حمایت کنند، این حمایت باید در جایگاه های بین المللی مانند شورای امنیت و غیره صورت بگیرد. به نظر می آید رویکرد کلی کشورهای عربی نسبت به بحث هسته ای کشور ما مثبت ولی سازنده نیست. لذا شاید موضوع حمایت این کشورها از فعالیت های هسته ای صلح آمیز ما مطرح شده باشد ولی به نظر نمی رسد کشورهای عربی در این فضا آمادگی این کار را داشته باشند.
با توجه به اینکه در جریان سفر رییس جمهور کشورمان به قطر آقای احمدی نژاد به امیر قطر یک هدیه علمی و یک نانوسکوپ داده بود و یا ترکیب هیات همراه رییس جمهور در این سفر که معاون فن آوری وی را مشایعت می کرد، شاید بحث تبادل علمی و پایه های فن آوری در پیشنهاد ایران مطرح شده باشد که به نظر می رسد این موضوع از بحث حمایت کشورهای حاشیه خلیج فارس دارای زمینه مساعد تری است.
نظر شما